Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: FIZJOGNOMIA, FIZJONOMIA, FISJOGNOMIA, FISJONOMIA, FIZOGNOMIA, FIZONOMIA, FIZYGNOMIA

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1621-1643

Formy: lp M. fizjognomia // fizjognomia // fisjonomia; D. fizjognomii // fizognomii; fisjognomiej; Ms. fizygnomiej

Znaczenia:

»twarz«: Fizyonomia/ náuká poznánia z ciáłá skłonności człéká etc. [...] vide. Wrożká. Kn 176. Twarzy kształt/ fizyognomiia [...] v. Kształt. Kn 1166. [...] miał liat 30 kilka liedaiakie chłopczysko fisionomia marnego plebeana [...]. TrepNekLib 26. Mowa jego [Woszczyckiego] gruba, szepluni bardzo jak chłop i fizonomija chłopska. TrepNekLibDworz 436. Podobáłá sie tá rádá Czárowi poniekąd/ ále Moskiewskim Senatorom by namniey/ y nie rádzili skárbu wywozić z Ziemie swey/ ále go gdzie zchowáć y zákopáć/ á sam ieśli chcesz gdzie ná Zamek odiecháć możesz: Czar iednák/ iako z iego twarzy Moskwá/ choć gruba wyczytáli y wyczerpnęli/ choć Physognomiey nie słucháią/ bo vultus est testis, zrozumieli że chciał przestrászony y stworzony [!] vciekáć. NowinyMosk A3v. Znáki, ktore z Phisiognomiey początkow y Reguł o ludzkich komplexyách [...] dochodzą się [...]. CompMed 698-699. Astrolog Turecki za nim prosił upewniając Sułtana z Fizognomij jego, Ze tenze Xiąze będzie okazyą do rozlania wiele krwi Chrześciańskiey, co się tez podług Historij Francuzkiey sprawdziło. IntrHist 92. Szły długim szeręgiem przed Chrystusem brząkaią kaidanami natrętne ludziom pokusy w diabelskiey fizygnomij wyrazone [...]. MikSil 289. Przybyli tu do mnie WJMościowie stolnikowie podlascy, JM pan Kuszel z jejmością swoją de domo Ossolińską, ludzi wielkich doskonałości i ślicznych przymiotów, co łatwie z fizjognomii, kto się zna na tym, poznać może. RadziwHDiar 138.