Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż
Szymon Starowolski
StarWyp 1634 oryginał
WYPRAWA Y WYIAZD Potężnego y nie ogárnionego Woyská, napotężnieyszego y naysroższego Monárchy, SVŁTANA AMVRATA Cesárzá Tureckiego teráźnieyszego, Na Woynę do Korony Polskiey. A to z namówy/ rády/ y przenaięćia/ ták Luterskiego/ iáko Czárá Wielkiego Moskiewskiego/ y inßych Katholickich Nieprzyiaćioł.

http://cbdu.ijp.pan.pl/4340/
Odnotowano 228 cytatów z tego źródła
– Y vdawáli Turcy/ że wszytkiego woyská Tureckiego oprocz Tátárskiego/ iest po ośmkroć sto tyśięcy: iákoź sroga rzecz y w polu nieprzeyżrzána tego byłá; á to wszytko ná przelewánie krwie Chrześćiáńskiey tá szárańca wyieżdźa. StarWyp A3.
patrz:
– [...] tedy iednę vlicę bárzo długą/ szeroką/ y przestroną z rozkazánia Cesárskiego/ naumyślnie Katholikom dla dźiwowánia puzwolonó [!] y dano; á to przy vlicách Iánczárskich/ żeby záraz y straż byłá/ żeby káżdy z nich Poseł vmiał to Pánu swemu powiedźieć/ ábo dla zátrwożenia wypisáć [...]. StarWyp A4v-B.
patrz: ABO
– Potym Básze Zámorskiego młodź z dźidámi/ w káftanách cudnych áftowánych/ łampártách/ pieszo/ bárzo stroyno/ ośm tyśięcy/ ná plecách rusznice v boku száble. StarWyp B4.
patrz: AFTOWANY, AWTOWANY, HAFTOWANY, HAFTOWANY
– Tu szło piechoty z żeláznemi rożnámi rysowánemi iáko álábarty cżtery tyśiące: prowádzono przy nich koni w kiryszách pięć set dobrych [...]. StarWyp B4.
patrz: ALABARD, ALABARDA, ALABART, ALABARTA, HALABARD, HALABARD, HALABARDA, HALABARDA, HALABART
– [...] w ták wielkiey gromádzie/ y w ták wielkim woysku/ trudna rzecz byłá wszytko porządnie opisáć y zliczyć: bo czyby było pátrzyć/ czy notówáć/ ábo pisáć/ gdyż to pámiętáć rzecz niepodobna/ y zgołá (pod straźą bywszy Iánczárow) bárzo niebespiecżna/ y śmierćią pachnąca/ á zwłaszczá Chrześćiánom/ á to cośmy mogli pámiętáć/ y ieden od drugiego zbieráć/ y notowáć. StarWyp A2v.
patrz: ANCZAR, JANCAR, JANCZAR, JANCZAR, JAŃCAR, JAŃCZAR
– [...] zá temi iechał iákiś Bászá/ máiąc sto koni z dzidámi/ z páłászámi/ y z piskoletámi stroyno Iánczárow pięćdziesiąt státecznych kátánow: szło y kolas sześćdziesiat/ tych Puszkarzow z żywnością y z rzeczámi/ przy káżdey kolásie paná iánczárek długich. StarWyp A3v.
patrz: ANCZARKA, JANCZARKA, JANCZARKA, JAŃCZARKA
– [Sułtan Amurat wziął na wojnę] potrzeby rzemiosłá y dźiełá woiennego: a miánowićie/ Námioty wielkie y máłe/ dla siebie y dla ludzi/ y dla koni/ kosztowne y proste/ báwełniáne y płoćienne/ y skorzáne: przytym prochy/ kule zelázne y ołowne/ y kámienne/ łancuchy tákże do dźiał/ y drugie do opasánia obozu miąższe/ dźiałá srogie burzące/ y polne nośne długie/ pułdźiáłká/ hakownice/ orgánki ná kołkách długie/ hárkábuzy/ petárdy gotowe/ dziáłá skorzáne/ dźiáłá drewniánie/ muszkiety/ mozdźierze wielkie y máłe/ iánczárki/ dźidy/ kopie/ coby nád zamiar było [...]. StarWyp A2.
patrz: ANCZARKA, JANCZARKA, JANCZARKA, JAŃCZARKA
– Potym Seynienowie pieszo z iánczárkámi w szárych czubátych czapkách/ szło ich dwánaście tysięcy. StarWyp B2v.
patrz: ANCZARKA, JANCZARKA, JANCZARKA, JAŃCZARKA
– Potym szli Lewartowie z rożnych Narodow strzelcy/ co ná Gálerách z iánczárkami służą do strzelánia dobrzy y obrotni. StarWyp B2.
patrz: ANCZARKA, JANCZARKA, JANCZARKA, JAŃCZARKA
– [...] Nie zwykli sie nászy Polacy bádáć y pytáć/ wiele woyská/ y pułkow Nieprzyiaćielskich/ ále sie tylko pytáią gdźie są/ áni ich też czekáią w Miástách/ Fortecách/ y w Zamkách obronnych/ nigdy ále záwsze/ y zaraz/ odważnemi ánimuszámi/ y śmiałym sercem ledwo nie nágo z zbroynemi Nieprzyiaćiołmi potężne bitwy małą garśćią Rycerstwá sławney Korony zwodzą/ y zwyćięstwá Tryumphálne odpráwuią/ w máłym poczćie mowię/ y w máłey garśći żołnierzá. StarWyp A4-A4v.
patrz: ANIMUS, ANIMUSZ, ANIMUSZ
– Dwanasta y ostátnia/ Cesárzu żeć trzebá mieć woyská więcey dwákroć ábo trzykroć/ niż miał twoy Antecessor pod Chocimiem [...]. StarWyp D2.
patrz: ANTECESOR
– SVłtan Amurat Cesarz Pogáński/ Ziemie Tureckiey y Tátárskiey Monárchá/ náysroższy wszem Chrześćiánom/ wypráwiwszy przed sobą wprzod die 18. Martij Anno vt supra, wszelákie parafarnalia, Apparat/ y Rynsztunek woienny [poszedł na wojnę]. StarWyp A2.
patrz: APARAT
– [...] zá temi szło Kozákow iákoby Hárábow z łukami pięć set koni/ wybornego y hyżego ludu ná rącżych y prędkich koniách [...]. StarWyp C4v.
patrz: ARAB, HARAB
– [Sułtan Amurat wziął na wojnę] potrzeby rzemiosłá y dźiełá woiennego: a miánowićie/ Námioty wielkie y máłe/ dla siebie y dla ludzi/ y dla koni/ kosztowne y proste/ báwełniáne y płoćienne/ y skorzáne: przytym prochy/ kule zelázne y ołowne/ y kámienne/ łancuchy tákże do dźiał/ y drugie do opasánia obozu miąższe/ dźiałá srogie burzące/ y polne nośne długie/ pułdźiáłká/ hakownice/ orgánki ná kołkách długie/ hárkábuzy/ petárdy gotowe/ dziáłá skorzáne/ dźiáłá drewniánie/ muszkiety/ mozdźierze wielkie y máłe/ iánczárki/ dźidy/ kopie/ coby nád zamiar było [...]. StarWyp A2.
patrz: ARKABUZ, ARKABUZ, HARKABUZ
– Dopiero sie tu Cesárz ná nászę krew Chrześćiáńską záiuszony die 13. Aprilis w Sobotę Kwietną Stábulu swego pompaticè ruszył/ tákim porządkiem/ z táką ármatą/ z tákim rynsztunkiem/ z táką gotowośćią/ z ták ogromnym woyskiem/ y z táką potęgą/ y z taką mocą/ y z tákim prowiántem/ iáko był przedtym przez listy swe/ y mándaty praeconis voce po wszytkiey źiemi woynę do Polski obwołał/ y pod gárdłem postánowił [...]. StarWyp A4v.
patrz: ARMATA, ARMATA, HARMATA
– Potym sam Cesarz wyiechał tákim porządkiem y ordynkiem/ máiąc koło śiebie dość żołnierzá dobrego/ młodego/ świetno/ ármatno/ zbroyno/ konno/ stroyno/ bogáto/ dobrych chłopow. Y vdawáli Turcy/ że wszytkiego woyská Tureckiego oprocz Tátárskiego/ iest po ośmkroć sto tyśięcy: iákoż sroga rzecz y w polu nieprzeyźrzána tego byłá; á to wszytko ná przelewánie krwie Chrześćiáńskiey tá szárańca wyieżdża. StarWyp A2v-A3.
patrz: ARMATNIE, ARMATNO
– Wśiádayże iuż szczęśłiwie Miłośćiwy KROLV, Czeka ćię z woyskiem Hetman Koniecpolski w polu/ Czeka ćię wiele Pułkow z odważną gromádą/ Czeka ármatny żołnierz z Ruskim Woiewodą [...]. StarWyp D3v.
patrz: ARMATNY
– POtym piechoty w źielonych czapkách dźieśięć tyśięcy z iánczárkami/ Asabistánowie názwáni/ strzelcy dobrzy są. StarWyp B3.
patrz: ASABISTAN
– Potym koni pocztowych długo vbránych sześć tyśięcy stroyno od złotogłowu/ y czápragi ná hátłasách wyszywáne y sádzone kámieńmi rzędy od złotá drogie. StarWyp B3.
patrz: ATŁAS, ATŁAS, GATŁAS, HATŁAS
– [...] dosyć żeśmy Chrześćiánom życżliwi/ áza dali Bog będźie pokoy cżego my życżymy sobie z Polaki bo sie nam dobrze dáli znáć. StarWyp C3v.
patrz: AZA
– Potym szło wielbłądow wielkich cztery stá z tłomokámi suknem nákrytemi/ z rożnemi rzeczámi: lecz trudno było o to sie bádáć y pytáć: piechoty tyśiąc było. StarWyp A2v.
patrz: BADAĆ SIĘ
– Kowalow/ Slosárzow/ Bálwierzow/ Puszkarzow/ Cieśli/ Kucharzow/ y inszych Rzemieślnikow szło w iedney kupie więcey niż trzy tyśiące [...]. StarWyp D.
patrz: BALBIERZ, BALWIERZ, BALWIERZ, BALWIRZ, BARBIERZ, BARBIRZ, BARWIERZ, BARWIRZ
– Potym sie wlekło háłástry rozmaitey/ y rozmáitego gminu/ motłochu/száráńcy rożney y prożney/ to iest/ Kramárzow/ Kupcow/ Szynkarzow/ tych co ieść wárzą dla ludźi rożnych/ Ciurow/ Piekárzow rożnych Rzemieślnikow Balwierzow/ Posługácżow/ znowu tych co másłoki y pićie gotuią rozmáite dla przedánia [...]. StarWyp C4v.
patrz: BALBIERZ, BALWIERZ, BALWIERZ, BALWIRZ, BARBIERZ, BARBIRZ, BARWIERZ, BARWIRZ
– Pokoiowych iego iecháło bárzo wiele stroyno/ bogáto/ zbroyno/ ármatno/ száty y rzędy v koni bárwiáne [...]. StarWyp C3.
patrz: BARWIANY
– Potym Kopiynikow pięć tyśięcy w złoćistych szyszakách y zbroiách/ bechterách/ lud dobry y stroyny. StarWyp B3.
patrz: BECHTER
– [...] bez Bogá prawdźiwego/ bez Wiáry/ á gdźie tego niemász/ iák tám [w wojsku] ma bydź mąż serdeczny/ śmiáły/ szczęśliwy; giną iák muchy y bestye/ á ná pożarćie czártowskie wieczne idą. StarWyp B2.
patrz: BESTIA
– Może sie beśpiecżnie chwalić y szcżyćić K. I. M. Pan Nász Miłośćiwy/ niżeli on Antácydes Spártáński/ ktory muros Spartae dicebat iuuenes Spartanos, fines autem Spartanae ditionis, lancearum cuspides: á przetoż non eget Polonia moenibus. StarWyp D4v.
patrz: BEŚPIECZNIE, BEZPIECZNIE, BEZPIECZNIE, BEZPIECZNO, BEZPIECZNO
– Tu muzyká stroyna iecháłá rozmáita Cesárska/ Szurmácże/ Piszcżkowie/ Trębácże/ Bębenistowie/ y insza muzyká iego prywatna [...]. StarWyp C3v.
