Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1656-1688

Formy: bezok. ruszyć; ~ cz. przy. pr. lp 1. os. ruszę; lm 3. os. ruszą; ~ nieos. cz. prze. ruszono

Znaczenia:

1. »pociągnąć za co, poruszyć czym«: Skoro tam iuz po owym Szlubie powracaią az drzwi zamknięte muzykę znowu Słychać interim ruszą drzwiami zamknięte. PasPam 77.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ ruszyć cyngla, cynglów: Przypada domnie brodaty ia ruszę Cyngla prosto wpiersi spadł zkonia. PasPam 104v. Idzcie Sobie bo kazę cynglow ruszyć. PasPam 167v.

2. »zmusić kogo do ruszenia się«: Az w tym wy sunie się ich kilkanascie z lassa co się to tam byli w niewielkim gayku zataili y ruszono ich iako Stado Sarn. PasPam 97. WMMPanu nic nie mowiono choc 40 000 Talerow od Posła Francuskiego wziąłes, Ita to iest racyia czemu się WMM Pan boisz ruszyc [=wyprawić, użyć do walki] Pospolitego Ruszenia według Prawa na Infamisa. PasPam 194v.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ ruszyć de throno »zrzucić z tronu, pozbawić władzy monarszej, zdetronizować«: Cesarz składaiąc na Wezera kazał go in Publico Foro Udusic chcąc z Siebie zwalic insultum Populi alec tego postaremu y Sąm po tym nieuszedł ale ruszony do Throno. PasPam 277.