Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1611

Formy: lp M. gromada; D. gromady; N. gromadą; ~ lm B. gromady

Znaczenia:

1. »najczęściej o ludziach lub zwierzętach: duża liczba jednostek zebranych w jednym miejscu; zbiorowisko«: O Karaniu Przekupniow y Rzemięslnikow w fałszu doświadczonych [...] Naprzod ich do wiezienia sromotnego daią [...] Tedy zá pierwszym razem vymą kleszczykomá zá spodnią wargę, á záś dwiema rázomá zá obie/ lecz trzeci raz gdy go przekonáią/ To go iuż kleszczykámi zá nos záciągáią A ták ich Bachorowie pięknie ustroionych wywodzą/ by [...] Tam záraz [...] Gromada wielka ludzi/ z domow się zbieżawszy/ z pośmiewiskiem dziwuią. GwagPaszkKron 127. Potym przydziesz ná págorek Boży/ kędy jest straż Filistyńska: á gdy tám wnidziesz do miástá/ potkasz się z gromádą Prorokow/ zstępujących z gory: á przed nimi będzie hárfá/ y bęben/ y piszczałká/ y lutnia/ á oni będą prorokowáli. BG 1Sm 10, 5. Skoro się ta Astronomicka y Filozoficka do gromady z kupiła Sekta, zaraz każdy z nich według swego zdania podawał sententią traktuiąc ow o niebiosach a ow o Planetach, ten o Słońcu, ten o Xiężycu, ten o gwiazdach. AndPiekBoh 18. Innych tu wszytkich ponotowanych karać, iesli słuszney przyczyny nie mieli absentowania, abo niestawienia się do gromady. SprawyCzerUl II, 399. Ten zacny człowiek [Stefan Wielogłowski] najprzód poruszył wiele szlachty na sejmik: [...] stanęła z nim znaczna gromada Podgórzanów lekko, bez wielkich zawad, wozów, ale arcy armatno. OtwFDziejeCzech 227.

2. »ogół mieszkańców wsi, osady«: Oddano mi tedy Dobra y Gromady. PasPam 249.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Gdzie gości gromádá/ niesmáczna biesiádá. KnAd 240.