Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

*GDAKAĆ

czas. ndk
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn, T, L (XVI-XVIII), SWil, SW, SJP

Formy gramatyczne
bezokolicznik
  gdakać
czas teraźniejszy
lp 1. os.   gdaczę
  gdakam
2. os.   gdaczesz
3. os.   gdacze
  gdaka
lm 3. os.   gdaczą
  gdakają
czas przeszły
lp m 3. os.   gdakał
lm mos 3. os.   gdakali
tryb rozkazujący
lp 2. os.   gdacz
Znaczenia
1. . »o kurze: wydawać charakterystyczny dźwięk, zwłaszcza po zniesieniu jajka«
  • – Kwoczka po brzegu chodzi, kaczęta pływają; Kwoczka gdacze,kaczęta namniej nie słuchają; A kania co raz z jednym do góry odleci; Tak się i u macochy mają cudze dzieci. SzymSiel 45.
  • Gdaczé kokosz/ gdaka. Gallina testatur se peperisse crebris singultibus interiecta voce acuta [...] Glocidare vel gluctire [...]. Kn 187.
  • – Tu gárce wreiąc mruczą/ sam kotły z miedzi/ A w kożdym pełno gawiedzi. Gdaczą kury w męczeństwie/ gęsi gagáia/ Ná złych ludzi narzekáią. KochProżnLir 202.
  • GLOSSER [...] Glocire [...] GDAKAC o kurach ktore gdakaią gdy się nosić maią álbo kurczęta wodzą. DanKolaDyk II, 89.
  • Gdákać glosser comme les poules. KulUszDyk 29.
  • Gdaczę, [gda]cze, [gda]kał. *Gdakam. 1) gackern, wie eine Henne. [...] caqueter, babiller [...] en parlant des poules. T III 367.
  • – Kokosz gdacze die Henne gackzet. DobrGram 12.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • (wariant I):
    Kokoszká zniosłá iayko y gdaczé. KnAd 623.
  • (wariant II):
    Kokoszká zniosłá Jáyko, gdacze. ErnHand 226.
  • (wariant III):
    kokosz zniosła iako [!] gdacze, prov. T III 367.
2.  ekspr.przen.  »dużo i głośno mówić«
  • – Wolę ze mię zabiiesz nizli ztąd poiedziesz Odpowie Bradamanta iusz gdacz iako raczysz Rugiera chcę koniecznie ale się nie baczysz Ze mi to chcesz darowac, co iusz nie iest twoie I konia y ten puklerz bo to wszystko moie. ArKochOrl 36.
  • Gdaczę/ tr. vide [...] Wiéle mowię. Kn 187.
  • – Znowu iákiś zwyczáy w niektorych Trebnikách o Używániu Pokutuiącym wody święconey położony wspominász na pag: 25. Ktory że w Graeckich Trebnikách nie nayduie się [...] tedy niepotrzebnie gdaczesz. Ale się niedziwuy y te mu miły Bakułá/ ná tobie podobny nowiniárz te ládászczyce (iákobny ty teráz nie iedne wyłátał) wymyslił. MohLit 73.
  • Gdaczę, [gda]cze, [gda]kał. *Gdakam. [...] 2) plaudern, schnattern. [...] jaser, causer, caqueter, babiller. T III 367.
3.  ekspr.przen.  »chwalić się«
  • Gdaczę/ tr. vide Chwalę się. [...]. Kn 187.
  • – Tácy byli Fárużowie, zawsze o swoich przysługách szczebiotáli, gdakali. MłodzKaz II, 8.
  • Gdaczę, [gda]cze, [gda]kał. *Gdakam. [...] *3) prahlen. [...] se vanter. T III 367.
4.  ekspr.przen.  »besztać, łajać kogoś; krzyczeć na kogoś«
Rekcja: na kogo

  • – Człowieka zaś dobrego, co pokój miłuje, Złość ludzi niepoczciwych często prześladuje. A im kto układniejszy, tym nań barziej gdaczą. VerdBłażSet 15.
  • – I te mi też, babuchny, nie tak, jak chcę, skaczą, Bowiem wszystko na młodszych od zazdrości gdaczą. WierszForBad 169.