Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: CZABAN, CABAN

Słowniki:
SW (caban, czaban), SJP (caban, czaban) notują
SStp, SXVI, Kn, T, L, SWil nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1634

Formy: lp B. uż. żyw. czabana; ~ lm M. uż. nosob. cabany; D. czabanów

Znaczenia:

»duży baran lub wół«: Czausow Cesárskich dworskich kilkánaśćie/ przy nich piechoty sześć tyśięcy dobrych Iáncżárow/ konnych dwá tyśiącá/ hakownic ná kołkách dwuch prowadzono pięć set/ wołow gnano pułtorástá cżábánow/ báránow cżtery stá/ krow pięćdźieśiąt wielkich y dobrych Trębáczow tu szło dźieśięć/ Bębęnistow dźieśięć/ słoniow dwá z rzecżámi. StarWyp B4. Pod tak ucieszną biesiadę Co widzieć za uciecha jałowic gromadę, One wracając się z pasze Kurzą pył, a przed niemi buhaj sobie hasze. Widzieć i czabanów cugi, One jęczą pod jarzmem wywróciwszy pługi. TwarSRytTur 94. Tę pokazawszy miłość, y áffekt wrodżony, Przywroćił mu [synowi marnotrawnemu] on pierwszy honor vtrácony, A dla spolney bieśiády, z powrotu onego Ciesząc się, kazał zábić czábáná karmnego. DamKuligKról 81.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ czaban karmny (sz. zm.): Więc, wnet roskaże go Vbráć w szátę, y pierśćień dáć ná rękę iego. Tę pokazawszy miłość, y áffekt wrodżony, Przywroćił mu on pierwszy honor vtrácony, A dla spolney bieśiády, z powrotu onego Ciesząc się, kazał zábić czábáná karmnego. DamKuligKról 81. Aże piękna pogoda nam w te dni służyłá, Ják chęć zażyć przechadzki, tak y wczesność byłá Więc gdy się na Dunáyskie spuścim z gory brzegi; Obaczym wielkich Wyżow nie małe szeregi, Z nich postronkiem za skrzele spięty iaki táki, Stoi u kołu, iáko w obozách rumáki Ná swoich wycięgáczach, lub karmne cabany, Przy żłobách zá łeb trzyma powroz zdrotowany. GośPos 59.