W TRAKCIE OPRACOWANIA
Data ostatniej modyfikacji: 07.02.2019
Warianty fonetyczne:
CHARKANIE, CHARCHANIE, CHRACHANIE
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1613
Znaczenia:1. »głośne wydobywanie z gardła jakiego płynu (np. flegmy, krwi), spluwanie, krztuszenie się; płukanie gardła przy poruszaniu małym językiem«: To ustáwicznie ciepło pijąc/ ábowiem wilgotności zimne y lipkie w Zołądku y w Piersiách rozgrzewa/ rospráwuie/ rzedzi y snádnie chárkanim wywodzi [korzeń tataraku]. SyrZiel 21.
Chárkániu gęstą á kliiowátą flágmą/ z Ammoniaku sámego Piguły/ álbo też wyszey opisánym sposobem poczynione/ á w miękkim iáiu/ po piąci álbo siedmi vżywáne/ są vżyteczne. SyrZiel 218.
Gnilcu/ y Dziąsłom opadáiącym iest wielkim lekárstwem [wódka rzepikowa]/ często á gęsto ciepło płocząc/ gárgárjzmy/ ábo chárkánie z niey czyniąc. SyrZiel 279.
Korzenie [ślazu] tákże Czerwonkę stánowi/ charkánie krwią zástánawia. SyrZiel 818.
Ten Sniedek iest też bárzo tym vżyteczny/ ktorzy z piersi charkániem ropy pozbywáć nie mogą. SyrZiel 862.
Chrachánie/ Charchanie [...] Gargarizatio [...]. Kn 70.
[Mówi tabaka do gorzałki] Twarzy gładkie marszczysz, A przez ludzie warczysz. Brzydkaś jest charchaniem I gęstym spluwaniem. PosTabBad 40.
Charchanie Gargarizatio. SłowPolŁac 5.
Ciężki oddech, charchanie materyi obfitey, y gęstey: puchlina nog: á na ostatek śmierć następuie. BeimJelMed 172.
Suchy Kaszel do charchania krwią częstokroć ludzi przymusza. BeimJelMed 480.
Charchanie w suchym Kaszlu przytrudne ułatwia się wodą Kwiatu Czerniowego z swieżym Gęsim Smalcem y Lodowatym Cukrem zmięszaną. BeimJelMed 487.
Pomiernego charchania materyi wykorżeniać nie trzeba. BeimJelMed 505.
ROZDZIAŁ XXX O Charchaniu Krwi Po łacinie Hamophytis. BeimJelMed 528.
2. »wydawanie chrapliwego odgłosu, chrząkanie, pochrząkiwanie, kwiczenie«: Chrachánie/ Charchanie Screatus [...]. Kn 70.
Scratus Charchanie. SłowPolŁac 124.
Grogmement [...] KWIK kwiczenie wieprzow charkanie. DanKolaDyk II, 103.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]