Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Formy: bezok. znieść; ~ cz. prze. lp m 1. os. zniósł; ż 3. os. zniosła; lm mos 1. os. znieśliśmy; 3. os. znieśli; ~ cz. przy. pr. lp 3. os. zniesie

Znaczenia:

1. »rozbić całkowicie, zwyciężyć (nieprzyjaciela)«:

Rekcja: kogo co

Prawie o tym czasie iakos Szeremeta zniesli Panowie nasi Hetmani. PasPam 108v. Powiedziałem zrazu że potkałem się z Chowanskiem dalismy mu pole znieslismy y zdobycz mąmy. PasPam 158v. Pasza Sylistryiski [...] posłął to pod budy Seraskierowi opowiadaiąc ze zniosł Woysko Polskie wszystko. PasPam 265. Z Turek spargebatur rumor, iż Persowie pod Bábilonem Tureckie Woysko mieli znieść. GazWarsz 1701 21V 2 nlb. Znieśli podjazd moskiewski, trupem położyli ze sześćdziesiąt, kapitanów dwóch zabito, żywcem przyprowadzono dwunastu, insi po lasach rzucając flinty rozpierzchnęli się. ZawiszaPam 122.

2. »ścierpieć, wytrzymać«: Ia widzę ze mi przez tego piiaka cały dzięn kurzycie pod nos a ia Cierpiałęm dłuzey tez iuz z nieść tego nie mogę. PasPam 229.

◼ Przenośnie: ◼ Postulata et Desideria Ich MSCiow PP Braci w dawnych Instrukcyach będące iezeli czas zniesie maią promowować Ich MSC PP. Posłowie aby suum effectum sortiri mogły. PasPam 218v.

3. »spowodować, że przestanie co obowiązywać, zawiesić, unieważnić«:

Rekcja: co

Krotko mowiąc wielkie wtey Ordynacyiey dzieią się Inconvenientia ex pedit albo ią znieść albo ią ad debitam formam przyprowadzić. PasPam 285.

4. »o wodzie: porwać kogo, unieść«:

Rekcja: kogo, z czego

Zaraz go woda zniosła z konia począł tonąc konia pusciwszy. PasPam 112.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Ból/ ieśli máły/ ia go zniosę: ieśli wiélki/ on mnié. KnAd 41.