patrz: BĘBENISTA
– Czausow Cesárskich dworskich kilkánaśćie/ przy nich piechoty sześć tyśięcy dobrych Iáncżárow/ konnych dwá tyśiącá hakownic ná kołkách dwuch prowadzono pięć set/ wołow gnano pułtorá stá cżábánow/ báránow cżtery stá/ krow pięćdźieśiąt wielkich y dobrych Trębáczow tu szło dźieśięć/ Bębęnistow dźieśięć/ słoniow dwá z rzecżámi. StarWyp B4.
patrz: BĘBENISTA
– [...] Trębácżow iecháło szesnyśćie [!]/ Bębenistow z tolumbásámi trzydźieśći/ náostátku Bászá iechał ze trzynastą strzelcow dobrych. StarWyp Cv.
patrz: BĘBENISTA
– [...] iecháło Myśliwcow rożnych/ z Ptáki/ Sokoły/ Iastrzęby/ Krogulcámi/ Biáłożorámi/ y inszemi ptástwy ktorych v nas/ niemász w Polszcże [...]. StarWyp C3v.
patrz: BIAŁOZOR, BIAŁOZÓR, BIAŁOZÓR, BIAŁOŻOR, BIAŁOŻÓR
– Rzecz trudna/ y niewypowiedźiána/ opisáć/ ábo wymowić/ iák tego wiele/ y sroga rzecz szło tey száráńcy/ ábo tego Kąkolu Bissurmáńskiego Czártowskiego/ ták przez Konstántynopol/ iák y ze wszytkich stron Państwá ták szeroko náśiádłego y możnego/ nuż co z inszych kráiow/ kto to może wiedźieć: bo y sam Cesarz nie wie/ áż będźie wiedźiał nád Dunáiem przy popiśie y munstrze. StarWyp A4.
patrz: BISSURMANSKI, BISSURMANSKI, BISSURMAŃSKI, BISURMANSKI, BISURMAŃSKI, BISZURMANSKI
– Bosztárdzieiowie [!] z iánczarkámi w białych posrebrzonych szyszakach w zarękawiách y páncerzách/ z szablámi pieszo: niesiono Topor miedzy niemi drewniany za znák. StarWyp C.
patrz: BOSTANDZI, BOSZTANDZIEJ
– Czausow Cesárskich dworskich kilkánaśćie/ przy nich piechoty sześć tyśięcy dobrych Iáncżárow/ konnych dwá tyśiącá/ hakownic ná kołkách dwuch prowadzono pięć set/ wołow gnano pułtorástá cżábánow/ báránow cżtery stá/ krow pięćdźieśiąt wielkich y dobrych Trębáczow tu szło dźieśięć/ Bębęnistow dźieśięć/ słoniow dwá z rzecżámi. StarWyp B4.
patrz: CABAN, CZABAN, CZABAN
– WYIAZD Woyská, z Konstántynopola, Wielkiego y potężnego Monárchy SVŁTANA AMVRATA Cesárzá Tureckiego teráźnieyszego. Ná Woynę do Korony Polskiey. A to z namowy, rády, y przenáięcia, ták Luterskiego, iáko y Czárá Wielkiego Moskiewskiego, y inszych Kátholickich Nieprzyiácioł. StarWyp A.
patrz: CAR, CAR, CZAR
– Potym Czausowie morscy/ zá niemi szło dźieśięć tyśięcy ludźi z dzidami w páncerach konno/ y dobre kenie [!] mieli. StarWyp B2v.
patrz: CAUSZ, CZAUS, CZAUSZ, CZAUSZ, CZAUZ
– [Sułtan Amurat wziął na wojnę] potrzeby rzemiosłá y dźiełá woiennego: a miánowićie/ Námioty wielkie y máłe/ dla siebie y dla ludzi/ y dla koni/ kosztowne y proste/ báwełniáne y płoćienne/ y skorzáne: przytym prochy/ kule zelázne y ołowne/ y kámienne/ łancuchy tákże do dźiał/ y drugie do opasánia obozu miąższe/ dźiałá srogie burzące/ y polne nośne długie/ pułdźiáłká/ hakownice/ orgánki ná kołkách długie/ hárkábuzy/ petárdy gotowe/ dziáłá skorzáne/ dźiáłá drewniánie/ muszkiety/ mozdźierze wielkie y máłe/ iánczárki/ dźidy/ kopie/ coby nád zamiar było [...]. StarWyp A2.
patrz: CHAKOWNICA, HAKOWNICA
– [...] przy káżdym dźiále dla pomocy z drągámi Chłopeśláusow szło po dzieśiątku [...]. StarWyp A3v.
patrz: CHŁOPEŚLAUS, CHŁOPISLAUS
– Potym mułow tákże pięć set z rzeczámi woiennemi y obozowemi rynsztunkámi szło/ szpálerámi nákryte cudnemi/ przy tych szło piechoty tyśiąc z iánczárkámi długiemi chłopia dobrego młodego: szło też tu wozow blisko dwu set ćiężkich po sześć koni dobrych w káżdym/ á przy káżdym woźie láternia/ pies/ rusznic ábo iánczárek pará/ y dźidá. StarWyp A2v.
patrz: CHŁOPIE
– Pokoiowych mnieyszych/ y Sekretarzow gromádá niemáła/ stroyno/ konno/ chłopno/ szátno/ y ármatno [...]. StarWyp C3v.
patrz: CHŁOPNO
– Chodźieiowie konni wielkiey liczby y srogiey/ byłá ich sroga gromádá/ było woyská z nimi potężnego do trzydźiestu tyśięcy [...]. StarWyp Cv.
patrz: CHODZIEJ
– Chodźieiowie/ Emirowie pieszo/ w źielonych zawoiách/ z liniey Máchometowey [...]. StarWyp Cv.
patrz: CHODZIEJ
– Tu Cesarz sam swą osobą/ chłop śrzedni/ vrodźiwey twarzy/ pełney brody cżarney chędogiey/ ocżu czarnych własny iák nász niegdy nieboszcżyk Pan Oborski/ ktorego ná Rokoszu pod oko kopiją przebito ná wylot/ w cżerwoney axamitney ferezyey/ kołnierz soboli długi/ w zawoiu wielkim wysokim kosztownym/ dwie kićie wiszące mierne po bokách/ miedzy kitámi po iednym pierzu żoráwim białym dziwnie y cudownie szerokim/ zapony kosztowne rubinowe/ koń cudny ćisáwy/ v ktorego ná cżele trzy biáłozorze nożyki cudne z zaponą kosztowną [...]. StarWyp C2v-C3.
patrz: CISAWY
– Potym koni pocztowych długo vbránych sześć tyśięcy stroyno od złotogłowu/ y czápragi ná hátłasách wyszywáne y sádzone kámieńmi rzędy od złotá drogie. StarWyp B3.
patrz: CZAPRAG, CZAPRAK
– Czorburdźieiow pod kitámi/ zá temi Iánczárámi szłá ábo iecháłá gromádá ńiemáła z Rotmistrzámi: przy tych piechoty z łukámi y z spiszámi pięć tyśięcy/ pod piorámi struśiemi. StarWyp Cv.
patrz: CZERBARDZIEJ, CZORBADZI, CZORBURDZIEJ
– Czerbárdźieiow pod kitámi dwoiákiemi konnych dwánaśćie tyśięcy/ z srogą ognistą ármatą długą: Iancżárágá zá niemi stroyno [...]. StarWyp C.
patrz: CZERBARDZIEJ, CZORBADZI, CZORBURDZIEJ
– Konnych w złoćistych szyszakách y zbroiách/ drudzy w páncerzach/ szumno/ y kosztownie okryte/ y przykryte szołdarámi/ áż ku źiemi wzorámi y kwiátámi złoćistemi y kámieńmi sádzone/ chłop w chłop dwánaśćie tyśięcy. StarWyp B4v.
patrz: CZOŁDAR, SZOŁDAR
– Tu Cesarz sam swą osobą/ chłop śrzedni/ vrodźiwey twarzy/ pełney brody cżarney chędogiey/ ocżu czarnych własny iák nász niegdy nieboszcżyk Pan Oborski/ ktorego ná Rokoszu pod oko kopiją przebito ná wylot/ w cżerwoney axamitney ferezyey/ kołnierz soboli długi/ w zawoiu wielkim wysokim kosztownym/ dwie kićie wiszące mierne po bokách/ miedzy kitámi po iednym pierzu żoráwim białym dziwnie y cudownie szerokim/ zapony kosztowne rubinowe/ koń cudny ćisáwy/ v ktorego ná cżele trzy biáłozorze nożyki cudne z zaponą kosztowną [...]. StarWyp C2v-C3.
patrz: CZOŁO
– 68: Koni potym Cesárskich pięćdźieśiąt stroyno od złotá y kámieni drogich prowádzono/ czáprági sádzone drogie dekámi kosztownemi przybite/ śiodłá od złotá opráwne/ y sádzone Rubinámi/ Szmárágdy/ Dyámentámi/ Száphirámi/ y inszemi kámieńmi [...]. StarWyp C2v.
patrz: DEK, DEKA
– Potym Lewartowie w tygrysach/ w lámpártách konno ze strzelbą y kopijámi sześć tyśięcy: zá temi koni prowádzono dźieśięć pod dekámi szkárłatnemi rzeczy odrzemieniá y káłchány pokryte skorą[.] StarWyp B3.
patrz: DEK, DEKA
– Tu szli Kuchárże w deliách skorzánych cżarnych z wyszywánemi kwiáty y listwámi/ było ich pięć set/ ármatno tákże wszyscy/ káżdy z száblą y z rusznicą dobrą/ łádunkow po piąći set káżdy miáł od Cesárzá: mieli Konnych pięć tyśięcy/ tákże y Iánczárow: dźiał wielkich sześć/ máłych cżtery: miedzy niemi na znák nieśiono miskę drewniáną/ y wárząchew ábo łyszkę wielką/ noż y tásak/ y garnek miedźiány ná kopiey. StarWyp B4v.
patrz: DELIA
– [...] szło Trębácżow trzydźieśći/ Doboszow cżterdźieśći/ y słoniá prowádzono z dźieśiąćią wielbłądow. StarWyp C3v.
patrz: DOBOS, DOBOSZ, DOBOSZ, DUBOSZ
– Potym die 20. Martij prowádzono dźiał burzących długich/ miernych tákże polnych pięćdźieśiąt/ á oddáne są pod direkcyą y rządDaudbáse zá miástem w polu/ żeby szły przy namiotách/ y prochach/ y ołowie. StarWyp A3.
patrz: DYREKCJA
– Potym szedł Rydwan práwieCesárski kosztowny/ stucżnie subtelno/ y bárzo chędogo vrobiony/ szło w nim cżterech Dźiánetow bárzo cudnych y wielkich nákryty srebrogłowem/ insze rzecży od złotá cudną robotą y wymyślną. StarWyp C4v.
patrz: DZIANET
– Chodźieiowie/ Emirowie pieszo/ w źielonych zawoiách/ z liniey Máchometowey [...]. StarWyp Cv.
patrz: EMIR
– Potym Ewnuchowie/ y Kárłowie iecháli stroyno [...]. StarWyp C3.
patrz: EUNUCH, EWNUCH
– Tu Cesarz sam swą osobą/ chłop śrzedni/ vrodźiwey twarzy/ pełney brody cżarney chędogiey/ ocżu czarnych własny iák nász niegdy nieboszcżyk Pan Oborski/ ktorego ná Rokoszu pod oko kopiją przebito ná wylot/ w cżerwoney axamitney ferezyey/ kołnierz soboli długi/ w zawoiu wielkim wysokim kosztownym/ dwie kićie wiszące mierne po bokách/ miedzy kitámi po iednym pierzu żoráwim białym dziwnie y cudownie szerokim/ zapony kosztowne rubinowe/ koń cudny ćisáwy/ v ktorego ná cżele trzy biáłozorze nożyki cudne z zaponą kosztowną [...]. StarWyp C2v-C3.
patrz: FEREZJA
– Prowádzono tu figlarzow ná koniách stoiących: ieden stał w páncerzu złoćistym/ z dźidą piękną zákowáną y z łukiem y z strzałámi y z száblą: drugi stał ná koniu z buzdyganem w srebrnym páncerzu po brzegách złoćistym/ z száblą á z kopiją: á trzeći stał z gołá z száblą y z tarcżą ná ręku/ świetno vbráni [...]. StarWyp B3v.
patrz: FIGLARZ
– [...] frándzlá koło kárety złota y z kámieńmi drogimi [...]. StarWyp C4.
