W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 05.06.2023
STRAŻ rzecz. ż
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1614
Formy: lp M. straż; D. straży; B. straż; N. strażą; Ms. strażej; straży
Znaczenia:
»grupa żołnierzy, pilnująca czego, pełniąca wartę«: Wprzód w nocy potężną wycieczkę na straż naszę, dla dostania języka, uczynił, którego niedostawszy, swego z łaski bożej zgubił. KoniecSListy 117. Vsłyszawszy záproszeni głosy tákie/ zdumiawszy się wstáli od Stołu/ á Cordon/ Butler/ Lesel/ dobywszy broni swoich/ strzebili ich. Tertská że skorzány kolet gruby ná sobie miał/ kilká sztychow[...]/ bez szkody wźiąwszy/ zemknął się był z Sali/ y ná strzasz [!] Dionysyusá[...] [.]ászedszy prośił o Quartyr. RelWall A3v.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: przednia straż »oddział wojska poprzedzający siły główne w celu ubezpieczenia ich, rozpoznania nieprzyjaciela, ułatwienia działań wojennych itp.: awangarda«: Posłał tedy Naszczokina Drugiego Hetmana kilka Mil przed soba z pięciu tysięcy Ludzi wybornych Ze by się Z Nami powitał. Przychodząc ku Strygoniey zastali pod Parkany Woysko Tureckie o ktorym Lubo nasi wiedzieli [...] nieostrożnie postąpili sobie wprzedni Strarzy. Iak wsiedli Turcy asz nieprzyszło y ognia dawać Dragoniey Regiment [...] wycięto wpien [...] a tak się to cicho y prędko zStało że Woysko nie daleko za Pagorkiem będące, nie wiedziało o tym. PasPam 264-264v. ▲ placowa straż »oddział wojska zabezpieczający siły główne na postoju, straż polowa, placówka«: Woysko tez nadeszło y tu zaraz na owym Staneło poboiowisku. Tak tedy całą noc koniesmy wręku trzymali dwa Pułki w placowey Strazey postawiwszy. PasPam 93. Dwie tylko Chorągwie Pancerne krolewskie stały w placowey strazy a insze było woysko po swoich Szałasach. PasPam 214.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
Związki frazeologiczne: pod strażą chodzić: Trzykroć szczęśliwszy wiek kwitnącej młodzi, Która pod strażą czułą jeszcze chodzi. Wiek z każdej strony błogosławiony. ZimSRoks 71. ◆ straż anielska: Trzeci záś poczet ludzi czárom niepodlegáiącym/ iest nayosobliwszy/ to iest/ pilną strażą Anielską obwárowány/ wewnątrz y zwierzchu: wewnątrz przez wlanie łáski/ zewnątrz przez mocy niebieskich/ to iest: duchow niebiosá obrácáiących obronę. SpInZąbMłot 11.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: SPas