Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1656-1688

Formy: lp M. komenda; D. komendy; B. komendę; N. komendą; Ms. komendzie; ~ lm D. komendów; B. komendy; Ms. komendach

Etymologia: <łac. commandare 'polecić'>

Znaczenia:

1. »dowództwo, stanowisko dowódcy«: Obsadził tam Woiewoda na kommendzie grzecznego kapitana. PasPam 62. Pokazuią krolewski list mnie dany gdzie piszą że daiemy pod kommęndą iego Ludzi. PasPam 153v. Woysko nasze pod kommęndą P. Łuzeckiego kasztellana pod Laskiego. PasPam 235. Puko zyw będę nigdy się iuz takiey kommendy niepodeymę. PasPam 238.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ w czyjejś komendzie być, ostawać »być pozostawać pod czyjąś władzą, pod czyimś dowództwem«: Iako tedy pomienionemu Towarzyszowi tak i Zołnierzom w iego ostawaiącym kommendzie aby wszędzie nie obronne było ad Sufficientam [dostateczne] pozywienie Roskazuiemy. PasPam 151. ▲ komenda jest przy kimś »ktoś jest dowódcą«: Kommęnda przymie była. PasPam 57v.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ mieć komendę, komendy miewać »być, bywać dowódcą«: Kto tu iest starszym? [...]kto tu ma komendę. PasPam 155. Pułki wodził kommendy miewał. PasPam 275v.

2.w lm »zaloty, konkury«: Przyiechalismy tedy bez muzyki zeby sie to nieznaczyło ze w kommendy Pana Łąckiego Floryana Podstolego Malborskiego do kielczyny. Do Panny Borowskiey. PasPam 249v. Kiedym iezdził w zapusty z Ludzmi po kommęndach po węselach. To takie były gorącą że trudno było zazyć Sukni futrzaney. PasPam 250v.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ komendy miewać:

◆ Związki frazeologiczne: ◆ w czyjejś komendzie ostawać: