Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1621-1643

Formy: lp M. tryumf; D. tryumfu; B. uż. nżyw. tryumf; N. tryumfem; ~ lm M. uż. nosob. tryumfy; B. uż. nosob. tryumfy

Etymologia: <łac. triumphus>

Znaczenia:

1. »uroczystość z okazji zwycięstwa«: Rycerstwa Siła y znaszego y Z Litewskiego Woyska Dopieroz Te Deum Laudamus dopiero Tryumf. PasPam 100. Nierowna w wieki krolow Symetryia Wielka odmięnność y dyferencyia Ten Wszystkim straszny, swiatu ogłoszony A ten na tryumf w powrozie wiedziony. PasPam 110. Tryumfy publiczne Sprawuią Zotrzymanych Wiktoryi. PasPam 188v-189. Indukowano osoby na Theatrum Muzyki y ognie do Tryumfu. PasPam 189. Pozwolono im in Theatro Publico w Warszawie Tryumf czynić zotrzymaney nad Cesarzęm Wiktoryiey. PasPam 189.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ wchodzić z tryumfem »wchodzić uroczyście jako zwycięzca«: Wchodził do Obozu z Tryumfem Niosąc Rozwinioną Chorągiew Nieprzyiacielską Y pedząc przed Sobą powiązanych więzniow Kupę. PasPam 92.

2. »głośna radość manifestowana okrzykami, strzelaniną itp. z powodu jakiejś okazji (np. zwycięstwa, uroczystości kościelnej)«: Moskwa rozumieli że nowe przyszły posilki ow zas krzyk ktory y oni wobozie naszym Słyszeli tłomaczyli sobie że to był tryumf z posiłkow nowo przychodzących. PasPam 106.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ brama na tryumf: Bramá ná tryumph/Fornix, m. icis. [...] Fornix Fabii. Porta triumphalis, [...] Arcus, [...] Arcus ob recepta signa dicabant. Kn 44. Brama na tryumf. ein Triumph-Bogen. arcade; arc de triomphe. T III 73. Bramá/ Porta, ae, g. foem. [...] Bramy ná tryumf/ Fornices, pl. num. DasHünDict Ppijv.