Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

MOŹDZIERZ

rzecz.
m
ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: MOŹDZIERZ, MOZDIRZ, MOZDZYRZ, *MOZDZERZ, *MOZDZYR, *MOZDRZERZ, *MOŻDŻERZ, *MOŻDŻYRZ
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1613
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   moździerz ||   mozdirz ||   możdżyrz
D.   mozdzyrza
  moździerza
B. uż. żyw.   moździerz
uż. nżyw.   mozdzerz ||   mozdzyr
N.   mozdrzerzem
  moździerzem
Ms.   moździerzu ||   możdżyrzu
liczba mnoga
M. uż. nosob.   moździerze ||   możdżerze
D.   mozdzyrzów
  moździerzy
C.   moździerzom
B. uż. nosob.   moździerze
N.   moździerzami
Ms.   moździerzach
Znaczenia
1. hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
  • – [...] jeśli będzie wielka nader, nie wejdzie w mozdzerz albo sztukę, ale trzeba ją będzie ściskać i bić w koło a formować przedługowatą, a po tym wcisnąć ją mocą w mozdzerz albo sztukę; a jeśli będzie barzo mała, nie pójdzie barzo daleko, bo nader lekka będzie i moc od ognia wynidzie stroną między kulą i mozdrzerzem, albo sztuką, i musisz tedy w takim razie włożyć około więcej płótna, obwiązawszy, albo słomy. AquaPrax 396.
  • – Ad tertium genus należą wszystkie żelazne Dźiáłá, Możdżerze wielkie y máłe, przytym też y Petardy, y inne tym podobne sztuki, ktore wedle upodobánia istrzow ktorzy ie odlewáią, álbo Pánow ktorzy ie máią, álbo ich używáią, álbo wedle zwyczáiu tey Krainy w ktorey robione są, mogą być miánowáne. UffDekArch 8.
  • – Tam zostawszy na nocleg, szliśmy widzieć miasta położenie i wały; na wałach między inszemi widzieliśmy działo krótkie nakształt mozdzyrza, wzdłuż na łokci 5; dziurę ma w sobie tak wielką, co chłop nic nie schylając się siedzieć sobie w nim może. GawarDzien 35.
  • – osobna inszych batów dwa także z chorągwiami i przykryciami pięknemi, a kiedy już w pół drogi był z batem, to z kilkudziesiąt mozdzyrzów jeden po drugim srodze palono, ale mgła była wielką przeszkodą do widzenia. GawarDzien 164.
  • – Idąc názad obaczysz/ wiednym Gmáchu álbo Budynku/ pod 600. Dźiáł wielkich/ ná łożách y kołách pogotowiu leżących/ przytym ieden Mortaro, álbo Mozdirz/ ktory kule o 600. Funtách rzuca. DelicWłos 5.
  • – Panna służbista także, ubrawszy się pięknie, O panu nic nie myśli, bo też ani stęknie, Mając wygotowane w możdżerzu kule, Nie chce brukać i dźwignie z spódnicą koszule. PotFrasz4Kuk I 368.
  • – Arsenał albo cekauz, ma dział niezliczoną moc różnych: są jedne co za polską milę niosą, drugie co w jednéj sztuce po kilka dziur do wystrzałów kul mają, są moździerze wielkie i małe, jest ze skóry misternéj roboty działko polowe; rynsztunki téż bardzo piękne i porządne: jedne używane, drugie do użycia, trzecie do apparencyi; staroświecczyzny, kirysów nabijanych złotem, blachy, muszkiety, flinty, koncerze z fordymentami i t. d. ZawiszaPam 152.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • [Moździerz] burzący:
2. hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
  • – To wszystko wespoł vtłuc/ á w Możdżyrzu ćiepłym rospuśćić trochą winá słodkiego/ piguł z tego nátoczyć/ wielkośći wyki: z tych choremu ná noc kłádącemu sie spáć/ po trzy dawáć/ winem słodkim/ álbo przewárzonym/ trochę popiiáiąc. SyrZiel 211.
  • – 8. Y wychodźił lud/ á zbieráli je, y mełli z żárnách/ álbo tłukli w możdżerzách/ á wárzyli w kotlech/ y czynili z niey podpłomyki: á był smák jey jáko smák świeżey Oliwy. BG Lb 151.
  • – Pokoje, każdy ma swe osobne obicia, stołki, owo zgoła ze wszystkim pańskim porządkiem, a zwłaszcza też w jednym pokoju, stół, ława, krzesło nie małe, mozdżyrz z tłukiemi szkatuła, wszystko z kości słoniowych. GawarDzien 177.
  • – Pozyczyłem Abramowi Zydowi na mozdzyr Złotych 50 [...] w niedziel cztyry znowu na tenze mozdzyr wziął u mnie z 22. KunReg 14.