patrz: FLĘDZLIA, FRANDZLA, FRANZLA, FRANZLIA, FRANŻLA, FRANŻŁA, FRĄZLA, FRĘDZLA, FRĘDZLIA, FRĘZLA
– Szło potym cztery stá koni podwodnych stroyno bárzo/ od złotá/ srebrá/ y kámieni drogich militanter vbránych wyszło/ y szesnaśćie Gáler żołnierzem nápełnione/ dźiáłámi/ prochámi/ y żywnośćią/ ná czarne morze ku Dunáiowi [...]. StarWyp A3.
patrz: GALERA, GALERA, GALLERA
– Byłoby było co notowáć/ y pisáć/ ále to sám gárdłem y srogą śmierćią pachnie/ gdyby listy przęięto [!] ábo postrzeżono [...]. StarWyp A4.
patrz: GARDŁO, GARDŁO, GARŁO
– Gdy nam ták iuż tę vlicę dla tego widoku od Cesárzá pozwolono/ záraz iákoby názáiutrz przededniem/ nas wszytkie Gaury/ to iest Kátholiki obesłano/ y straż nam dawszy kilká set Ianczárow/ dźiwowáć sie y pátrzyć pozwolono/ bez żadney przeszkody i tumultu [...]. StarWyp B.
patrz: GAUR
– NAprzod wyiechał Daudbászá żeby vprzestrzeniał y gotował drogę ná przeiazd Cesárski przez woysko/ przy ktorym szło bárzo wiele gromádnego woyská piészego y konnego Zamorskiego/ z kárábelkámi y z iándźiurámi [...]. StarWyp B2.
patrz: GOTOWAĆ
– Zátym szło prostych Rydwanow szesnaśćie także cudnych/ w ktorych śiedźiáło Pácholąt kilkádźieśiąt piękney vrody/ y kosztownie vbránych/ w káżdym Rydwanie po sześći koni szło wychowánych: koło tych Rydwanow szło Iáncżárow ármatno w páncerzách złoćistych osm tyśięcy/ chłopow młodych grzecżnych szable od złotá y od srebrá opráwne [...]. StarWyp C4v.
patrz: GRECZNY, GRZECZNY, GRZECZNY, GRZĘCZNY
– Potym szli Gwárdyanowie pieszy/ chłopi duży z łaskámi [!] ćienkimi/ z obu stron ostro zákowánemi/ do przebyćia chłopá choć we zbroi/ ábo koniá/ nákształt Spiśnikow Niemieckich StarWyp B2.
patrz: GWARDIAN
– Tedy Cesárzowi powiedźieli: Ieśli chcesz z Polaki woynę zácząć/ z tákim iászcżurcym Narodem/ złym/ y mśćiwym/ potężnym/ odważnym/ walecznym/ trwáłym bitnym/ woiuiącym záwsze/ ćwiczonym w boiách y dźiełách Rycerskich/ tedyć się było trzebá gotowáć ná to kilkánaśćie lat á dobrze/ y porządnie y odważnie/ ták w swey źiemi/ iáko w Hordách Tátárskich wszytkich [...]. StarWyp D.
patrz: HORDA, ORDA, ORDA
– Pokoiowych iego iecháło bárzo wiele stroyno/ bogáto/ zbroyno/ ármatno/ száty y rzędy v koni bárwiáne/ warkocże máią długie rozpuszczone koło vszu/ brody golą/ z tych Baszowie bywáią/ miedzy niemi iechał Mogilo Hospodárcżyk [...]. StarWyp C3.
patrz: HOSPODARCZYK
– [...] w káżdey kupie/ pułku ábo vfcu/ ábo kilká tyśięcy ábo kilkánaśćie; á przećię iednák w rządźie y w dobrey klubie zgodnego posłuszeństwá/ zgody y spráwiedliwośći: day Boże by ták v nas [.] StarWyp Bv.
patrz: HUFIEC, HUFIEC, UFIEC
– Potym Kárykámánowey piechoty w złoćistych zbroiách dźieśięć tyśięcy z dźidámi y z rusznicámi y z száblámi: ze sturmakámi dwie śćie przy nich/ co z iednego szturmaká ośm rázy strzeli raz nábiwszy: zá niemi Iánczárow pięć set/ y konnych Vsárzow pięć set chłopow dobrych. StarWyp B3-B3v.
patrz: HUSARZ, HUSARZ, USAR, USARZ, UZAR
– [...] á to sie woyská násze wlokły przez cáły tydźień przez Konstántynopole y imo miásto/ y postronách wszędźie/ á wżdy wątpimy bysmy co wygráli: bo niewiemy co wszyscy Gaurowie myślą y co knuią/ gdyż dubius euentus belli. StarWyp D2.
patrz: IMO
– [Sułtan Amurat wziął na wojnę] potrzeby rzemiosłá y dźiełá woiennego: a miánowićie/ Námioty wielkie y máłe/ dla siebie y dla ludzi/ y dla koni/ kosztowne y proste/ báwełniáne y płoćienne/ y skorzáne: przytym prochy/ kule zelázne y ołowne/ y kámienne/ łancuchy tákże do dźiał/ y drugie do opasánia obozu miąższe/ dźiałá srogie burzące/ y polne nośne długie/ pułdźiáłká/ hakownice/ orgánki ná kołkách długie/ hárkábuzy/ petárdy gotowe/ dziáłá skorzáne/ dźiáłá drewniánie/ muszkiety/ mozdźierze wielkie y máłe/ iánczárki/ dźidy/ kopie/ coby nád zamiar było [...] y inszych rzeczy wszelákich sroga rzecz y niepodobna/ do liczby y opisánia [...]. StarWyp A2-A2v.
patrz: INSZY
– Czerbárdźieiow pod kitámi dwoiákiemi konnych dwánaśćie tyśięcy/ z srogą ognistą ármatą długą: Iancżárágá zá niemi stroyno [...]. StarWyp C.
patrz: JANCZARAGA
– Kádyiowie pod sześćią Chorągwi iednákiemi/ konno/ mieli mituki z frándzlą y z kutasámi błękitnymi [...]. StarWyp C2.
patrz: KADEJ, KADI, KADY, KADYA, KADYJ
– Potym Káymárowie Kopiynicy z proporczykámi iák v nas/ w czerwonych czapkách máiąc kuczmy wilcze y kunie/ długie áż do pásá/ tych iest ośm tyśięcy. StarWyp B3.
patrz: KAJMAR
– Potym Lewartowie w tygrysach/ w lámpártách konno ze strzelbą y kopijámi sześć tyśięcy: zá temi koni prowádzono dźieśięć pod dekámi szkárłatnemi rzeczy odrzemieniá y káłchány pokryte skorą[.] StarWyp B3.
patrz: KAŁCHAN, KAŁKAN
– Kápudźieiowie konni z kopiykámi chorągiewnemi/ szło ich trzy tyśiące świetno y zbroyno/ zbroie złoćiste chędogie: tu piechoty tyśiąc z dźidámi. StarWyp C.
patrz: KAPEDZIJ, KAPEDZIJ, KAPIDZI, KAPIDZIEJ, KAPUDZIEJ
– NAprzod wyiechał Daudbászá żeby vprzestrzeniał y gotował drogę ná przeiazd Cesárski przez woysko/ przy ktorym szło bárzo wiele gromádnego woyská piészego y konnego Zamorskiego/ z kárábelkámi y z iándźiurámi [...]. StarWyp B2.
patrz: KARABELKA
– [...] tu Paszkarzow [!] przednich sto w bárwie dobrey káżdy z száblą y z rusznicą: zá temi iechał iákiś Bászá/ máiąc sto koni z dźidámi/ z páłászámi/ y z pistoletámi stroyno Iánczárow pięćdzieśiąt státecznych kátánow: szło y kolas sześćdźieśi]ą]t/ tych Puszkarzow z żywnośćią y z rzeczámi/ przy káżdey koláśie paná [!] iánczárek długich. StarWyp A3v.
patrz: KATAN
– Szálakow pieszych szło śiedm tyśięcy pod białemi kitámi y szerokiemi/ w długich białych koszulach ná páncerzách/ iak ná śmierć/ w kátánkách záś rożnych z łukami/ ákołcżany v pásá [...]. StarWyp C2v.
patrz: KATANKA
– Rzecz trudna/ y niewypowiedźiána/ opisáć/ ábo wymowić/ iák tego wiele/ y sroga rzecz szło tey száráńcy/ ábo tego Kąkolu Bissurmáńskiego Czártowskiego/ ták przez Konstántynopol/ iák y ze wszytkich stron Państwá ták szeroko náśiádłego y możnego/ nuż co z inszych kráiow/ kto to może wiedźieć: bo y sam Cesarz nie wie/ áż będźie wiedźiał nád Dunáiem przy popiśie y munstrze. StarWyp A4.
patrz: KĄKOL
– Tu szło piechoty z żeláznemi rożnámi rysowánemi iáko álábarty cżtery tyśiące: prowádzono przy nich koni w kiryszách pięć set dobrych [...]. StarWyp B4.
patrz: KIRYS, KIRYSZ, KIRYŚ
– [...] w káżdey kupie/ pułku ábo vfcu/ ábo kilká tyśięcy ábo kilkánaśćie; á przećię iednák w rządźie y w dobrey klubie zgodnego posłuszeństwá/ zgody y spráwiedliwośći: day Boże by ták v nas [.] StarWyp Bv.
patrz: KLOBA, KLUBA, KLUBA, KŁUBA
– [...] tu Paszkarzow [!] przednich sto w bárwie dobrey káżdy z száblą y z rusznicą: zá temi iechał iákiś Bászá/ máiąc sto koni z dźidámi/ z páłászámi/ y z pistoletámi stroyno Iánczárow pięćdzieśiąt státecznych kátánow: szło y kolas sześćdźieśi]ą]t/ tych Puszkarzow z żywnośćią y z rzeczámi/ przy káżdey koláśie paná [!] iánczárek długich. StarWyp A3v.
patrz: KOLASA
– Znowu dwádźieśćiá tyśięcy Iáncżárow stárych kátánow woyskowych bywalcow/ z długiemi Iáncżárkámi y z száblámi/ szátno y stroyno/ w kołpakách rogátych [...]. StarWyp C2.
patrz: KOŁPAK
– Początek wypráwy woyská Komunnego. NAprzod wyiechał Daudbászá żeby vprzestrzeniał y gotował drogę ná przeiazd Cesárski przez woysko/ przy ktorym szło bárzo wiele gromádnego woyská piészego y konnego Zamorskiego/ z kárábelkámi y z iándźiurámi [...]. StarWyp B2.
patrz: KOMUNNY
– Miedzy wszytkimi konsyderácyami wzwyż miánowánemi/ tedy y to nie podleysza ponderácya/ y godna mądrego y rozsądnego vważenia/ że Krol Polski Pan ták wálecżny/ y mężnego sercá żołnierzá máiąc ták wiele/ z Cesárzem Chrześciánskim y Krolem Hiszpáńskim zá iedno tchnąc/ wielkie zpowinowácenie z sobą máią: zácżym niepodobna/ áby ich kto miał zwalczyć y zhołdowáć/ choćby sie o nie wszytko piekło oprzeć miáło. StarWyp D2v.
patrz: KONSYDERACJA
– [...] ábo sie mężnie zPolaki bić y potykać ábo przed potrzebą iakich media do Tráktatow y pokoiu szukáć/ żeby zgodę y paktá (choć wiecznie) ż nimi zawrzeć/ ieśli nam będą chćieć wierzyć y ná to pozwolić; ábo iáki sposob nowego woiowánia stucżny y chytry wymyślić y wynáleść/ Cudzoziemcow rożnych ná consilia priwatne wezwawszy/ y konten[t]ácye nam znacżne obiecuiąc. StarWyp D2v.
patrz: KONTENTACJA
– [Sułtan Amurat wziął na wojnę] potrzeby rzemiosłá y dźiełá woiennego: a miánowićie/ Námioty wielkie y máłe/ dla siebie y dla ludzi/ y dla koni/ kosztowne y proste/ báwełniáne y płoćienne/ y skorzáne: przytym prochy/ kule zelázne y ołowne/ y kámienne/ łancuchy tákże do dźiał/ y drugie do opasánia obozu miąższe/ dźiałá srogie burzące/ y polne nośne długie/ pułdźiáłká/ hakownice/ orgánki ná kołkách długie/ hárkábuzy/ petárdy gotowe/ dziáłá skorzáne/ dźiáłá drewniánie/ muszkiety/ mozdźierze wielkie y máłe/ iánczárki/ dźidy/ kopie/ coby nád zamiar było [...]. StarWyp A2.
patrz: KOPIA
– [...] iecháło piechoty pięćtyśięcy/ y Kopiyniká tákźe tyśięcy pięć [...]. StarWyp A3v.
