Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

CENTAUR

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: CENTAUR, *CENTAWR
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1618
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   centaur
D.   centaura
C.   centaurowi
B. uż. żyw.   centaura
N.   centaurem
liczba mnoga
M. uż. osob.   centaurowie ||   centawrowie
  centaurzy
D.   centaurów
C.   centaurom
B. uż. nosob.   centaury
N.   centaurami
Ms.   centaurach
Etymologia
łac. centaurus
Znaczenia
 mit.  »istota, przestawiana jako koń z ludzka piersią i głową; tu także byk z ludzką piersią lub pół niedźwiedzia i pół konia«
  • – Widziałbyś tám [w piekle] beł Arpiie nieczyste Centaury/ Sphingi/ wyblakłe Gorgony. TasKochGoff 78.
  • Ten zasiadł za Centaura, ten iako pokusa Orła wielkiego a ten ma pod sobą strusa. ArKochOrl 60v.
  • – Táką biesiádę wspomnináią też oni Poetowie/ z ktorey się woyna sprosna sstáłá/ ná ktorey siłá ich poległo/ ále nie ludzką biesiádá/ to iest Lápitow z Centaurámi/ ktorzy byli dzicy/ połowica koniá/ á połowicá człowieká. StarPopr 61-62.
  • – Práwy z boku Reiment Sieniáwscy zálegli/ W Rycerskim nád Fabie niemniey dzile biegli/ Iako trzey Centaurowie/ gdy z iedneyże sfory/ Ná Mieszańce Tessalskie wypadáią z gory. TwarSLeg 20.
  • – Był to naten czas osobny rodzay ludzi ci Centaurzy odGłowy Człowiecze odępka konskie członki maiący. PotPrzyp 5v.
  • Ten tedy Centaur Nessus ofiarował się z usługą swoią Herculesowi. PotPrzyp 5v.
  • – Iedni mowili: Po gárdła stoimy Przy Pánie nászym, trwog się nieboimy: Iuz niecháy iak chce Harpie nieczyste Iuz dosyc Strászne Chimery ogniste Iuz y Centaury, álbo y Gorgony Niech Szwed prowádzi, niech ciská piorony. OblJasGór 8v.
  • – Iabłonowski, Sieniawski rzędem idą sporym [...] iako Centawrowie z Othry sniezney idący ku piękney Dąbrowie zbroyne szyki prowadzą. DrobOpow 41.
  • – Strzáła [...] w zrenicę sámego vgodziłá Plutona [...] ktory [...] Wyszárpnie strzáłę y poda Nessusowi Centaurowi. AndPiekBoh 24.
  • – Z tąd, po przegráney oney z Lápithámi bitwie, Centaurow: Pogonia dostáłá się Litwie, Zá Kleynot, ktory wiecznych Tryumfow Laurem Koronuiąc, dotąd się piszą Centaurem. PotPocz 20.
  • – Tetys tym czásem Syná swego Achillesa, do Chirona Centaurá (ktory był wpoł koniem, á wpoł człowiekiem) dałá ná wychowánie. ClaudUstHist 106.
  • – Wydaie się wielkich sił Herkules [...] Ze miał kiedyś centaury y siedmiogłowne pokonywać hydry. MikSil 78v-79.
  • – Lapitae [...] Thessalow na koniach siedzących, nazwali Centaurami. NiesKor II 367.
  • – Niektorzy twierdzą, że ten herb po zwoiowanych Centaurach przez Słowiańskie y Ruskie narody [...]przyszedł do używania w tych kraiach. NiesKor II 367.
  • – Co u Egypcyan y Chaldayczykow był y iest wodnik, to u Arabow był muł osiodłany. Bliźnięta były dwa Pawie. Panna był snopek. Centaur był puł Niedzwiedzia puł konia. BystrzInfZup 10nlb-11nlb..
  • – Słowá dobrego Kácerzom nie dáią Oycowie święci/ przyrownywáią ich psom wściekłym/ wężom/ bazyliszkom/ smokom łuskowátym/ sowom/ krowkom/ ktore w gnoiu gmerzą/; żabom/ muchom/ pluskwom/ ktore poki żyią kąsáią/ gdy zdechną śmierdzą/ trędowátym/ piecom nápalonym/ w ktorych chleby Antychrystowi pieką/ koczkodanom/ máłpom/ páiąkom/ prochnowi/ członkom zgniłym/ iászczurkom/ ktore żywot Kościołá Páńskiego gryzą/ centaurom/ to iest chłopobykom/ puchaczom/ onokrotalom/ ábo bábom z klekotkámi/ cyklopom onym/ ktorzy się w iáskiniách Etneyskich y porodzili y pochowáli. BirkRus 33.
Podhasła

CENTAUR
rzecz
m

Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
1601-1700
Znaczenia
nazwa własna »herb litewski«
  • – Naprzod Litwa Uzywała Centaura az do Czasow Troydena, potym od przyscia Columnow Z Rzymu W Kraie Litewskie poczena Zazywac Column. HerbOr 599.
  • – Z tąd, po przegráney oney z Lápithámi bitwie, Centaurow: Pogonia dostáłá się Litwie, Zá Kleynot, ktory wiecznych Tryumfow Laurem Koronuiąc, dotąd się piszą Centaurem. PotPocz 20.
  • – Rączszy przecię iest Orzeł, bo choć się zábáwi, Co koń w dwudziestu czterech on w godzinie spráwi. Iáko támten ma dosyć biegu, ták ten lotu, Godne Xięstwo Litewskie tákiego Kleynotu, Zá Herb swey sławie miásto Centaurá. PotPocz 23.

CENTAUR

Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Najwcześniejsze poświadczenie:
1743
Znaczenia
nazwa własna »gwiazdozbiór«