W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 25.04.2024
*BEZPIECZNIK rzecz. m
Warianty fonetyczne: *BEZPIECZNIK, *BEŚPIECZNIK
Słowniki:
SXVI, L (XVI-XVII), SWil, SW, SJP (w in. zn.) notują
SStp, Kn, T nie notują
Formy: lm M. uż. osob. bezpiecznikowie; C. bezpiecznikom; N. bezpiecznikami
Znaczenia:
1. »człowiek pewny siebie, śmiałek, zuchwalec«: Y chcący go [św. Agatona] niektorzy bespiecznikowie zuchwáli zprobowáć/ poczęli mu mowić/ żesmy słyszeli o tobie śiłá złego/ iáko się vpiiasz/ iáko się pysznisz z świątobliwośći swoiey/ iáko tylko zmyślasz pobożność/ á nierządem y nieczystośćią się skryćie báwisz/ y chowasz nałożnicę sobie. StarKaz 191. Poyrzy człowiek ná gniewliwego: áż się chce być gniewliwym; poyrzy ná iakiego piiánicę: naydźie się táki/ ktory pomyśli sobie/ Iemu uydźie/ á czemu nie i mnie; poyrzy ná iákiego beśpieczniczká/ u ktorego szoste Boże przykazánie wielkim gośćiem; poyrzy ná obmowcę/ ná wydźiercę; ey káżdy z nich to co sam czyni/ i drugim zaleca. KaczyńKaz 323.
2. »człowiek beztroski, lekkomyślny, lekkoduch«: A gdy go [króla tebańskiego Epaminondasa] jeden dobry Przyiaćiel potkawszy pytał: Czemuby ták był smutny á dobrey myśli nie záżywał? Odpowiedźiał: Dlatego to czynię/ áby śię wam wszystkim godźiło bydź Pijánicámi y bespiecznikámi. GdacPij 37. A ták nie Pásquáliná, ále go [Kupidyna] zwycięży Każda snádnie bez broni. Do czego naciężey Przyść w roskoszy/ á ile bespiecznikom owym/ Y coraz Meluzynom inákszym Dworowym/ Ktorym tá przed inszymi barzo drogá sliska. TwarSPas 124.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Patrz *bezpieczniczek, bezpieczniś.
Autor: WM