W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 27.06.2024
*POGROMIĆ czas. dk
Warianty fonetyczne: POGROMIEĆ
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1607
Formy: bezok. pogromić*; ~ cz. prze. lp m 3. os. pogromił*; ż 3. os. pogromiła*; n 3. os. pogromiło*; lm mos 3. os. pogromili*; ~ cz. przy. pr. lp 2. os. pogromisz*; 3. os. pogromi*; ~ im. uprz. pogromiwszy*; ~ nieos. cz. prze. pogromiono*
Znaczenia:
»zwyciężyć, rozbić całkowicie«:
Rekcja: kogo
Jako przypomnicie sobie pod Pokrzywnicą, raześmy się tylko byli zjachali, a dwóch panów poczty nas, statecznych ludzi, za rozruchem, który się był stał, siłąby byli pogromili. BazylAntidotCz III 270. Záprawdę Aryowist Krol ich/ raz Fráncuskie woysko pogromiwszy/ hárdźie y tyráńsko pánuie/ zastáwy pokoiu syny przednich domow bierze/ nád nimi wszelkim okrućieństwẽ sie pastwi/ ieśli sie mu kiedy nie wedle myśli ábo woli dźieie. CezWargFranc 21. Doczekam, że przy zacnym WŁADYSŁAWIE (z którym niech ci da Bóg uróść łaskawie) pogromisz kiedy harde łby w zawoju w szczęśliwszym boju, niż gdy pradziada pod rzewliwą Warną, kiedy samego, samego ogarną jańczarów półki, ach, kochanka mego, spracowanego. MiasKZbiór 175. Nie dopusczay mu gory wynosić nád námi/ A dopuść go pogromić rácz być záwżdy známi. ChabSpos D4. Oddano mi Przy tym Dragoniiey z Reimentu Pana Woiewody ktorych [...] pogromiono we MSCibowie. PasPam 150v. Zelim Cesarz Turecki dobywáć Astracháni pod Moskiewskim Kniáźiem źiemią y wodą wypráwił/ ále im Moskwa naprzod Galery z strzelbą odięła na rzece Donie v przewłoki/ y iánczarow pobiła/ potym iedni v Astracháni głodem y nędzą strapieni gdy nazád ćiągneli/ pozdycháli/ drudzy potoneli/ drugich Moskwa pogromiła/ ták iż Tatárowie sámi ich że włáśni towarzysze oney woyny/ bili ich/ przeto od tey wielkiey liczby vtraćiwszy wszystką Armátę [...]. GalAlk 12 nlb. Toż się stało tygodniem przed tym pewnej partyjej wojska na Żółtych Wodach z Janem Sapiehą i z Janem Potockim, synem hetmańskim, będącej, którą gwałtownie z tąż potęgą ordy i Kozaków w małej kupie napadłszy, do sczętu prawie pogromił, jednych wyzabijawszy, a drugich w niewolą Tatarom oddawszy. JemPam 47. Wstyd nam ztąd, ieśli ieden nás przełomi Bo mniey nad niego rozumieć się zdamy Salwiusza zaś, hańba ztąd pogromi Ieśli w ńim respekt, nie wolność, uznamy. ChrośKon 108. Po paćierzách gdy ich związánych náleźli Templarij, spytáni gdźieby było woysko/ ktore ich pogromiło: oni domyśláiąc się o Boskich z niebá pośiłkách/ odpowiedźieli: że od Bogá zesłáne są te pułki/ ktore to przy chwalących Bogá/ są tudźiesz/ i kiedy ich nam potrzebá przychodzą/ á potym odchodzą/ do swych przybytkow. KwiatDzieje 17. Gdy z Káwálerskiey zbroi ćię obráłá, Y Herkulesem, z kobiety się stáłá. Od ktorey, tymeś słábszy, im ćię było, Niż tych, co ich twe męstwo pogromiło, Zwyćiężyć trudniey; y twe wszystkie pychy Podbić pod władzą dźiewce iedney lichy. OvChrośRoz 121.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
POGROMIONY
im. przym. bier.
Formy: odmiana złożona lp D. m pogromionego; lm M. mos pogromieni; nmos pogromione; D. pogromionych
Znaczenia:
»rozbity, pokonany całkowicie«: A jeśliby i stąd occasionem captare, gdy sejmu umkną, a my do rokoszu drogę już będziemy mieli zamkniętą, i to in honorificum timorem et degeneres animos arguet w nas nie iść swą porą, ale jako pogromieni, odstraszeni szukać okazyjej poprawienia się znowu, jakoby już nie o swej mocy. AktaPozn I/1 328. Ztądże Wizymierz Kśiążę wielką máiąc okwitość więźniow/ onymi dwoie miast nadmorskich osádźił/ z ktorych iedno Wizymierzem (Wismárem teraz zowią) od imieniá swego/ á drugie Danskiem ábo Gdanskiem/ od Duńcźykow pobitych/ pogromionych/ y ná ono mieysce wprowádzonych/ názwał. KromBłażSpraw 25. Wielka byłá ná poboiewisko żáłosne pogromionego woyská do Wołoch wniść, stánąć w kroku przećiwko zuchwále po wygráney kaszącemu się Turczynowi, ogromnymi obozámi niezliczonego ludu ná zgubę nasádzonemu Cesárzowi, po dwoch wielkich Hetmánách wziąć regiment y obumieráiącą práwie bułáwę. PetrJWod 6 nlb.. Ortygia [...] krzywdy się pomsciła siostr swych zbitych w Azyey gdzie się obrociła Argiwy pogromione. DrobOpow 128.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]

POGROMNY
im. przym. bier.
Formy: lm M. nmos pogromne
Znaczenia:
»rozbity, pokonany całkowicie«: PO onym wielkim Bohátyrze Witołdźie Xiążęćiu Litewskim/ ktory Tátáry nietylko był vskromił/ ále też y z gniazdem Hordę iednę do Litwy wźioł. Był to práwie bicz Tátárski/ y áby ie w wieczney groźie miał/ Trąby w polách Sauráńskich wysoko postáwić dał: zkądkolwiek iedno wiátr powstał/ onymi Trąbámi dźwiękiem pogromne Tátáry strászył... PogTat A2.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: PK