patrz: KOPIJNIK
– Mieli tákże y ći ludźie armatę rozmaitą/ przy káżdym woźie pará psow/ kostury/ látárnie/ świece lane/ knoty do rusznic/ łopáty/ motyki/ rydle/ gráce/ kilofy do kámieni/ y taki/ y ráchuią sámych takow do trzech tyśięcy [...]. StarWyp C4v.
patrz: KOSTUR
– Dwanasta y ostátnia/ Cesárzu żeć trzebá mieć woyská więcey dwákroć ábo trzykroć/ niż miał twoy Antecessor pod Chocimiem/ y trzebáby nie iedenOboz mieć/ále ze cżtery/á Tátáry zágonámi wćiąż kilką stron pusćić/ kilką Koszow. StarWyp D2.
patrz: KOSZ
– Potym Káymárowie Kopiynicy z proporczykámi iák v nas/ w czerwonych czapkách máiąc kuczmy wilcze y kunie/ długie áż do pásá/ tych iest ośm tyśięcy. StarWyp B3.
patrz: KUCZMA
– Szosta/ zrozumieć było KroláPerskiego/ y przymierze z nim vcżynić ná cżás/ nimesmy sie ná tę woynę z Polaki porwáli: bo iak nas pocżnie z iedney strony kukłáć Pers/ á z drugiey Polacy/ tedy zle będźie koło nas/ że nie tráfimy do Konstántynopola. StarWyp Dv.
patrz: KUKŁAĆ
– Potym Káymárowie Kopiynicy z proporczykámi iák v nas/ w czerwonych czapkách máiąc kuczmy wilcze y kunie/ długie áż do pásá/ tych iest ośm tyśięcy. StarWyp B3.
patrz: KUNI
– [...] ieden stał w páncerzu złoćistym/ z dźidą piękną zákowáną y z łukiem y z strzałámi y z száblą: drugi stał ná koniu z buzdyganem w srebrnym páncerzu po brzegách złoćistym/ z száblą á z kopiją: á trzeći stał z gołá z száblą y z tarczą ná ręku/ świetno vbráni: ktorzy pokázowáli figle y kunszty swoie/ ráźnie skacząc/ y broń ćiskáiąc do gory. StarWyp B3v.
patrz: KUNSZT
– Kádyiowie pod sześćią Chorągwi iednákiemi/ konno/ mieli mituki z frándzlą y z kutasámi błękitnymi [...]. StarWyp C2.
patrz: KUTAS
– Potym mułow tákże pięć set z rzeczámi woiennemi y obozowemi rynsztunkámi szło/ szpálerámi nákryte cudnemi/ przy tych szło piechoty tyśiąc z iánczárkámi długiemi chłopia dobrego młodego: szło też tu wozow blisko dwu set ćiężkich po sześć koni dobrych w káżdym/ á przy káżdym woźie láternia/ pies/ rusznic ábo iánczárek pará/ y dźidá. StarWyp A2v.
patrz: LATARNIA, LATARNIA, LATERNIA
– Pod Choćimiem z przeszłym Cesárzem Tureckim/ w máłey tákże gromadce/ ták pierwey iák y teraz z Moskiewskimi Czárámi/ á przećię zá łáską Bożą y przyczyną Pátronow nászych/ Pan Bog raczy błogosłáwić y zwyćięstwá dawáć: dobrze świádome postronne Narody odwagi Polskiey; czego pełne Kroniki/ sław/ y dzieł Narodu Lechowego. StarWyp A4v.
patrz: LECHOWY, LECHÓW
– Dopiero sie tu Cesárz ná nászę krew Chrześćiáńską záiuszony die 13. Aprilis w Sobotę Kwietną Stábulu swego pompaticè ruszył/ tákim porządkiem/ z táką ármatą/ z tákim rynsztunkiem/ z táką gotowośćią/ z ták ogromnym woyskiem/ y z táką potęgą/ y z taką mocą/ y z tákim prowiántem/ iáko był przedtym przez listy swe/ y mándaty praeconis voce po wszytkiey źiemi woynę do Polski obwołał/ y pod gárdłem postánowił: á ná większy żal/ smutek/ y postrách/ ábo trwogę wszystkiego Chrześćiáństwá/ tudźież y Pánom Posłom Katholickim ná ten czás w Konstántynopolu w legácyách będącym [...]. StarWyp A4v.
patrz: LEGACJA
– Potym szli Lewartowie z rożnych Narodow strzelcy/ co ná Gálerách/ z iánczárkámi służą do strzelánia dobrzy y obrotni. StarWyp B2.
patrz: LEWART
– Tu szli Kuchárże w deliách skorzánych cżarnych z wyszywánemi kwiáty y listwámi/ było ich pięć set/ ármatno tákże wszyscy/ káżdy z száblą y z rusznicą dobrą/ łádunkow po piąći set káżdy miáł od Cesárzá: mieli Konnych pięć tyśięcy/ tákże y Iánczárow: dźiał wielkich sześć/ máłych cżtery: miedzy niemi na znák nieśiono miskę drewniáną/ y wárząchew ábo łyszkę wielką/ noż y tásak/ y garnek miedźiány ná kopiey. StarWyp B4v.
patrz: LISTWA, LISTWA, LISZTWA
– Trzećia/ zrozumieć było dobrze/ Wołoszą/ Multany/ Szabáty/ Woiewodę Siedmigrodzkiego/ Węgry ktorzy tobie y nam są nienawiśni y nieżycżliwi; zrozumieć było Cesárzá Chrześćiánskiego co zá spiritus y wola y szcżęśćie iego teráz z Lutry/ co zá myśli. StarWyp Dv.
patrz: LUTER
– Te dziáłá iedne są stáre/ drugie nowe/ bárzo piękną robotą y świetną/ iák złoćiste robione: náostátku iecháło trzydzieśći Murzynow z kopijámi/ páłásze pod nogą/ y po parze pistoletow v łęku/ miedzy niemi Iánczárow pięćdzieśiąt młodych. StarWyp A3v.
patrz: ŁĘK
– Szálakow pieszych szło śiedm tyśięcy pod białemi kitámi y szerokiemi/ w długich białych koszulach ná páncerzách/ iak ná śmierć/ w kátánkách záś rożnych z łukami/ ákołcżany v pásá [...]. StarWyp C2v.
patrz: ŁUK
– Czorburdźieiow pod kitámi/ zá temi Iánczárámi szłá ábo iecháłá gromádá ńiemáła z Rotmistrzámi: przy tych piechoty z łukámi y z spiszámi pięć tyśięcy/ pod piorámi struśiemi. StarWyp Cv.
patrz: ŁUK
– Szálakow pieszych szło śiedm tyśięcy pod białemi kitámi y szerokiemi/ w długich białych koszulach ná páncerzách/ iak ná śmierć/ w kátánkách záś rożnych z łukami/ ákołcżany v pásá/ szli bárzo gęsto y śćisło/ weśrzodku tych/ ná wielbłądzie przyprowádzonym z Mechy/ Potomek zacny Máchometow [...]. StarWyp C2v.
patrz: MACHOMETOWY, MACHOMETÓW, MAHOMETOWY, MAHOMETOWY, MAHOMETÓW, MAHOMETÓW, MAHUMETOWY, MAHUMETÓW
– Cesarz to vsłyszawszy y temu Bászy podźiękowawszy/ niemogł długo mowić/ ale sie zadumawszy długo w melankoliey milcżał [...]. StarWyp D2v.
patrz: MALANKOLIA, MELANCHOLIA, MELANCHOLIA, MELANKOLIA, MIELANCHOLIA
– Dopiero sie tu Cesárz ná nászę krew Chrześćiáńską záiuszony die 13. Aprilis w Sobotę Kwietną Stábulu swego pompaticè ruszył/ tákim porządkiem/ z táką ármatą/ z tákim rynsztunkiem/ z táką gotowośćią/ z ták ogromnym woyskiem/ y z táką potęgą/ y z taką mocą/ y z tákim prowiántem/ iáko był przedtym przez listy swe/ y mándaty praeconis voce po wszytkiey źiemi woynę do Polski obwołał/ y pod gárdłem postánowił [...]. StarWyp A4v.
patrz: MANDAT
– Potym sie wlekło háłástry rozmaitey/ y rozmáitego gminu/ motłochu/száráńcy rożney y prożney/ to iest/ Kramárzow/ Kupcow/ Szynkarzow/ tych co ieść wárzą dla ludźi rożnych/ Ciurow/ Piekárzow rożnych Rzemieślnikow Balwierzow/ Posługácżow/ znowu tych co másłoki y pićie gotuią rozmáite dla przedánia [...]. StarWyp C4v.
patrz: MASŁACH, MASŁOK, MASŁOK
– [...] bez Bogá prawdźiwego/ bez Wiáry/ á gdźie tego niemász/ iák tám [w wojsku] ma bydź mąż serdeczny/ śmiáły/ szczęśliwy; giną iák muchy y bestye/ á ná pożarćie czártowskie wieczne idą. StarWyp B2.
patrz: MĄŻ
– [...] Konnych iecháło pięć tyśięcy/ dźiałek prowadzono szesnaśćie miernych: z sturmakámi Piechoty dwie śćie/ co oraz ośm rázy strzeli raz nábiwszy/ sroga to rzecz y straszny choć krotka iest. StarWyp B4v-C.
patrz: MIARNY, MIERNY, MIERNY
– Potym die 20. Martij prowádzono dźiał burzących pięćdzieśiąt długich/ miernych tákże polnych pięćdzieśiąt/ á oddáne są pod direkcyą y rząd Daudbáse zá miástem w polu/ żeby szły przy namiotách/ y prochach/ y ołowie. StarWyp A3.
patrz: MIARNY, MIERNY, MIERNY
– Potym szłá Lektyká kosztowna/ okná kryształowe/ od złotá bárzo świetna y drogich kámieni/ w niey szło parę mułow cudnych y wielkich/ ná nich miásto rzemieniá áxámit czerwony z przęckámi złotemi/ koło niey szło Lokáiow pięćdźieśiąt/ w bárwie szumney/ z ármatą/ z rusznicámi długiemi złoćistemi [...]. StarWyp C4.
patrz: MIASTO
– [Sułtan Amurat wziął na wojnę] potrzeby rzemiosłá y dźiełá woiennego: a miánowićie/ Námioty wielkie y máłe/ dla siebie y dla ludzi/ y dla koni/ kosztowne y proste/ báwełniáne y płoćienne/ y skorzáne: przytym prochy/ kule zelázne y ołowne/ y kámienne/ łancuchy tákże do dźiał/ y drugie do opasánia obozu miąższe/ dźiałá srogie burzące/ y polne nośne długie/ pułdźiáłká/ hakownice/ orgánki ná kołkách długie/ hárkábuzy/ petárdy gotowe/ dziáłá skorzáne/ dźiáłá drewniánie/ muszkiety/ mozdźierze wielkie y máłe/ iánczárki/ dźidy/ kopie/ coby nád zamiar było [...]. StarWyp A2.
patrz: MIĄSZSZY, MIĄSZY, MIĄŻSZY, MIĄŻSZY, MIĘŻSZY
– Ná káżdy dzień à die 18. Martij áż do wyszćia Cesárskiego zá woyskiem/ tedy záwsze wychodziło ták przez miásto/ iáko mimo miásto/ sroga rzecz koni/ mułow/ wielbłądow/ osłow/ słoniow/ wołow/ báwołow/ krow/ báránow/ z rozmáitemi rzeczámi y rynsztunkiem woiennym/ ták we dnie iáko y w nocy [...]. StarWyp A3v.
patrz: MIMO
– Piechoty z iáncżárkámi w páncerzách/ w miśiurkách/ y w zarękawiách Cesárskiey/ piętnaśćie tyśięcy/ strzelbá zbyt długa: y znowu zá niemi Spiśnikow/ y z rusznicámi y z száblámi: Piechoty tákże piętnasćie tyśięcy: Konnych sześć tyśięcy/ Kopiynikow zbroynych/ ármatno/ świetno/ y kosztow nie vbránych/ w záwoiách pięknych pod kitámi cżarnemi. StarWyp B4-B4v.
patrz: MISIORKA, MISIURKA, MISIURKA
– Kádyiowie pod sześćią Chorągwi iednákiemi/ konno/ mieli mituki z frándzlą y z kutasámi błękitnymi [...]. StarWyp C2.
patrz: MITIUK, MITUK, MITUK, MIUTUK
– [...] tákesmy natę/ monstrę/ y okázyą Bissurmáńską/ ábo śierszenie piekielne/ począwszy przededniem y cáły dźień/ áż y kilká godźin w noc/ bez iadłá pátrzáli: y było zgołá co widzieć/ vpátrowáć/ y słyszeć/ y vważáć; á zwłaszczá ták srogo pótężnego Páná y Mónárchy y wszemu świátu strásznego [...]. StarWyp B-Bv.
