Słownik XVII wieku

Słowniki:
SWil (argus), SW (argus), SJP (argus) notują
SStp, SXVI, Kn, T, L nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1612

Formy: lp M. Argus; B. uż. żyw. Argusa; N. Argusem; ~ lm M. uż. osob. Argusowie; D. Argów; Argusów

Etymologia: <łac. Argus, z gr.>

Znaczenia:

1.mit. nazwa własna »w mitologii greckiej olbrzym o stu oczach«: Tegoż y Merkuriusz vżywał oręża [miecza] Ktorym zabił ARGUSA stookiego męża. RoźOff L2. Szyia biała okrągła [...] z ktorey się z alabastru dwie iabłka wydaią [...] Daley Argus nie przeirzy lecz znac ze się zgadza Co na wierzchu z tem, co się kryiąc nie wychadza. ArKochOrl 65. Argus, ktorego Ociec krolował wArgiwie Miescie Oreackim. PotPrzyp 13, marg. Ostatnia piktura [...] miała wyrażonego na sobie Argusa niegdy [nigdy] zasypiaiącego [...]. GazPol 1736 86 2 nlb.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ Arg stooki, Argus stooki, Argus tysiącooczy: Bylić po prawdzie i są jeszcze głowy, co ten mądrymi leczyli wrzód [to, co złe w życiu publicznym w Polsce] słowy, lecz on to [ksiądz Biernat Maciejowski], jako z wieże stróż wysoki i jako Argus zoczył wprzod stooki. MiasKZbiór 298. Nie wszystkim za granice w obce horyzony Trzeba kogo przynajmniej w domu do obrony, Gdzieby jako z egiptskich piramid wysokich, Latarnie Neronowej i Argów stookich, Dochodziły potrzebne ojczyzny przestrogi: Co Szwed myśli, co Wejmar. TwarSRytTur 77. Jak Argus Stooki patrzali Wszyscy zołnierze co na murach stali. OblJasGór 140. Bo chocby dwoygłowy Ianus: chocby storęki Bryareus nowy Chocby Argus Hetmanił im Tysiącooczny Gdy Żołnierz nieposłuszny, albo nie ochoczy Nic dobrego nie sprawi. PotWoj 154. ▲ stogłowy Argus: Swiata ia radzę zażywaycie młodzi: Nie iest iedno dziś/ a co ma bydź potym/ Stogłowy Argus niechay myśli o tym. TwarSDaf 28.

2.przen. »człowiek przewidujący, dalekowzroczny«

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ stooczny Argus: Ták záostrzyli Zoilowie zęby, iż plus quam Theonino dente, nie ták przegryzują, jáko cudzą płatáją poczćiwość przezornieysi nád stoocznych Argusow censorowie, choć w sámym słońcu upátrują mákuły, y przed drugiemi udáją, co sie im przywidziáło; BystrzPol F2. Ná przyszłe rzeczy są sto oczni Argusowie, á przez to każdą rzecz oni maią zá poderzáną, dla tego ostrożni. ChmielAteny II 698.