Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

ALEGOWAĆ

czas. dk/ndk
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: ALEGOWAĆ, ALIGOWAĆ II
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, Kn, T, L (XVI), SWil, SW, SJP alegować

Nienotowany w słownikach:
SStp

Formy gramatyczne
bezokolicznik
  aligować ||   alegować
czas przyszły prosty/czas teraźniejszy
lp 1. os.   aleguję
2. os.   alegujesz ||   aligujesz
3. os.   aleguje
lm 3. os.   alegują
czas przeszły
lp m 2. os.   alegowałeś
3. os.   alegował
lm mos 3. os.   alegowali
imiesłów współczesny
  alegując
  alegojąc
nieosobowy czas przeszły
  alegowano
Etymologia
łac. allegare
Znaczenia
1. »przytaczać/przytoczyć kogo, co, powoływać/powołać się na kogo, co; przypominać/przypomnieć co; ogłaszać/ogłosić co«
Rekcja: kogo, co || kim, czm

  • – Aléguię kim/ áléguię co/ v. Sczyczę się/ Przywodzę co. Kn 6.
  • – [...] commercia Hiszpáńskie/ nie są Angliey potrzebne/ przy rácyách ták zmyślonych/ iáko są te drugie/ ktore álleguią w osobnym papierze. MerkPol 260.
  • Alleguiesz WMMPan wielkiey Pamięci Xiędza Zadzika aczemu go WMMPan nienasladuiesz? PasPam 194v.
  • – Y prawa alligować niegodzi się, y Oczywistym excessom niedawać wiary. PasPam 194v.
  • – Oni [...] ze przez zapomnienie stało się to twierdzili alleguiąc oraz przeszły [skrypt] Imc Pa Wdy Chełminskiego do siebie. CzartListy 31-32.
  • – Kiedy tak bardzo pismem alegujesz świętem, Biskup na to, [...] Niech będzie poganinem, każdy taki, ktoby Śmiał mowić, że obrazy i ryte osoby Świętych bożych [...] Chwalić miał jako bogi katolicki kościoł. PotFraszBrück II 6.
  • – Szołtysz [...] pokazał Przywiley [...] Allegował tez y dawne Prawo Na to Szołtystwo sobie słuzące. KomonDziej 115v.
  • – Na trzecią racyą dispensandae Legis 1690, ktorąś W. Pan alegował: że wolno kiedy chcieć tamować activitatem; barzo to gieneralna racya. KonSRoz 37.
  • – Wzdyć to ustawicznie wspomináią owe bayki Gliniańskie, o ktorych żaden Historyk ani domowy, áni postronny nie wspomina [...] á przeciesz iáko prawdziwą alleguią Historyą, oną straszą. DanOstSwada V, 3.
  • Aleguię. anführen, allegiren. aléguer, citer, reporter q. ch. pour preuve. § alegował tym autorem; alegował Pismo Swięte. T III 5.
2. »(s)twierdzić; przekonywać/przekonać o czym; zapewniać/zapewnić; opowiadać/opowiedzieć co«
Rekcja: (zd.; czym)