patrz: MONSTRA, MONSTRA, MUNSTR, MUNSTRA, MUNSZTR, MUNSZTR, MUNSZTRA, MUSTRA, MUSZTR
– Rzecz trudna/ y niewypowiedźiána/ opisáć/ ábo wymowić/ iák tego wiele/ y sroga rzecz szło tey száráńcy/ ábo tego Kąkolu Bissurmáńskiego Czártowskiego/ ták przez Konstántynopol/ iák y ze wszytkich stron Państwá ták szeroko náśiádłego y możnego/ nuż co z inszych kráiow/ kto to może wiedźieć: bo y sam Cesarz nie wie/ áż będźie wiedźiał nád Dunáiem przy popiśie y munstrze. StarWyp A4.
patrz: MONSTRA, MONSTRA, MUNSTR, MUNSTRA, MUNSZTR, MUNSZTR, MUNSZTRA, MUSTRA, MUSZTR
– Potym sie wlekło háłástry rozmaitey/ y rozmaitego gminu/ motłochu/száráńcey rożney y prożney/ to iest/ Kramárzow/ Kupcow/ Szynkarzow/ tych co ieść wárzą dla ludźi rożnych/ Ciurow/ Piekárzow rożnych Rzemieślnikow Balwierzow/ Posługácżow/ znowu tych co másłoki y pićie gotuią rozmáite dla przedánia było tych ludźi do śiedmi tyśięcy/ máiąc wołow trzynaśćie set/ wozow sześćdźieśiąt dużych/ w każdym po ośmi wołow ábo báwołow: szło báránow pięć set/ krow trzy stá doynych/ á káżda krowá y woł nieśli z sobą śiáná niemáłą kupę y wiązankę. StarWyp C4v.
patrz: MOTŁOCH, MOTŁOCH, MOTŁOK
– Potym Myślistwo Cesárskie/ prowádzono psow rożnych kilká tyśięcy blisko cżterech/ miedzy ktoremi byli y Brytani od Páná Posłá Páná Trzebinskiego oddane: przy tych było konnych y pieszych trzy tyśiące/ Myśliwcow pułtorástá/ wozow dźieśięć/ mułow ośm/ Iáncżárow sto/ potym konnych z łukámi trzy tyśiące/ strzelcow z dźidámi á z spiszámi długiemi ostremi trzy tyśiące. StarWyp C2v.
patrz: MYŚLIWIEC
– Druga/ obwołáć było y obesłáć Tátáry/ y vpewnić/ żeby sie potężnie mocą zebrawszy/ kilką ślákow/ Czarnym/ Złotym/ Kuchnáńskim/ do Polski wpádli/ y tám co spráwiwszy/ y ich zturbowawszy/ tobie o wszytkim znáć dáli y mieysce tám nam do prześćia nágotowáli/ y o gotowośći ich/ y ostrożnośći nám oznáymili [...]. StarWyp D-Dv.
patrz: NAGOTOWAĆ
– [...] Ia będąc Panem y Krolem Katholickim/ tedy większą y lepszą nádxieię záwsze mam wprzod w Bogu w Troycy iedynemu/ w przyczynie przenaświętszey Bogárodzicielki/ y w pomocy wszech świętych y Pátronow nászych Polskich: á toż nie ták vfam śmiele Miástom/ Zamkom/ Ostrożkom Fortecom/ obronno y ostrożno murowánym Wáłámi/ Rowámi/ Kopcámi/ Koszámi/ Básztámi y Wieżámi/ strzelbą gęsto ognistą potężnie nárychtowánym/ iáko vfam w Bogu w Troycy iedynemu/ przy Wierze prawdziwey Kátholickiey Rzymskiey. StarWyp D4.
patrz: NARYCHTOWANY
– [...] Iáncżárow [szło] pięć set w szyszakách/ máiąc ná pierśiach bláchy żelázne/ y száble v boku/ nie podły lud do boiu/ y strzelcy. StarWyp B4.
patrz: NIEPODŁY
– Iedenasta y niepodła/ żeGaurow ábo Papieżnikow iest bárzo sroga licżbá y srogiePáństwá/ to iest Papież głowá wszego Chrześćiáństwá/ Krol Hiszpáński/ Cesarz Kátholicki/ Krol Fráncuski/ Krol Węgierski nuż ták wiele Xiążąt/ Biskupow/ Pánow; gdyby sie ná nas oburzyli/ wniwecżby násze Cesárstwo rozproszyli [...]. StarWyp D2.
patrz: NIEPODŁY
– Tu muzyká stroyna iecháłá rozmáita Cesárska/ Szurmácże/ Piszcżkowie/ Trębácże/ Bębenistowie/ y insza muzyká iego prywatna/ był krzyk rozmáity/ ále że w zámieszániu/ tedy dźiwne sie Echo zdáło/ ále ktoby to mogł opisáć/ trudno: głowyby y rozumu nie stáło/ y do wiáry kto nie widźiał/ niepodobno sie temu zda y widźi: lecż niech wierzy kto chce/ wszák nie iest to Articulus Fidei: było w pułku w tym ośm tyśięcy dźiałek szesnaśćie miernych. StarWyp C3v.
patrz: NIEPODOBNO
– Może sie beśpiecżnie chwalić y szcżyćić K. I. M. Pan Nász Miłośćiwy/ niżeli on Antácydes Spártáński/ ktory muros Spartae dicebat iuuenes Spartanos, fines autem Spartanae ditionis, lancearum cuspides: á przetoż non eget Polonia moenibus. StarWyp D4v.
patrz: NIEŻELI, NIZELI, NIŻELI, NIŻELI
– Gdy nam ták iuż tę vlicę dla tego widoku od Cesárzá pozwolono/ záraz iákoby názáiutrz przededniem/ nas wszytkie Gaury/ to iest Kátholiki obesłano/ y straż nam dawszy kilká set Ianczárow/ dziwowác sie y pátrzyć pozwolono/ bez żadney przeszkody y tumultu [...]. StarWyp B.
patrz: OBESŁAĆ
– Druga/ obwołáć było y obesłáć Tátáry/ y vpewnić/ żeby sie potężnie mocą zebrawszy/ kilką ślákow/ Czarnym/ Złotym/ Kuchnáńskim/ do Polski wpádli/ y tám co spráwiwszy/ y ich zturbowawszy/ tobie o wszytkim znáć dáli y mieysce tám nam do prześćia nágotowáli/ y o gotowośći ich/ y ostrożnośći nám oznáymili [...]. StarWyp D-Dv.
patrz: OBESŁAĆ
– [...] Ia będąc Panem y Krolem Katholickim/ tedy większą y lepszą nádzieię záwsze mam wprzod w Bogu w Troycy iedynemu/ w przyczynie przenaświętszey Bogárodzićielki/ y w pomocy wszech świętych y Pátronow nászych Polskich: á toż nie ták vfam śmiele Miástom/ Zamkom/ Ostrożkom Fortecom/ obronno y ostrożno murowánym Wáłámi/ Rowámi/ Kopcámi/ Koszámi/ Básztámi y Wieżámi/ strzelbą gęsto ognistą potężnie nárychtowánym/ iáko vfam w Bogu w Troycy iedynemu/ przy Wierze prawdziwey Kátholickiey Rzymskiey. StarWyp D4.
patrz: OBRONNIE, OBRONNO
– Iedenasta y niepodła/ żeGaurow ábo Papieżnikow iest bárzo sroga licżbá y srogiePáństwá/ to iest Papież głowá wszego Chrześćiáństwá/ Krol Hiszpáński/ Cesarz Kátholicki/ Krol Fráncuski/ Krol Węgierski nuż ták wiele Xiążąt/ Biskupow/ Pánow; gdyby sie ná nas oburzyli/ wniwecżby násze Cesárstwo rozproszyli [...]. StarWyp D2.
patrz: OBURZYĆ SIĘ
– Druga/ obwołáć było y obesłáć Tátáry/ y vpewnić/ żeby sie potężnie mocą zebrawszy/ kilką ślákow/ Czarnym/ Złotym/ Kuchnáńskim/ do Polski wpádli/ y tám co spráwiwszy/ y ich zturbowawszy/ tobie o wszytkim znáć dáli y mieysce tám nam do prześćia nágotowáli/ y o gotowośći ich/ y ostrożnośći nám oznáymili [...]. StarWyp D-Dv.
patrz: OBWOŁAĆ
– [...] ruszył/ tákim porządkiem/ z táką ármatą/ z tákim rynsztunkiem/ z táką gotowośćią/ z ták ogromnym woyskiem/ y z táką potęgą/ y z taką mocą/ y z tákim prowiántem/ iáko był przedtym przez listy swe/ y mándaty praeconis voce po wszytkiey ziemi woynę do Polski obwołał/ y pod gárdłem postanowił [...]. StarWyp A4v.
patrz: OBWOŁAĆ
– [...] pędzono wołow cztery stá: bo ktory niemogł chodźić/ ábo ochramał/ ábo sie zmordował/ tego zábito/ y násolono ábo vwędzono/ á inszego záprzężono [...]. StarWyp Cv.
patrz: OCHRAMAĆ
– Z Dawná sie Narody rożne dźiwuią/ iż Koroná Polska będąc ták bárzo mała y w poyśrzodku nieprzyiaćioł osádzona/ záwsze sie mężnie wszytkim nieprzyiaćiołom y potężnie znáczny odpor dáiąc/ opiera y odeymuie/ żadnemu Hołdu żadnego Trybutu nie daiąc. StarWyp D4.
patrz: ODEJMOWAĆ SIĘ
– [...] tákesmy natę/ monstrę/ y okázyą Bissurmáńską/ ábo śierszenie piekielne/ począwszy przededniem y cáły dźień/ áż y kilká godźin w noc/ bez iadłá pátrzáli: y było zgołá co widzieć/ vpátrowáć/ y słyszeć/ y vważáć; á zwłaszczá ták srogo pótężnego Páná y Mónárchy y wszemu świátu strásznego [...]. StarWyp B-Bv.
patrz: OKAZJA
– [...] nie káżdy zgołá tákiey wypráwy/ y tákiego woyská vyżrzy/ okrom tego Pogániná ták możnego. StarWyp Bv.
patrz: OKROM
– Opisanie y liczbá Ordynku Woyská Cesárzá Tureckiego. StarWyp A2.
patrz: ORDYNEK
– [Sułtan Amurat wziął na wojnę] potrzeby rzemiosłá y dźiełá woiennego: a miánowićie/ Námioty wielkie y máłe/ dla siebie y dla ludzi/ y dla koni/ kosztowne y proste/ báwełniáne y płoćienne/ y skorzáne: przytym prochy/ kule zelázne y ołowne/ y kámienne/ łancuchy tákże do dźiał/ y drugie do opasánia obozu miąższe/ dźiałá srogie burzące/ y polne nośne długie/ pułdźiáłká/ hakownice/ orgánki ná kołkách długie/ hárkábuzy/ petárdy gotowe/ dziáłá skorzáne/ dźiáłá drewniánie/ muszkiety/ mozdźierze wielkie y máłe/ iánczárki/ dźidy/ kopie/ coby nád zamiar było [...]. StarWyp A2.
patrz: ORGANKI
– Y vdawáli Turcy/ że wszytkiego woyská Tureckiego oprocz Tátárskiego/ iest po ośmkroć sto tyśięcy: iákoź sroga rzecz y w polu nieprzeyżrzána tego byłá; á to wszytko ná przelewánie krwie Chrześćiáńskiey tá szárańca wyieżdźa. StarWyp A3.
patrz: OSIEMKROĆ, OŚMKROĆ, OŚMKROĆ
– [...] Ia będąc Panem y Krolem Katholickim/ tedy większą y lepszą nádxieię záwsze mam wprzod w Bogu w Troycy iedynemu/ w przyczynie przenaświętszey Bogárodzicielki/ y w pomocy wszech świętych y Pátronow nászych Polskich: á toż nie ták vfam śmiele Miástom/ Zamkom/ Ostrożkom Fortecom/ obronno y ostrożno murowánym Wáłámi/ Rowámi/ Kopcámi/ Koszámi/ Básztámi y Wieżámi/ strzelbą gęsto ognistą potężnie nárychtowánym/ iáko vfam w Bogu w Troycy iedynemu/ przy Wierze prawdziwey Kátholickiey Rzymskiey. StarWyp D4.
