Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

PRZEDNI

przym.
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1621-1643
Formy gramatyczne
stopień równy
lp M. m   przedni
ż   przednia
D. m   przedniego
ż   przedniej
B. m nżyw   przedni
N. ż   przednią
Ms. ż   przedni
lm B. nmos   przednie
stopień najwyższy
lp D. m   najprzedniejszego
N. m   przednim
Znaczenia
1. »będący na przedzie, wyprzedzający innych; pierwszy«
  • – Moy tez ieden Dragan z przedniego Szeregu o zięmię, konia podnim w bok zabito. PasPam 157.
  • – Obrocił się zaraz szereg plecami do przedniego. PasPam 157.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • przednia straż:
  • »oddział wojska poprzedzający siły główne w celu ubezpieczenia ich, rozpoznania nieprzyjaciela, ułatwienia działań wojennych itp.: awangarda«
    • – Posłał tedy Naszczokina Drugiego Hetmana kilka Mil przed soba z pięciu tysięcy Ludzi wybornych Ze by się Z Nami powitał. Przychodząc ku Strygoniey zastali pod Parkany Woysko Tureckie o ktorym Lubo nasi wiedzieli [...] nieostrożnie postąpili sobie wprzedni Strarzy. Iak wsiedli Turcy asz nieprzyszło y ognia dawać Dragoniey Regiment [...] wycięto wpien [...] a tak się to cicho y prędko zStało że Woysko nie daleko za Pagorkiem będące, nie wiedziało o tym. PasPam 264-264v.
Przenośnie
  • Obrac [marszałkiem] tego ktory by nie tylko na przednie ale y na ostatnie miał wzgląd koła.PasPam 241
2. »będący w dobrym gatunku, pierwszorzędny; wyborny«
  • – Tu szłá káretá Cesárska kosztowna w sześć koni wronych Turskich barzo cudnych/ ẃszytká miásto żelázá od złotá/ złotogłowem przednim pokryta/ gałki złote y ná wierzchu y w oknách/ szory tákże od złotá y vzdy/ szło koło niey iákoby Lokáiow sto/ piękne od złotogłowu vbránych z iáncżárkámi złoćistemi y z dźidámi trzćiniánemi ostro zákowánemi [...]. StarWyp C4.
  • – Axamit Wenecki przedni był. PasPam 88v.
  • – Ia w Niewinności moiey nay przednieyszego [zam. najprzedniejsze] mam samego Boga Testimonium. PasPam 149.
  • – — W tej Garderobce klawicymbał czarny, chińskiej roboty, bardzo przedni, zawiaski, zameczki u niego mosiężne, pozłociste. ZamLaszGęb 71.
3. »jedyny, wyłączny«
  • – Męstwo Herkulesowi proba iest prawdziwa gdy za przedni Ornament Lwi skory zazywa. PasPam 274.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • przedniejsza baszta:
    • – W błękitnych murách niebieskich obáliwszy przednieyszą básztę [...] w krew á popioł obracałem wszytko. AndPiekBoh 6.
  • blach przedni (sz. zm.):
    • Blach przedni czarny Szmalcowany [część zbroi]. ArchRadziw 1638 46, 14.
    • – Żelaznym szyszakiem głowę swą przykrełá/ Y tákowyż przedni blach ná piersi włożeła. OvOtwWPrzem 218.
    • – W Kozáckim Rynsztunku doyźrzeć potrzebá, áby (gdy nie może być Páncerzow) lekkiey zbroyki, álbo sámego przedniego bláchu, záżywano. FredKon 34.
    • – Przedtym odważni Káwálerowie, bláchu tylko przedniego záżywáli. AndPiekBoh 26.
  • cyna przednia:
    • Cyná przédnia/ vide Kontryfał. Kn 92.
    • – Kontryfał/ cyná przédnia ábo Angiélska/ Stannum Anglicanum nobilissimum [...]. Kn 300.
    • – Kontryfał/ cyná przednia ábo Angielska. Stanum Anglicanum. SzyrDict 119.
    • – Cyna [...] cyna przednia, kontryfał. Englisch Zinn. étain d'Angleterre. [...] T III 169.
Podhasła

*PRZEDNIA

w funkcji predykatywnej
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
ca 1700
Znaczenia
»jest ważne«
  • – A to nayprzednieysza powinno bydź/ żeby Rodźicow upátrowáć. Bo dobrzego drzewá szczep rzadko chybi. GorzWol 74.