ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO Data ostatniej modyfikacji: 29.02.2024
WRÓŻEK rzecz. m
Słowniki:
Kn (wróżek) notują
SStp, SXVI, T, L, SWil, SW, SJP nie notują
Formy: lp M. wrożek; D. wróżka; C. wróżkowi; N. wróżkiem; ~ lm M. uż. osob. wróżkowie; D. wróżków; C. wróżkom; B. uż. osob. wróżków
Znaczenia:
1. »ten, kto wróży, przepowiada przyszłość«: 22. WRÓŻKOWI Umarł i w tym złożony leży wróżek grobie; Wieszczył zgubę inszemu, śmierci nie mógł sobie. PotNagKuk I 440. DEVIN [...] WIESZCZEK co przyszłe rzeczy opowiada, wróżek. DanKolaDyk I, 462. bo każdemu na mysl mogła przyiść ta wątpliwosć: co maią pszczoły do zwycięstw, albo muchy do smierci ludzkiey, albo głosy, latania, i zobania ptaków, do szczęscia, lub nieszczęscia, albo wnętrzności, i flaki bydlęce do Rządów Rzeczypospolitey, do woien, i pokoiu? przeto ciż Wróżkowie przeniesli swoie rzemiesło na Niebo, i tak iako na dalekiey krainie, gdzie nie każdego uwaga dóyść może, tworzyć, albo zmyslać zaczeli wszystkich ziemskich rzeczy przyczyny, aby łatwiey nieostrożnych oszukać mogli. FortSwat B2. ...wrożek, devin, le diseur de boune avanture wrożkow odpowiedź oracle, reponse devin. KulUszDyk 224. Żadnego Bałwochwalcę czarownika, wrożka, zaklinacza w osadach, ani na stanowiskach między naszym żołnierstwem cierpieć nie chcemy. ArtWoj 43. U Turkow niezliczona liczba iest wrożkow. BohJDiab 260. ...bo każdemu na mysl mogła przyiść ta wątpliwosć: co maią pszczoły do zwycięstw, albo muchy do smierci ludzkiey, albo głosy, latania, i zobania ptaków, do szczęscia, lub nieszczęscia, albo wnętrzności, i flaki bydlęce do Rządów Rzeczypospolitey, do woien, i pokoiu? przeto ciż Wróżkowie przeniesli swoie rzemiesło na Niebo, i tak iako na dalekiey krainie, gdzie nie każdego uwaga dóyść może, tworzyć, albo zmyslać zaczeli wszystkich ziemskich rzeczy przyczyny, aby łatwiey nieostrożnych oszukać mogli. WłodekNauki 133. Ciáło twym niewolnikiem/ á Swiát też podnożkiem/ Czárt záś niższy podnożka/ choć piekielnym wrożkiem. JagDworz Diiiv . DRUIDAE. To imię pisarze daią nie tylko kapłanom, mędrcom, filozofom dawnym Gallickim, ale też wieszczkom, wrożkom i śpiewakom albo wierszopisom ich, Bardi zwanym. PiramFurgDyk 119.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: Mądry béz wrożka zgádnié. KnAd 467.
2. »znak, przejaw, symbol; wróżba«: Kłopoty y krzyż, są znákiem y wrożkiem [synostwa] Bożego, y krolestwá Niebieskiego. BirkNiedz 71.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Patrz *arcyczarownik, czarownik, zaklinacz..
Autor: PK