patrz: OSTROZNIE, OSTROŻNIE, OSTROŻNO
– [...] Ia będąc Panem y Krolem Katholickim/ tedy większą y lepszą nádxieię záwsze mam wprzod w Bogu w Troycy iedynemu/ w przyczynie przenaświętszey Bogárodzicielki/ y w pomocy wszech świętych y Pátronow nászych Polskich: á toż nie ták vfam śmiele Miástom/ Zamkom/ Ostrożkom Fortecom/ obronno y ostrożno murowánym Wáłámi/ Rowámi/ Kopcámi/ Koszámi/ Básztámi y Wieżámi/ strzelbą gęsto ognistą potężnie nárychtowánym/ iáko vfam w Bogu w Troycy iedynemu/ przy Wierze prawdziwey Kátholickiey Rzymskiey. StarWyp D4.
patrz: OSTROŻEK
– [...] z dawná cny Narod Polski/ od Przodká swego y fundatorá Lechá/ nieupátruiąc nigdy tyśiącow ogromnych/ y po kilkákroć stá tyśięcy srogiego y niezliczonego zbroynego woyská/ nie pytáiąc sie też áni bádáiąc co zá lud co zá pocżty/ y co za pułki/ ani też nigdy czekáią Nieprzyiaćielá w obronnych Zamkách/ Miástách/ y w Ostrogách/ ále záwsze odważnym ánimuszem y śmiáłym sercem/ śmiele każdemu Nieprzyiaćielowi Pole stáwiáią [...]. StarWyp D3.
patrz: OSTRÓG
– Potym Czausowie morscy/ zá niemi szło dźieśięć tyśięcy ludźi z dzidami w páncerach konno/ y dobre kenie [!] mieli. StarWyp B2v.
patrz: PANCER, PANCERZ
– Iedenasta y niepodła/ żeGaurow ábo Papieżnikow iest bárzo sroga licżbá y srogiePáństwá/ to iest Papież głowá wszego Chrześćiáństwá/ Krol Hiszpáński/ Cesarz Kátholicki/ Krol Fráncuski/ Krol Węgierski nuż ták wiele Xiążąt/ Biskupow/ Pánow; gdyby sie ná nas oburzyli/ wniwecżby násze Cesárstwo rozproszyli [...]. StarWyp D2.
patrz: PAPIEŻNIK
– Tu muzyká stroyna iecháłá rozmáita Cesárska/ Szurmácże/ Piszcżkowie/ Trębácze/ Bębenistowie/ y insza muzyká iego prywatna [...]. StarWyp C3v.
patrz: PISZCZEK
– [...] Nie zwykli sie nászy Polacy bádáć y pytáć/ wiele woyská/ y pułkow Nieprzyiaćielskich/ ále sie tylko pytáią gdźie są/ áni ich też czekáią w Miástách/ Fortecách/ y w Zamkách obronnych/ nigdy ále záwsze/ y zaraz/ odważnemi ánimuszámi/ y śmiałym sercem ledwo nie nágo z zbroynemi Nieprzyiaćiołmi potężne bitwy małą garśćią Rycerstwá sławney Korony zwodzą/ y zwyćięstwá Tryumphálne odpráwuią/ w máłym poczćie mowię/ y w máłey garśći żołnierzá. StarWyp A4-A4v.
patrz: POCZET
– Miedzy wszytkimi konsyderácyami wzwyż miánowánemi/ tedy y to nie podleysza ponderácya/ y godna mądrego y rozsądnego vważenia/ że Krol Polski Pan ták wálecżny/ y mężnego sercá żołnierzá máiąc ták wiele/ z Cesárzem Chrześciánskim y Krolem Hiszpáńskim zá iedno tchnąc/ wielkie zpowinowácenie z sobą máią: zácżym niepodobna/ áby ich kto miał zwalczyć y zhołdowáć/ choćby sie o nie wszytko piekło oprzeć miáło. StarWyp D2v.
patrz: PONDELARACJA
– To dziwna y godna rzecz ponderácyey/ czym sie ták srogie woysko żywić ná stánowisku będzie [...]. StarWyp A4.
patrz: PONDERACJA
– Miedzy wszytkimi konsyderácyami wzwyż miánowánemi/ tedy y to nie podleysza ponderácya/ y godna mądrego y rozsądnego vważenia/ że Krol Polski Pan ták wáleczny/ y mężnego sercá żołnierzá máiąc ták wiele/ z Cesárzem Chrześciánskim y Krolem Hiszpáńskim zá iedno tchnąc/ wielkie zpowinowácenie z sobą máią: zácżym niepodobna/ áby ich kto miał zwalczyć y zhołdowáć/ choćby sie o nie wszytko piekło oprzeć miáło. StarWyp D2v.
patrz: PONDERACJA
– Słuszna rzecz y godna ponderacyey á mądrey z iedney strony; á z drugiey strony bárzo brzydka y strászna/ y pożáłowánia godna [...]. StarWyp Bv.
patrz: PONDERACJA
– Rzecz trudna/ y niewypowiedźiána/ opisáć/ ábo wymowić/ iák tego wiele/ y sroga rzecz szło tey száráńcy/ ábo tego Kąkolu Bissurmáńskiego Czártowskiego/ ták przez Konstántynopol/ iák y ze wszytkich stron Państwá ták szeroko náśiádłego y możnego/ nuż co z inszych kráiow/ kto to może wiedźieć: bo y sam Cesarz nie wie/ áż będźie wiedźiał nád Dunáiem przy popiśie y munstrze. StarWyp A4.
patrz: POPIS
– [...] potym rzekł [cesarz]: wprawdźieć to dobra y zdrowa rádá/ ale iuż po cżáśie gdym sie iuż záwiodł y ogłośił co AbázyBászá winien: iuż tu nie porádźim nic/ áni wymyślim/ gdy sie sstáło/ nielża nam tylko ábo sie mężnie zPolaki bić y potykać ábo przed potrzebą iakich media do Tráktatow y pokoiu szukáć [...]. StarWyp D2v.
patrz: POTRZEB, POTRZEBA
– [...] potym rzekł [cesarz]: wprawdźieć to dobra y zdrowa rádá/ ale iuż po cżáśie gdym sie iuż záwiodł y ogłośił co AbázyBászá winien: iuż tu nie porádźim nic/ áni wymyślim/ gdy sie sstáło/ nielża nam tylko ábo sie mężnie zPolaki bić y potykać ábo przed potrzebą iakich media do Tráktatow y pokoiu szukáć [...]. StarWyp D2v.
patrz: POTYKAĆ SIĘ
– Gdy nam ták iuż tę vlicę dla tego widoku od Cesárzá pozwolono/ záraz iákoby názáiutrz przededniem/ nas wszytkie Gaury/ to iest Kátholiki obesłano/ y straż nam dawszy kilká set Ianczárow/ dźiwowáć sie y pátrzyć pozwolono/ bez żadney przeszkody i tumultu [...]. StarWyp B.
patrz: POZWOLIĆ
– [Sułtan Amurat wziął na wojnę] potrzeby rzemiosłá y dźiełá woiennego: a miánowićie/ Námioty wielkie y máłe/ dla siebie y dla ludzi/ y dla koni/ kosztowne y proste/ báwełniáne y płoćienne/ y skorzáne: przytym prochy/ kule zelázne y ołowne/ y kámienne/ łancuchy tákże do dźiał/ y drugie do opasánia obozu miąższe/ dźiałá srogie burzące/ y polne nośne długie/ pułdźiáłká/ hakownice/ orgánki ná kołkách długie/ hárkábuzy/ petárdy gotowe/ dziáłá skorzáne/ dźiáłá drewniánie/ muszkiety/ mozdźierze wielkie y máłe/ iánczárki/ dźidy/ kopie/ coby nád zamiar było [...]. StarWyp A2.
patrz: PÓŁDZIAŁKO
– Potym szedł Rydwan práwieCesárski kosztowny/ stucżnie subtelno/ y bárzo chędogo vrobiony/ szło w nim cżterech Dźiánetow bárzo cudnych y wielkich nákryty srebrogłowem/ insze rzecży od złotá cudną robotą y wymyślną. StarWyp C4v.
patrz: PRAWIE
– [...] táki był proceder przećiw Oyczyznie nászey y Koronie vbogiey/ tey piekielney száráńcy Bissurmáńskiey. StarWyp B2.
patrz: PROCEDER
– Dopiero sie tu Cesárz ná nászę krew Chrześćiáńską záiuszony die 13. Aprilis w Sobotę Kwietną Stábulu swego pompaticè ruszył/ tákim porządkiem/ z táką ármatą/ z tákim rynsztunkiem/ z táką gotowośćią/ z ták ogromnym woyskiem/ y z táką potęgą/ y z taką mocą/ y z tákim prowiántem/ iáko był przedtym przez listy swe/ y mándaty praeconis voce po wszytkiey źiemi woynę do Polski obwołał/ y pod gárdłem postánowił [...]. StarWyp A4v.
patrz: PROWIANT
– Przy nim tedy iecháło osob zacnych Pánow przednich pod tyśiąc/ káżdy niewypowiedźiánie stroyno/ świetno y kosztownie/ zá temi iecháło cżeládźi y dworzan lepiey niż dwá tyśiącá: potym woyská zá niemi iecháło ze dwánaśćie tyśięcy konnego/ y tyleż pieszego przebránego/ komunnego żołnierzá zbroyno/ ármatno kosztownie y świetno bárzo od złotá y srebrá [...]. StarWyp C3.
patrz: PRZEBRANY
– Tu szłá káretá Cesárska kosztowna w sześć koni wronych Turskich barzo cudnych/ ẃszytká miásto żelázá od złotá/ złotogłowem przednim pokryta/ gałki złote y ná wierzchu y w oknách/ szory tákże od złotá y vzdy/ szło koło niey iákoby Lokáiow sto/ piękne od złotogłowu vbránych z iáncżárkámi złoćistemi y z dźidámi trzćiniánemi ostro zákowánemi [...]. StarWyp C4.
patrz: PRZEDNI
– WYIAZD Woyská, z Konstántynopola, Wielkiego y potężnego Monárchy SVŁTANA AMVRATA Cesárzá Tureckiego teráźnieyszego. Ná Woynę do Korony Polskiey. A to z namowy, rády, y przenáięcia, ták Luterskiego, iáko y Czárá Wielkiego Moskiewskiego, y inszych Kátholickich Nieprzyiácioł. StarWyp A.
patrz: PRZENAJĘCIE
– [...] tedy iednę vlicę bárzo długą/ szeroką/ y przestroną z rozkazánia Cesárskiego/ naumyślnie Katholikom dla dźiwowánia puzwolonó [!] y dano; á to przy vlicách Iánczárskich/ żeby záraz y straż byłá/ żeby káżdy z nich Poseł vmiał to Pánu swemu powiedźieć/ ábo dla zátrwożenia wypisáć [...]. StarWyp A4v-B.
patrz: PRZESTRONY
– Potym szłá Lektyká kosztowna/ okná kryształowe/ od złotá bárzo świetna y drogich kámieni/ w niey szło parę mułow cudnych y wielkich/ ná nich miásto rzemieniá áxámit czerwony z przęckámi złotemi/ koło niey szło Lokáiow pięćdźieśiąt/ w bárwie szumney/ z ármatą/ z rusznicámi długiemi złoćistemi [...]. StarWyp C4.
patrz: PRZĘCKA
– [...] zá łáską Bożą y przyczyną Pátronow nászych/ Pan Bog raczy błogosłáwić y zwyćięstwá dawáć [...]. StarWyp A4v.
patrz: PRZYCZYNA
– Potym szli Gwárdyanowie pieszy/ chłopi duży z łaskámi ćienkimi/ z obu stron ostro zákowánemi/ do przebyćia chłopá choć we zbroi/ ábo koniá/ nákształt Spiśnikow Niemieckich/ co ná Gálerach strącáią Nieprzyiáćielá stoiąc ná puppách ábo sentynách/ gdy bitwá iest/ ná rogách obudwu Okrętow ábo Gáler ná morzu/ ále y ná lądźie ten lud dobry. StarWyp B2.
patrz: PUPA
– [...] tu Paszkarzow [!] przednich sto w bárwie dobrey káżdy z száblą y z rusznicą: zá temi iechał iákiś Bászá/ máiąc sto koni z dźidámi/ z páłászámi/ y z pistoletámi stroyno Iánczárow pięćdzieśiąt státecznych kátánow: szło y kolas sześćdźieśi]ą]t/ tych Puszkarzow z żywnośćią y z rzeczámi/ przy káżdey koláśie paná [!] iánczárek długich. StarWyp A3v.
