ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
Kn (pod: paw, wrzeszczę)

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI, T, L, SWil, SW, SJP

Najwcześniejsze poświadczenie: 1612

Formy gramatyczne

bezokolicznik

					wrzeszczeć
					wrzeszczyć

czas teraźniejszy

lp	1. os.	wrzeszczę
	3. os.	wrzeszczy
lm	1. os.	wrzeszczymy
	2. os.	wrzeszczycie
	3. os.	wrzeszczą

czas przeszły

lp	m	3. os.	wrzeszczał
	ż	3. os.	wrzeszczała
lm	mos	3. os.	wrzeszczeli
	nmos	3. os.	wrzeszczały

tryb rozkazujący

2. os.

wrzeszcz

tryb przypuszczający

3. os.

wrzeszczałaby

imiesłów współczesny

wrzeszcząc

Znaczenia

»głośno krzyczeć, piszczeć; rozpaczać, lamentować«

~ Niewiásty y dzieci ták wrzeszczáły krzyczały/ że człowiek/ y własnego słowá nie mogł słyszeć. VolcDial .
~ ...wszyscyście rázem wrzesczeli/ niesłucháiąc ieden drugiego/ y śpiewáliście bárzo śmiesznie. StarPopr 25.
~ Paw/ Pauo [...] A pipo, as. Turneb. vt a verto, vertilo. unde vertilabundus Varronis, nos wrzészczy dicimus. Kn 676.
~ Wrzeszczę/ Vociferor [et] Vocifero [...] wrzasnąć [...] wołać [...] krzyknąć. Kn 1291.
~ Záwołał [Bachus]: Coż działacie? Czemu ták wrzeszczycie? OvOtwWPrzem 130.
~ Gdy błazna opadną Chłopięta ieden go wzad Vsczypnie drugi go Zakole gdzie naygorzy błazensie opedza I wrzesczy raz drugi raz. OpalKSat rkp. k. 59.
~ Vagio Wrzescze, Placzę. SłowPolŁac 139.
~ Krzyczą wrzeszczą szkaradzie, ze w onymbałuchu I my, y oni zgoła postradali słuchu. PotWoj rkp. 99.
~ Wyrwie się potym kilka Biboszów poczną wrzeszczeć wszyscy wraz. PasPam 118v.
~ Tam przysmak taki że by koza wrzeszczała gdy by iey gwałtem wlał. PasPam 166v.
~ Kiedym był piiany to ona [wydra] po piersiach deptała wrzeszcząc tak długo że obudziła. PasPam 252.
~ Tak też białagłowa: [...] Rzeczesz słówko, końca jej nie będzie i kraju, Cały tydzień przegdacze z kokoszą po jaju. Ta, że po swym; niechżeby już wrzeszczała zdrowa; Ale czemu po cudzym wrzeszczy białagłowa? PotFrasz4Kuk I 220-221.
~ FAUTE [...] Twoi ludzie winni ná nich hałasuy ná nich krzycz wołay wrzeszcz. DanKolaDyk II, 18.
~ W ciągnieniu aby żaden nie wyiezdzał od Chorągwie, ani wybiegał z żadney przyczyny, ani wrzeszczał, pod srogim karaniem... ArtWoj 23.
~ Już się był kanclerz płaczem moim zmiękczył, już był łaskawym, ale księżna Sapeżyna kanclerzyna, żona jego, wpadła do pokoju z wielką furią, a jak byłą i zawziętości wielkiej, i przygrubych manier, zaczęła mię ostatnimi słowami łajać, wrzeszczyć na mnie, tak dalece, że kanclerz, gdy się wtenczas ubierał i zapinał kontusz, ręce mu drżeć poczęły. MatDiar I, 237.
~ Wrzeszczę, ich schreije [schreie]. BierSłowa 307.
~ Choć srodze marnotrawiąc kraiowe dostatki, Wrzeszczemy, kiedy przydzie mowa o podatki. NaruszASat 157.

Związki frazeologiczne

wrzeszczeć na wszystek głos:

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Podhasła

Formy gramatyczne

lp	B.	m	żyw	wrzeszczącego
lm	M.	mos		wrzeszczący
		nmos		wrzeszczące
	D.			wrzeszczących

Najwcześniejsze poświadczenie:

1623

Znaczenia

»wydający głośny krzyk«

– ...z wysp Reńskich ciurowie wrzeszczący mgłę w oczy puszczali... DembPrzew 98.
– ...kiedym był tak [...] sturbowany, [...] żem już prawie ledwo żył, [...] żadną miarą dziecięcia wrzeszczącego mi nad głową, do drugiej naprzeciwko nie pozwalała wynieść izby... SobJListy 402.
– Znak 2. Kędy żab dostátek wrzesczących. Znak 3. Z kąd dymy przed wschodem Słońcá powstáią, tam pewna wodá. SolArch 137.
– ...w któréj kaplicy malowany jest po wszystkich ścianach sąd ostateczny, na odgłos trąb ciał powstających na sąd Boży [...] jedne ciała wstały, drugie wstają [...] jedne dusze z ciałami wesoło i z afektem pragnienia powstające, drugie odwracające i zakrywające oczy od twarzy Majestatu Pańskiego; krzywiące się, marszczące, wrzeszczące, rozpaczające i t.d. ZawiszaPam 89.
– ...gdy wyieżdżał, wyszedł baran, ktorego obaczywszy wrzeszczącego, y wyskakuiącego, wrożyli sobie, że drogę mieli mieć fortunną... NiesKor II 450.
– ...z kościołá [...] jescze przed kazániem wyszłá, przeklinájąc gorliwego sługę Bożego przeciw przeklętey pysze wrzesczącego. GdacPan 61.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

WRZESZCZEĆ

*WRZESZCZĄCY