W TRAKCIE OPRACOWANIA
Data ostatniej modyfikacji: 16.04.2024
Warianty fonetyczne:
WRZESZCZYĆ
Najwcześniejsze poświadczenie: 1612
Znaczenia: »głośno krzyczeć, piszczeć; rozpaczać, lamentować«: Niewiásty y dzieci ták wrzeszczáły krzyczały/ że człowiek/ y własnego słowá nie mogł słyszeć. VolcDial .
...wszyscyście rázem wrzesczeli/ niesłucháiąc ieden drugiego/ y śpiewáliście bárzo śmiesznie. StarPopr 25.
Paw/ Pauo [...] A pipo, as. Turneb. vt a verto, vertilo. unde vertilabundus Varronis, nos wrzészczy dicimus. Kn 676.
Wrzeszczę/ Vociferor [et] Vocifero [...] wrzasnąć [...] wołać [...] krzyknąć. Kn 1291.
Záwołał [Bachus]: Coż działacie? Czemu ták wrzeszczycie? OvOtwWPrzem 130.
Gdy błazna opadną Chłopięta ieden go wzad Vsczypnie drugi go Zakole gdzie naygorzy błazensie opedza I wrzesczy raz drugi raz. OpalKSat rkp. k. 59.
Vagio Wrzescze, Placzę. SłowPolŁac 139.
Krzyczą wrzeszczą szkaradzie, ze w onymbałuchu I my, y oni zgoła postradali słuchu. PotWoj rkp. 99.
Wyrwie się potym kilka Biboszów poczną wrzeszczeć wszyscy wraz. PasPam 118v.
Tam przysmak taki że by koza wrzeszczała gdy by iey gwałtem wlał. PasPam 166v.
Kiedym był piiany to ona [wydra] po piersiach deptała wrzeszcząc tak długo że obudziła. PasPam 252.
Tak też białagłowa: [...] Rzeczesz słówko, końca jej nie będzie i kraju, Cały tydzień przegdacze z kokoszą po jaju. Ta, że po swym; niechżeby już wrzeszczała zdrowa; Ale czemu po cudzym wrzeszczy białagłowa? PotFrasz4Kuk I 220-221.
FAUTE [...] Twoi ludzie winni ná nich hałasuy ná nich krzycz wołay wrzeszcz. DanKolaDyk II, 18.
W ciągnieniu aby żaden nie wyiezdzał od Chorągwie, ani wybiegał z żadney przyczyny, ani wrzeszczał, pod srogim karaniem... ArtWoj 23.
Już się był kanclerz płaczem moim zmiękczył, już był łaskawym, ale księżna Sapeżyna kanclerzyna, żona jego, wpadła do pokoju z wielką furią, a jak byłą i zawziętości wielkiej, i przygrubych manier, zaczęła mię ostatnimi słowami łajać, wrzeszczyć na mnie, tak dalece, że kanclerz, gdy się wtenczas ubierał i zapinał kontusz, ręce mu drżeć poczęły. MatDiar I, 237.
Wrzeszczę, ich schreije [schreie]. BierSłowa 307.
Choć srodze marnotrawiąc kraiowe dostatki, Wrzeszczemy, kiedy przydzie mowa o podatki. NaruszASat 157.
◆
Związki frazeologiczne:
◆
wrzeszczeć na wszystek głos:
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Znaczenia: »wydający głośny krzyk«: ...z wysp Reńskich ciurowie wrzeszczący mgłę w oczy puszczali... DembPrzew 98.
...kiedym był tak [...] sturbowany, [...] żem już prawie ledwo żył, [...] żadną miarą dziecięcia wrzeszczącego mi nad głową, do drugiej naprzeciwko nie pozwalała wynieść izby... SobJListy 402.
Znak 2. Kędy żab dostátek wrzesczących. Znak 3. Z kąd dymy przed wschodem Słońcá powstáią, tam pewna wodá. SolArch 137.
...w któréj kaplicy malowany jest po wszystkich ścianach sąd ostateczny, na odgłos trąb ciał powstających na sąd Boży [...] jedne ciała wstały, drugie wstają [...]
jedne dusze z ciałami wesoło i z afektem pragnienia powstające, drugie odwracające i zakrywające oczy od twarzy Majestatu Pańskiego; krzywiące się, marszczące, wrzeszczące, rozpaczające i t.d. ZawiszaPam 89.
...gdy wyieżdżał, wyszedł baran, ktorego obaczywszy wrzeszczącego, y wyskakuiącego, wrożyli sobie, że drogę mieli mieć fortunną... NiesKor II 450.
...z kościołá [...] jescze przed kazániem wyszłá, przeklinájąc gorliwego sługę Bożego przeciw przeklętey pysze wrzesczącego. GdacPan 61.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]