patrz: PUSKARZ, PUSZKARZ
– Tu szło piechoty z żeláznemi rożnámi rysowánemi iáko álábarty cżtery tyśiące: prowádzono przy nich koni w kiryszách pięć set dobrych [...]. StarWyp B4.
patrz: ROŻEN
– [...] szło przy nich kowalow/ y śłosárzow/ y rybitwow co sie koło wody rozumieią/ pięćdźieśiąt; przy nich szło piechoty tyśiąc/ y konnych tyśiąc/ y dwáy Bászowie iecháli zá niemi we dwuset koni z dźidámi/ y Iánczárow sto dobrych. StarWyp A3.
patrz: RYBITW
– Tu szło piechoty z żeláznemi rożnámi rysowánemi iáko álábarty cżtery tyśiące: prowádzono przy nich koni w kiryszách pięć set dobrych [...]. StarWyp B4.
patrz: RYSOWANY
– Bászá tey piechoty zá niemi iechał stroyno/ ná koniu zacnym/ świetno stáry/ przy nim konnych sześć tyśięcy z dźidámi y z łukámi/ száble opráwne y rzędy stroyno: potym strzelcow tyśiąc pieszych z rusznicámi długiemi. StarWyp B3.
patrz: RZĄD
– Byłoby było co notowáć/ y pisáć/ ále to sám gárdłem y srogą śmierćią pachnie/ gdyby listy przęięto [!] ábo postrzeżono [...]. StarWyp A4.
patrz: SAM
– [...] Konnych było sześć tyśięcy/ piechoty pięć tyśięcy dobrego chłopia/ w zawoiách pięknych/ pułdźiáłkow prowadzono pięćdźieśiąt złoćistych sążenistych: báránow sześć set/ wozow sto trzydźieśći/ Trębácżow iecháło szesnyśćie [!]/ Bębenistow z tolumbásámi trzydźieśći/ náostátku Bászá iechał ze trzynastą strzelcow dobrych. StarWyp Cv.
patrz: SĄZENISTY, SĄŻENISTY, SĄŻENISTY, SZĄZENISTY
– [...] zá nimi szło dźiał dwie ście wielkich/ rożnych sto y trzydzieśći/ hakownic ná kołkách osadzonych wielkich iák ná trzy sążnie długich pięć set [...]. StarWyp C4.
patrz: SĄŻEŃ
– [...] bez Bogá prawdźiwego/ bez Wiáry/ á gdźie tego niemász/ iák tám [w wojsku] ma bydź mąż serdeczny/ śmiáły/ szczęśliwy; giną iák muchy y bestye/ á ná pożarćie czártowskie wieczne idą. StarWyp B2.
patrz: SERDECZNY
– Ná káżdy dzień à die 18. Martij áż do wyszćia Cesárskiego zá woyskiem/ tedy záwsze wychodziło ták przez miásto/ iáko mimo miásto/ sroga rzecz koni/ mułow/ wielbłądow/ osłow/ słoniow/ wołow/ báwołow/ krow/ báránow/ z rozmáitemi rzeczámi y rynsztunkiem woiennym/ ták we dnie iáko y w nocy: á to rożnych y rozmáitych Bászow/ Wezerow/ Spáiow/ y inszych Tureckich Pánow możnych y Xiążąt/ y Sędziakow/ á do tegoż obozu wielkiego/ pod regiment Daudbáse sławnego/ y woiennego Boha[t]yra/ pragnącego krwie rozlania Chrześćiánskiey/ y zniszczenia wszech Kátholikow. StarWyp A3v-A4.
patrz: SĘDZIAK
– [...] tákesmy natę/ monstrę/ y okázyą Bissurmáńską/ ábo śierszenie piekielne/ począwszy przededniem y cáły dźień/ áż y kilká godźin w noc/ bez iadłá pátrzáli: y było zgołá co widzieć/ vpátrowáć/ y słyszeć/ y vważáć; á zwłaszczá ták srogo pótężnego Páná y Mónárchy y wszemu świátu strásznego [...]. StarWyp B-Bv.
patrz: SIERSZEŃ, SZERSZEŃ
– Prowadzono tu słoniá/ wielbłądow pięćdźieśiąt/ y mułow sześćdźieśiąt z potrzebámi woiennymi/ wozow trzydzieśći po ośmi wołow/ skárbnych wozow dźieśięć suknem czerwonym pokrytych [...]. StarWyp C.
patrz: SKARBNY
– Ná káżdy dzień à die 18. Martij áż do wyszćia Cesárskiego zá woyskiem/ tedy záwsze wychodziło ták przez miásto/ iáko mimo miásto/ sroga rzecz koni/ mułow/ wielbłądow/ osłow/ słoniow/ wołow/ báwołow/ krow/ báránow/ z rozmáitemi rzeczámi y rynsztunkiem woiennym/ ták we dnie iáko y w nocy: á to rożnych y rozmáitych Bászow/ Wezerow/ Spáiow/ y inszych Tureckich Pánow możnych y Xiążąt/ y Sędziakow/ á do tegoż obozu wielkiego/ pod regiment Daudbáse sławnego/ y woiennego Boha[t]yra/ pragnącego krwie rozlania Chrześćiánskiey/ y zniszczenia wszech Kátholikow. StarWyp A3v-A4.
patrz: SPAJ, SZPAJ
– Spáiowie/ to iest Szláchtá/ iecháli pod sześćią Chorągwi nowych/ ále rożnych/ Konni z kopijámi zbroyno/ było ich dźiewięć tyśięcy/ á pieszych sześć tyśięcy. StarWyp C3v.
patrz: SPAJ, SZPAJ
– Potym mułow tákże pięć set z rzeczámi woiennemi y obozowemi rynsztunkámi szło/ szpálerámi nákryte cudnemi/ przy tych szło piechoty tyśiąc z iánczárkámi długiemi chłopia dobrego młodego: szło też tu wozow blisko dwu set ćiężkich po sześć koni dobrych w káżdym/ á przy káżdym woźie láternia/ pies/ rusznic ábo iánczárek pará/ y dźidá. StarWyp A2v.
patrz: SPALER, SZPALER
– Potym iecháli Reyzowie z łukámi strzelcy dobrzy/ y mężni waleczni/ zá temi znowu pieszy z śpiszámi/ było ich wszytkich 6. tyśięcy. StarWyp B2.
patrz: SPIS, SPISZA, SPIZA, SPIŻ, SPIŻA, SPIŻA, SPYZA, SZPIZA, ŚPISZA
– Potym szli Gwárdyanowie pieszy/ chłopi duży z łaskámi [!] ćienkimi/ z obu stron ostro zákowánemi/ do przebyćia chłopá choć we zbroi/ ábo koniá/ nákształt Spiśnikow Niemieckich StarWyp B2.
patrz: SPISNIK, SPISZNIK, SPIŚNIK, SPIŚNIK, ŚPISNIK
– Potym szedł Rydwan práwieCesárski kosztowny/ stucżnie subtelno/ y bárzo chędogo vrobiony/ szło w nim cżterech Dźiánetow bárzo cudnych y wielkich nákryty srebrogłowem/ insze rzecży od złotá cudną robotą y wymyślną. StarWyp C4v.
patrz: SREBROGŁÓW
– To dziwna y godna rzecz ponderácyey/ czym sie ták srogie woysko żywić ná stánowisku będzie [...]. StarWyp A4.
patrz: STANOWISKO
– [...] ábo sie mężnie zPolaki bić y potykać ábo przed potrzebą iakich media do Tráktatow y pokoiu szukáć/ żeby zgodę y paktá (choć wiecznie) ż nimi zawrzeć/ ieśli nam będą chćieć wierzyć y ná to pozwolić; ábo iáki sposob nowego woiowánia stucżny y chytry wymyślić y wynáleść/ Cudzoziemcow rożnych ná consilia priwatne wezwawszy/ y konten[t]ácye nam znacżne obiecuiąc. StarWyp D2v.
patrz: STUCZNY, SZTUCZNY
– Druga/ obwołáć było y obesłáć Tátáry/ y vpewnić/ żeby sie potężnie mocą zebrawszy/ kilką ślákow/ Czarnym/ Złotym/ Kuchnáńskim/ do Polski wpádli/ y tám co spráwiwszy/ y ich zturbowawszy/ tobie o wszytkim znáć dáli y mieysce tám nam do prześćia nágotowáli/ y o gotowośći ich/ y ostrożnośći nám oznáymili [...]. StarWyp D-Dv.
patrz: STURBOWAĆ
– [...] tym z łáski Bożey K. I. M. Pan Nász Miłośćiwy/ y wszytko cney Korony Rycerstwo/ y obywátele Koronni/ bynamniey nie są zátrwożeni/ ábo zturbowáni [...]. StarWyp B.
patrz: STURBOWANY
– Potym Kárykámánowey piechoty w złoćistych zbroiách dźieśięć tyśięcy z dźidámi y z rusznicámi y z száblámi: ze sturmakámi dwie śćie przy nich/ co z iednego szturmaká ośm rázy strzeli raz nábiwszy: zá niemi Iánczárow pięć set/ y konnych Vsárzow pięć set chłopow dobrych. StarWyp B3-B3v.
patrz: STURMAK, SZTURMAK
– : Konnych iecháło pięć tyśięcy/ dźiałek prowadzono szesnaśćie miernych: z sturmakámi Piechoty dwie śćie/ co oraz ośm rázy strzeli raz nábiwszy/ sroga to rzecz y straszny choć krotka iest. StarWyp B4v-C.
patrz: STURMAK, SZTURMAK
– Piechoty dwádźieśćiá tyśięcy w złoćistych szturmakách z iáncżárkami/ miedzy niemi zá znák Buzdygan nieśiono wielki/ nákształt dwu mieczow złoćistych: Piechoty było z dźidámi y z száblámi ośm tyśięcy/ mułow dźieśięć/ wielbłądow sześć/ dźiałek było dwánaśćie. StarWyp B4v.
patrz: STURMAK, SZTURMAK
– Tu muzyká stroyna iecháłá rozmáita Cesárska/ Szurmácże/ Piszcżkowie/ Trębácze/ Bębenistowie/ y insza muzyká iego prywatna [...]. StarWyp C3v.
patrz: SURMACZ, SZURMACZ
– Szálakow pieszych szło śiedm tyśięcy pod białemi kitámi y szerokiemi/ w długich białych koszulach ná páncerzách/ iak ná śmierć/ w kátánkách záś rożnych z łukami/ ákołcżany v pásá [...]. StarWyp C2v.
patrz: SZALAK
– [...] tu szło Konnych od wymysłow stroynych [...] było ich dwánaśćie tyśięcy/ to iest/ Kopiyniká z proporcżykámi/ połowá ich w szyszakách złoćistych/ v wszytkich zbroie y páncerze złoćiste/ konie dobre/ szátno/ páłásze od złotá sadzone á drogiemi kámieńmi [...]. StarWyp C4.
patrz: SZATNO
– Pokoiowych mnieyszych/ y Sekretarzow gromádá niemáła/ stroyno/ konno/ chłopno/ szátno/ y ármatno [...]. StarWyp C3v.
patrz: SZATNO
– Znowu dwádźieśćiá tyśięcy Iáncżárow stárych kátánow woyskowych bywalcow/ z długiemi Iáncżárkámi y z száblámi/ szátno y stroyno/ w kołpakách rogátych [...]. StarWyp C2.
patrz: SZATNO
– Konnych w złoćistych szyszakách y zbroiách/ drudzy w páncerzach/ szumno/ y kosztownie okryte/ y przykryte szołdarámi/ áż ku źiemi wzorámi y kwiátámi złoćistemi y kámieńmi sádzone/ chłop w chłop dwánaśćie tyśięcy. StarWyp B4v.
patrz: SZUMNO
– Potym szłá Lektyká kosztowna/ okná kryształowe/ od złotá bárzo świetna y drogich kámieni/ w niey szło parę mułow cudnych y wielkich/ ná nich miásto rzemieniá áxámit czerwony z przęckámi złotemi/ koło niey szło Lokáiow pięćdźieśiąt/ w bárwie szumney/ z ármatą/ z rusznicámi długiemi złoćistemi [...]. StarWyp C4.
patrz: SZUMNY
– Mieli tákże y ći ludźie armatę rozmaitą/ przy káżdym woźie pará psow/ kostury/ látárnie/ świece lane/ knoty do rusznic/ łopáty/ motyki/ rydle/ gráce/ kilofy do kámieni/ y taki/ y ráchuią sámych takow do trzech tyśięcy [...]. StarWyp C4v.
