Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

DECH

rzecz.
m
ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki notują
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   dech
D.   tchu ||   dchu
C.   dechowi ||   tchowi
B. uż. nżyw.   dech
N.   tchem ||   dechem
Znaczenia
hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
  • – Krztań w gárle/ przez ktorą dech idzie wychędaża zostrzáły. Głos głádki czyni/ sok tego ziela [serdecznika] piiąc. SyrZiel 136.
  • – Zostrzáłość krztaniá, ábo piszczałki/ przez ktorą dech pusczamy/ głádką y wolną czyni/wárząc korzenie iego [pięciornika] w miodzie/ á potym ochłodzić ciągnionym Cukrem/ á chárkánie ábo gárgáryzm sobie często czynić co naciepłey. SyrZiel 299.
  • – Przestańcież ufáć w cżłowieku/ ktorego dech jest w nozdrzách jego: Bo zá coż on má bydź pocżytány? BG Iz 2, 22.
  • – Stworzył tedy Pan Bog człowieká z prochu ziemie/ y nátchnął w oblicze jego dech żywotá: Y stał się człowiek duszą żywiącą. BG Rdz 2, 7.
  • DEch moj skáżony jest: dni moje giną: groby mię czekáją. BG Hi 17, 1.
  • – Niedaj Boże żebym was miał uspráwiedliwiáć: poki dech we mnie/ nie odstąpię od niewinności mojey. BG Hi 27, 5.
  • – Jesliby obrocił przeciwko niemu serce swoje/ á Duchá jego/ y dech jego do siebie wziął: Zginęłoby wszelkie ciáło społu: á człowiekby się do prochu náwrocił. BG Hi 34, 14-15.
  • Dech jego węgle rozpala: á płomień z ust jego wychodzi. BG Hi 41, 12.
  • Déch/ tchnienie/ duch/ Spiritus [...] Multos versus vno spirītu pronuntiat ║ Halitus [...] Extremum halitum efflare. Anima [...] Continere animam [...] Saepe hac voce vtitur. [...] apud medicos spiritus est substantia aetherea, calïda, leuissima, tenuissima, omnes in corpora motus ciens, eiusdem originis cum calore natiuo, et ei permistus penitùs, [...] alter alterius nomine appellatur, s. naturae, vitae vinculum; animae instrumentum. Spiritus vitales (siły) generantur in corde, hepate, [...] cerebro assiduò, quia etiam assiduò absumuntur, [...] feruntur per venas, arterias, neruos in corpus totum [...]. Item animalis spiritus est sustantia tenuissima per totum cerebri corpus diffusa, primum facultatis animalis instrumentum. fit ex sanguine [...] spiritu vitali, [...] aëris parte purissima, [...]. Praeter hunc et alius spiritus, vel flatus potiùs [...] ignobilis et crudus ac saepè molestus. vide Wiátr przyrodzony. Kn 118-119.
  • Dech, g. Voc. loc. dechu, *dchu, tchu. D. dechowi, tchowi. Ins dechem, tchem. der Athem. haleine; un soufle. T III 214.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • tchu w sobie nie czuć:
  • »czuć«
    • tchu w sobie nie czuie. er ist ganz aus dem Athem. il est tout ésouflé; il est hors d'haleine. T III 214.
  • dech zatrzymać:
  • »zatrzymać«
    • dech zatrzymać, den Athem an fich halten. retenir son vent, son haleine. T III 214.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Związki frazeologiczne

  • czego bronić do tchu ostatniego:
  • »bronić czego żarliwie, do ostatka, ryzykując życiem«
    • – Wzdÿ nie nie wątpmÿ ani tesz tak slepi Bądzmÿ, ze zdrowiey ÿ daleko lepieÿ, Panskiego Domu ÿ całości Swego Zakonu bronić do tchu ostátniego; Nizli z tym wszytkim przyść ná zepsowánie Albo w niewolą álbo ná wygnánie. OblJasGór 95v.