Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

PRZEZ

przyim.
ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1606
Formy gramatyczne
  przez
Znaczenia
»bez«
  • – Chcąc tedy podług obowiązku te tak szkodliwe Rzpltej rzeczy avertere, to mi najwiętszą difficultatem czyniło, żebych był ostrzegł sławy KJMci, bez której byćby było nie mogło, kiedybym był na sejmie tym rzeczom zabiegać chciał, gdyż przez podania na sejmiki tego pierwej niewieleby się było sprawiło przed tą fakcyą KJMci a dla oziębłości ludzkiej. SkryptWojCz II 284.
  • – [...] pretext był na tego nieprzyiacielá narodu násze[g]o/ ktory wywabiwszy lud ná wesele páná swego/ okwitą krwią spłáwił: ostátek więzieniem długim ścisnął/ wszytkie odebrawszy[...] dostátki więc y nád práwo wszech narodow/ posły násze zwięził/ że przez pozwolenia zwierzchności te rzeczy szły. BielDiar Ciijv.
  • – Kiedy iuż konie násze przez 26 godźin nie tylko przez pokármu/ ále bez namnieyszego odpoczynku strudzone dłużey służyć nie chćiáły/ y noc bárzo ćiemna nástąpiłá/ vpátrzywszy w leśie ostroweczek ieden ná strzeleniu z łuku szeroki/ I. M. Pan Hetman/ z Ich M. PP. Sieniáwskimi/ z I. M. Pánem Stárostą Trębowelskim/ z I. M. Pánem Zbárawskim/ y z inną Compánią dwie godźinie wnoc/ á ieszcze cáły dźień nic nieiadszy áni piiąc/ z koni zśiadszy trochę się nápiwszy się potrosze wody z błotem nápoły zkłoconey. DiarZwyc B.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Związki frazeologiczne

  • puścić w arendę, przez arendę:
  • żyć jako bydło (przez pasterza) (sz. zm.):
    • – Żyjem przez tak długi czas jako bydło przez pasterza. NiemPam 233.
    • – Iáko [...] bydło żyć będziecie/ nie wiedząc gdzie iść/ co czynić/ y czego się trzymáć. StarPopr 12.
  • przez miłość Boga:
  • przez miłość boską:
    • – Przez Miłość Boską proszę Cię y zaklinąm. PasPam 225.
  • przez dzięki:
    • »wbrew woli«
    • – Wziąć wody letniey, więcey niż quaterkę, octu trochę, oliwy wlać łyszkę, soli sczypt: to zmieszawszy wypić. Abo ieść choć się nie chce przez dzięki, tedy będzie wymiot. PetrSInst D2v.
    • – *przez dźięki; bez dźięki. wider Millen, durchaus. malgré, par tout, absolument. T III 309.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • – Przéz sen bogáty. KnAd 949.
  • – Przeto mowią: Nie tak sromotá, gdy mąż sam przez się błądzi, iáko gdy niewiasta mężem swoim rządzi. PetrSEt 19.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy:
Data ostatniej modyfikacji: 24.05.2023