Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

GÓRNY

przym.
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki notują
Formy gramatyczne
lp M. m   górny
ż   górna
n   górne
D. ż   górnej
n   górnego
B. m nżyw   górny
N. m   górnym
Ms. ż   górnej
lm M. mos   górni
nmos   górne
Znaczenia
1. »pochodzący z gór, charakterystyczny dla gór, górski«
  • Gorny/ ná gorách mieszkáiący/ rostący. Monticola [...]. Montiuagus [...]. Montanus [...]. Kn 203.
  • – O Apoteko w gorniey Academiey maiąca Pieczary [...] iesli na początku wesela y smętku mego przepomnię was/ niech przyschnie ięzyk moy do podniebienia mego. KalCuda 22.
  • Gorny. 1) Berg-, der auf einem Berge wohnet, oder wächst. [...] de montagne; qui apartient à une montagne; qui habite sur une montagne. [...] gorni obywatele; ziele gorne. T III 404-405.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • górna siarka:
    • – Wziąć [...] czarney gorney siarki/ ktorą Atramentem kruszcowym/ albo kopanym zowią. SyrZiel 1268.
  • szparag górny:
    • – Pomiernego iest Szparag przyrodzeniá [...]. Wodny także ábo bagienny y gorny/ tegoż są przyrodzenia. SyrZiel 1125.
2. »znajdujący się na pewnej wysokości, wyżej nad czymś leżący«
  • Gorny/ wzgorę będący/ nagorny. Superus [...]. Limen superum, inferum [...]. Kn 203.
  • – Podle tego budynku [dworu] przystawiono budyneczek mały z izdebką dolną i drugą gorną. OpisKról 423.
  • – Piece ná gruntownym sklepieniu álbo balkowaniu osadzać ták należy, áby dolnego oraz y gornych pokoiow czeluścia w iedenże w chodziły komin. BystrzInfArch E2.
  • – Słup [kolumny] ma zpływ gorny y dolny, pierścien gorny y dolny. BystrzInfArch B3v.
  • Gorny. [...] 2) Ober-, der oben ist. [...] d'enhaut; qui est en haut. [...] gorne mieszkanie. T III 404-405.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • górna pieczeń:
    • – Brázelle Wołowe. Weźmiy od gorney pieczeni ziober kilká/ porąb cienko po iednemu ziebrze/ potłucz/ námocz w occie winnym przez dwie godzinie/ przydawszy soli/ potym osusz/ piecz ná roście/ usiekay bardzo drobno/ łoiu kruchego w łoż w rynkę/ y te Brazelle w łoż/ w ley rosołu/ warz/ przyley potym Octu tego w ktorymeś moczył/ y pieprzu/ Imbieru/ Gałki/ przywarz/ á day ciepło ná stoł. CzerComp 33.
3. »wysoko wznoszący się; wysoko latający; wysoki«
  • Gorny. [...] 3) hoch, als der Flug eines Vagels. [...] haut, en parlant du vol d'un oiseau. [...] orzeł gornym się nad wszystkie ptaki unosi lotem. T III 404-405.
4. »położony bliżej źródeł rzeki, w górach albo między górami«
  • Gorny. [...] 4) Ober-, als ein Land. [...] haut, supérieur, eloigné de la mer comme un païs. [...] gorne Woiewodztwa; gorna Saxonia. T III 404-405.
5. »główny, zwierzchni, naczelny; najwyższy«
  • – Głowny. [...] 5) hoch, Ober-, von Gerichten. [...] supérieur, grand, prémier, en parlant de quelques oficiers. [...] gorny Sąd. T III 404-405.
Związki frazeologiczne

  • królestwo górne:
  • »królestwo Niebieskie, Królestwo Boże«
    • – Szczęsliwsi ktorzy od iego [świata] oddaliwszy się konwersacyiey [...] Niesmiertelnosci Zostaią Synami y poniewaz Servire Deo Regnare est [służyć Bogu jest to królować] Nieomylnymi krolestwa Gornego Dziedzicami. PasPam 281v.
6.  przen.  »wzniosły, podniosły, dumny, pyszny; napuszony; górnolotny«
  • Gorny/ [...] vide Pyszny. Kn 203.
  • – Ow Smiesnieyszy co od Smiechu ulegał cosz gdyby Obaczył tymi czasy pełne dymow głowy gorne animusze Nadete ambitią oraz prozną chwałą. OpalKSat 79.
  • – Stanął tedy Marszłkięm Swiderski człowiek prosty y szczery Substirutem zas Borzęcki Porucznik Chorągwie Pancerney Franciszka Myszkowskiego [...] Człowiek uczony fantazyiey gorney. PasPam 116.
  • Gorny. [...] 6) stoltz, hochmüthig. [...] haut, orgueilleux, arrogant, fier. [...] umysł górny, fantazya górna; Hiszpani są gorni i gorno mowią. T III 404-405.