  • – Postarał się P. Hetman ze go [Romanowa] z Duchownego Stanu Posłe[m] mianowano, allegował tym że nietylko zdostoienstwa ale y zurodzenia do takiey sprawy potrzeba [...] zacnego człowieka. ŻółkPocz 39.
  • – Tám zrozkazánia I. K. M. pilno ludzie znáczni/ to wszytko co X. Iánidło állegowáł vważáli y rozstrząsáli; á potym iednostáynie wszyscy osądzili/ że tám tego nie było co się X. Iánidłowi zdáło. SzemGrat 71.
  • – Tylko pan Maciej Gołkowski, lubo się przypowiedział do włok 4, allegując, iż mu te włoki vigore dispositionum terrestrium iure hereditario należą, prawa jednak żadnego na to, ani dyspozycyi nie pokazał. OpisKról 74.
  • Aleguie Kurfiszt I. M. W Manifeście swoym [...] iustifikuiąc zaiechanie Drahima, że Woiewodztwá Wielkopolskie posyłáły do Krolá I. M., aby Drahim oddał. PisMów II 131.
  • – Panowie Moskiewscy allegowali ze y na przyszłych [!] Poselswtach takaz diwizya bywała, co wzięto do przeyrzenia się listow rozlicznych. CzartListy 102.
  • – [...] znowu tey ustawie przeczyc poniekąd Pompejusz począł; allegując; niechby według zwyczaju Antecessorow przyszedszy do Senatu, o ten urząd prosił [Cezar]. LucChrośPhar 6 nlb..
  • – [...]Bo ani náybogatszego Monarchę; nietylko ubogą przez swoy nieporządek Rzeczpospolitę uszkadzać, y ná niey się pożywić niegodzi; áni przykładu brać ze skarbowych co szkodzą, áni allegować, że mała od iednego iest Rzeczypospolitey szkoda; ále wielká od wielu, á y małey niegodzi się czynić. JabłSkrup 45.
  • – Obligował [marszałek] saepius áby per Turnum głosy poszły do obrania Marszałka, nad czym długo desudabat, lecz contradicentes do tego przystąpić nie chcieli alleguiąc że y drugiego dnia practicato iuż w tey Izbie exemplo obrany bydź może Marszałek. GazPol 1735/63, 5 nlb..
  • Insuper Xże Montemar Allegował że Krol Hiszpański rekwiruie Gwarancyi od Cesarza o bespieczney possessyi Krolestw Sycylyiskich. MerkHist 14.
  • – Zgromadzenie zaś zegierskiej [zegierskie?], szczupłości obszarow zygierskich alegojąc, że tylko dwadzieścia i trzech gospodarzy lokować na nich może, twierdzi. ŁugosZegKutrz 288.
3. »oznajmiać/oznajmić, donosić/donieść co«
Rekcja: komu

  • Allegowano Krolowi Hiszpanskiemu że y Krol Sardynski [...] żadney trudności nieczynił. MerkHist 568-569.
Użycia metajęzykowe
  • - Verba [...] Affektuię Alleguię. WojnaInst 163
Podhasła

*ALEGOWANY

im. przym. bier.
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
odmiana złożona
lp D. n   alegowanego
lm B. nmos   alegowane
Najwcześniejsze poświadczenie:
1704
Znaczenia
»przytoczony/przytaczany, (za)cytowany; przypomniany/przypominany; ogłoszony/ogłaszany«
  • – Carol Ferdinand [...] raczył dac [...] na Porządek y Wolnosci Miasta taką Panską deklaratią w te słowa. Naprzod co sie dotycze Prawa Allegowanego Obywatelom Miasta Zywcza Na Kupowanie Drzewa. V Poddanych Panstwa Zywieczkiego Słuzące y danego. KomonDziej 151v-152.
  • – RZETELNOSC VIII. Texty allegowane przeciwko Astrologom rezolwuiąca. DuńKal 01.

*ALEGUJĄCY

im. przym. czyn.
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
lp D. ż   alegującej
Najwcześniejsze poświadczenie:
1601-1764
Znaczenia
»zapewniający«
  • Aktorki prosiły, aby [...] karana była przy obecności pomienioney Ruszkowny pozwaney, że od aktorek wprzod zaczepiona była alleguiącey. KsKrowUl I, 64.

ALIGOWAĆ I

czas. dk
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1643
Formy gramatyczne
bezokolicznik
  aligować
Etymologia
łac. alligare 'przywiązać, związać'
Znaczenia
»pomieszać, połączyć«
Rekcja: co

  • – O Formie dział, y iáko Kruszec do nich álligowáć y utemperować. UffDekArch II, 101.
  • – [Generał:] radbym przecię wiedział, iáko kruszec do tego potrzebá alligowáć, álbo pomieszáć. UffDekArch II, 103.
Odsyłacze
ALIGOWAĆ II p. ALEGOWAĆ