Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1. »mieć na swoim utrzymaniu, karmić«: On swoiemi rządzi Maietnosciami a ona tez Swoiemi y kozde znich osobną chowało assystencyią. PasPam 82v. Litwa siła chowaią tych karmicielow. PasPam 103. Widzę trzeba was y z Panami Posłami Cięnko chowac to wy się będziecie czesto praezentowali w pokoiu. PasPam 175v. Narzekaią choc maią dosyć Ludzkosci y Traktamentu WKMSCi gdy by ich Sub stelniey chowac nieosiedział bymci się tam z nimi. PasPam 175v.

2. »przechowywać; zachowywać«: Tegoż dniá przyiecháło 60. koni Moskwy od inszych w poselstwie do K. I. m. chcąc go mieć zá páná/ tylko żeby im religią chował/ áby kupcom wolno było z Moskwy do Polski/ y z Polski do moskwy bez przystáwow ieździć. BielDiar Cij. Znácżnie tego Pan Bog błogosławi komu to wszytko oraz da ná świecie: bo y ná łáskę swą z mátki go wywodzi/ y w łásce go swoiey chowa y w łáskę go swą bierze/ co wszytko żáłuiącym y frásobliwym nie ledaiako wymuie kłopotu/ y naypewniey lubo rożnie żáłosnych z sercá tego zmárłego żáłuiących WM. SpiżAkt G3. Owę kołową [mowę] od Xdza Piekarskiego przepisał ręką swoią y chował. PasPam 153. O ten zas List co do Czarnieckiego prosiłęm że by mi go kazał oddać powiedaiąc ze te y podobne okazyie chowąm sobie że by maneant Posteritati pro Testimonijs vitae meae [pozostały dla potomności jako świadectwo życia mego]. PasPam 162v. Chowąmy pro ultimaSiti [na ostateczną potrzebę] łaske y Panską W k MSCi P.N.Miłego Protekcyią. PasPam 284.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ chować coś w pamięci »pamiętać o czymś«: Będzie to krolowi IoMSCi rzecz miła merita WMSCi w swoiey panskiey chować będzie pamięci y wszelaką nagradzac się będzie wdzięcznością. PasPam 142.

3. »grzebać«: Olędrowie tez Niebożęta dziury w okrętach łatali zabitych wywozili chowali. PasPam 69v. Nie w iednym ich grobie Chowano kazimirza w kaplicy Zygmonta oyca iego. Michała zas w kącie po prawey ręce w kosciele w chodząc w kaplicy nie więm ktorego krola. PasPam 248.

4. »ukrywać«: Gospodyniey niewidziałęm Bo tam oni zony tak chowaią za iey słonce niedoydzie. PasPam 163v.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

◆ Związki frazeologiczne: ◆ żal w sercu chować »pamiętać urazę«: Iechał dziś Xiądz Gołyński z urodzenia swego znaczny Zákonu OO. Jezuitow w kolasce, napada dwoch Wołoskich Towarzystwa, z Szablami dobytemi wołaiąc: bić tego etc. Kommissarza. [...] nie dla tego to wspominam, żebyśmy żal w sercach chować mieli, ále żeby y ci co słuchaią, y ci co podobno y czytać będą, widzieli y wiedzieli cośmy czynili, cośmy cierpieli. DanOstSwada I, 212. ◆ chować w bawełny coś »mówić (o czymś) nie wprost, posługiwać się aluzjami«: Życzę nie chowáć w bawełny Defektow, kto chce mieć odpust zupełny. DrużZbiór 409.

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Ná rześ cię byśku chowáią przétoć dobry obrok dáią. KnAd 977. ● Kto czéládź wiélką chowa/ i buduié: Ten/ by nawięcey miał/ wnét wyszáfuié. ábo: Drogę do vbostwá sobié gotuié. KnAd 376.

CHOWANY
im. przym. bier.

Formy: odmiana złożona lp M. m chowany; n chowane; B. m chowanego; ż chowaną

Znaczenia:

»oswojony«: Ielenia tak że zywego Chowanego na powrozie przyprowadzili. PasPam 63v. Przysłał do mnie krol Io MSC Pana Straszewskiego sługę swego y z listami prosząc Solenniter [uroczyście] o darowanie wydry ktorą chowaną miałem. PasPam 251. Skoro rano potkał ią Dragąn niewiedząc co to, czy chowane czy dzikie uderzył Berdyszem zabił. PasPam 255. Wszyscy zanim nawet y ten [zając] chowany. PasPam 256v.

[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]