patrz: TAKA
– [...] Konnych było sześć tyśięcy/ piechoty pięć tyśięcy dobrego chłopia/ w zawoiách pięknych/ pułdźiáłkow prowadzono pięćdźieśiąt złoćistych sążenistych: báránow sześć set/ wozow sto trzydźieśći/ Trębácżow iecháło szesnyśćie [!]/ Bębenistow z tolumbásámi trzydźieśći/ náostátku Bászá iechał ze trzynastą strzelcow dobrych. StarWyp Cv.
patrz: TAŁOMBAS, TOLEMBAS, TOLOMBAS, TOLUMBAS, TOŁOMBAS, TOŁOMBAS, TOŁUMBAS
– Tedy Cesárzowi powiedźieli: Ieśli chcesz z Polaki woynę zácząć/ z tákim iászcżurcym Narodem/ złym/ y mśćiwym/ potężnym/ odważnym/ walecznym/ trwáłym bitnym/ woiuiącym záwsze/ ćwiczonym w boiách y dźiełách Rycerskich/ tedyć się było trzebá gotowáć ná to kilkánaśćie lat á dobrze/ y porządnie y odważnie/ ták w swey źiemi/ iáko w Hordách Tátárskich wszytkich [...]. StarWyp D.
patrz: TRWAŁY
– Z Dawná sie Narody rożne dźiwuią/ iż Koroná Polska będąc ták bárzo mała y w poyśrzodku nieprzyiaćioł osádzona/ záwsze sie mężnie wszytkim nieprzyiaćiołom y potężnie znáczny odpor dáiąc/ opiera y odeymuie/ żadnemu Hołdu żadnego Trybutu nie daiąc. StarWyp D4.
patrz: TRYBUT
– [...] miáła tá piechotá y dźidy długie trćiniáne [!] ostre [...]. StarWyp C4.
patrz: TRZCINIANY
– Gdy nam ták iuż tę vlicę dla tego widoku od Cesárzá pozwolono/ záraz iákoby názáiutrz przededniem/ nas wszytkie Gaury/ to iest Kátholiki obesłano/ y straż nam dawszy kilká set Ianczárow/ dźiwowáć sie y pátrzyć pozwolono/ bez żadney przeszkody i tumultu [...]. StarWyp B.
patrz: TUMULT
– To dziwna y godna rzecz ponderácyey/ czym sie ták srogie woysko żywić ná stánowisku będzie/ y w obozie gdy w gromádźie stáną: zwłaszczá koło Dunáiá trawy y w Wołoszech wygorzáły/ y wyschły bárzo: áleć on sobie tuszy ná Vkráinie konie wytuczyć/ ábo dalibog wysuszyć: co day Boże. StarWyp A4.
patrz: TUSZYĆ
– Potym sam Cesarz wyiechał tákim porządkiem y ordynkiem/ máiąc koło śiebie dość żołnierzá dobrego/ młodego/ świetno/ ármatno/ zbroyno/ konno/ stroyno/ bogáto/ dobrych chłopow. Y vdawáli Turcy/ że wszytkiego woyská Tureckiego oprocz Tátárskiego/ iest po ośmkroć sto tyśięcy: iákoż sroga rzecz y w polu nieprzeyźrzána tego byłá; á to wszytko ná przelewánie krwie Chrześćiáńskiey tá szárańca wyieżdża. StarWyp A2v-A3.
patrz: UDAWAĆ
– [...] z dawná cny Narod Polski/ od Przodká swego y fundatorá Lechá/ nieupátruiąc nigdy tyśiącow ogromnych/ y po kilkákroć stá tyśięcy srogiego y niezliczonego zbroynego woyská/ nie pytáiąc sie też áni bádáiąc co zá lud co zá pocżty/ y co za pułki/ ani też nigdy czekáią Nieprzyiaćielá w obronnych Zamkách/ Miástách/ y w Ostrogách/ ále záwsze odważnym ánimuszem y śmiáłym sercem/ śmiele każdemu Nieprzyiaćielowi Pole stáwiáią [...]. StarWyp D3.
patrz: UPATROWAĆ, UPATRYWAĆ
– NAprzod wyiechał Daudbászá żeby vprzestrzeniał y gotował drogę ná przeiazd Cesárski przez woysko/ przy ktorym szło bárzo wiele gromádnego woyská piészego y konnego Zamorskiego/ z kárábelkámi y z iándźiurámi [...]. StarWyp B2.
patrz: UPRZESTRZENIAĆ
– ...ármatno tákże wszyscy/ káżdy z száblą y z rusznicą dobrą/ łádunkow po piąći set káżdy miáł od Cesárzá: mieli Konnych pięć tyśięcy/ tákże y Iánczárow: dźiał wielkich sześć/ máłych cżtery: miedzy niemi na znák nieśiono miskę drewniáną/ y wárząchew ábo łyszkę wielką/ noż y tásak/ y garnek miedźiány ná kopiey. StarWyp B4v.
patrz: WARZĄCHEW
– Potym Iánczárow szesńaśćie tyśięcy dobrych/ w páncerzách/ w welencách czerwonych: przy nich dźiáł niemáłych sześćdźieśiąt/ puszkarzow dźieśięć/ mułow dźieśięć/ wielbłądow czterdźieśći/ wozow dwádźieśćiá/ w káżdym wołow sześć: pędzono tu báránow trzy stá dobrych. StarWyp B3v.
patrz: WELENC
– Szło potym koni pięć set tákże z tłomokámi/ były nákryte welencami cudnemi/ przy nich konnych sześć set było znácznych Iunakow y młodych. StarWyp A2v.
patrz: WELENC
– Tu muzyká stroyna iecháłá rozmáita Cesárska/ Szurmácże/ Piszcżkowie/ Trębácże/ Bębenistowie/ y insza muzyká iego prywatna/ był krzyk rozmáity/ ále że w zámieszániu/ tedy dźiwne sie Echo zdáło/ ále ktoby to mogł opisáć/ trudno: głowyby y rozumu nie stáło/ y do wiáry kto nie widźiał/ niepodobno sie temu zda y widźi: lecż niech wierzy kto chce/ wszák nie iest to Articulus Fidei: było w pułku w tym ośm tyśięcy dźiałek szesnaśćie miernych. StarWyp C3v.
patrz: WIARA
– Tu szło piechoty w cżarnych cżapkách z dźidámi dźieśięć tyśięcy/ w lámpártách w wilkách/ w tygrysách/ w niedźwiedźich skorách y we lwich/ mieli iáncżárki y szable [...]. StarWyp B4v .
patrz: WILKI
– Ia com słyszał y czytał/ piszę dla prostoty/ Nie dla mądrych: lecz czynię winszuiąc z ochoty Zwyćięstwá tey Oyczyznie/ KROLOẂI Pólskiemu [!]/ Wszem wobecz Kátholikom/ Krolestwu káżdemu [...]. StarWyp D3v.
patrz: WINCZOWAĆ, WINSZOWAĆ
– Tu szłá káretá Cesárska kosztowna w sześć koni wronych Turskich barzo cudnych/ ẃszytká miásto żelázá od złotá/ złotogłowem przednim pokryta/ gałki złote y ná wierzchu y w oknách/ szory tákże od złotá y vzdy/ szło koło niey iákoby Lokáiow sto/ piękne od złotogłowu vbránych z iáncżárkámi złoćistemi y z dźidámi trzćiniánemi ostro zákowánemi [...]. StarWyp C4.
patrz: WRONY
– Dźieśiąta y wielka bárzo/ o cżymeśmy zgołá nie rozumieli/ áni ná pámięći ábo ná bacżeniu mięli/ żeby miał Krol Polski Moskwę ták wielkie y mężne Páństwo y Cárstwo zwalcżyć/ y z niego tryumphowáć/ tylko swymi Polaki: zácżym to wstręt nam wielki/ y woyná niebespiecżna/ y blisko podobno vtráta Páństwá nászego wiecżna. StarWyp D2.
patrz: WSTRĘT
– [...] záraz z wesołym y odważnym Krolewskim y páńskim ánimuszem/ z miłym Rycerstwem swoim/ ieszcze zábawkámi y igrzyskámi woiennemi zfátygowány/ znowu záraz ná koń swoy z ostrą száblą/ z śmiáłym sercem ochotnie wśiáda/ drogę Nieprzyiaćielowi záieżdzáiąc y w domu go nie czekáiąc [król Polski]. StarWyp B.
patrz: ZABAWKA
– Dwanasta y ostátnia/ Cesárzu żeć trzebá mieć woyská więcey dwákroć ábo trzykroć/ niż miał twoy Antecessor pod Chocimiem/ y trzebáby nie iedenOboz mieć/ále ze cżtery/á Tátáry zágonámi wćiąż kilką stron pusćić/ kilką Koszow. StarWyp D2.
patrz: ZAGON
– Dopiero sie tu Cesárz ná nászę krew Chrześćiáńską záiuszony die 13. Aprilis w Sobotę Kwietną Stábulu swego pompaticè ruszył/ tákim porządkiem/ z táką ármatą/ z tákim rynsztunkiem/ z táką gotowośćią/ z ták ogromnym woyskiem/ y z táką potęgą/ y z taką mocą/ y z tákim prowiántem/ iáko był przedtym przez listy swe/ y mándaty praeconis voce po wszytkiey źiemi woynę do Polski obwołał/ y pod gárdłem postánowił [...]. StarWyp A4v.
patrz: ZAJUSZONY
– Znowu Kádyiowie/ Emirowie/ z pokolenia Máchometowego/ w źielonych kosztownych zawoiach wielka gromadá/ za temi szło Zakow kilká set w tákt śpiewáiących [...]. StarWyp C2.
patrz: ZAK, ŻAK
– Prowádzono tu figlarzow ná koniách stoiących: ieden stał w páncerzu złoćistym/ z dźidą piękną zákowáną y z łukiem y z strzałámi y z száblą: drugi stał ná koniu z buzdyganem w srebrnym páncerzu po brzegách złoćistym/ z száblą á z kopiją: á trzeći stał z gołá z száblą y z tarcżą ná ręku/ świetno vbráni [...]. StarWyp B3v.
patrz: ZAKOWANY
– Tu Cesarz sam swą osobą/ chłop śrzedni/ vrodźiwey twarzy/ pełney brody cżarney chędogiey/ ocżu czarnych własny iák nász niegdy nieboszcżyk Pan Oborski/ ktorego ná Rokoszu pod oko kopiją przebito ná wylot/ w cżerwoney axamitney ferezyey/ kołnierz soboli długi/ w zawoiu wielkim wysokim kosztownym/ dwie kićie wiszące mierne po bokách/ miedzy kitámi po iednym pierzu żoráwim białym dziwnie y cudownie szerokim/ zapony kosztowne rubinowe/ koń cudny ćisáwy/ v ktorego ná cżele trzy biáłozorze nożyki cudne z zaponą kosztowną [...]. StarWyp C2v-C3.
patrz: ZAPONA
– Potym konnych w páncerzách y zarękawiách złoćistych/ z kopijámi sześć tyśięcy: tego Básze/ z dźidámi y z száblámi pięć tyśięcy pieszych/ dźiał dźieśięć/ mułow sto trzydźieśći/ puszkarzow kilká/ báránow dwie śćie pędzono/ wozow dźieśięć. StarWyp B3v.
patrz: ZARĘKAWIE
– [...] potym rzekł [cesarz]: wprawdźieć to dobra y zdrowa rádá/ ale iuż po cżáśie gdym sie iuż záwiodł y ogłośił co AbázyBászá winien: iuż tu nie porádźim nic/ áni wymyślim/ gdy sie sstáło/ nielża nam tylko ábo sie mężnie zPolaki bić y potykać ábo przed potrzebą iakich media do Tráktatow y pokoiu szukáć [...]. StarWyp D2v.
patrz: ZAWIEŚĆ SIĘ
– Ato quod sequitur specta, wkrotce doświadcżym y obacżym/ co tá woyna z sobą zaćiągnie: gdyż ieszcze żaden táki Monárchá z Cesárzow Tureckich nie był/ ktoryby sie Gaurom doskonále oprzeć mogł/ ábo wyniszczyć: á ieśli tego z pocżątku ich y z zawźiętego rozszerzenia niemogło być/ daleko więcey teraz nie może być/ gdy sie iuż rozkrzewili wszędźie/ y bárzo nam są strászni y prędzey nas oni wykorzęnić mogą/ gdy zechcą/ niż my ich. StarWyp D2v-D3.
patrz: ZAWZIĘTY
– Tu szłá káretá Cesárska kosztowna w sześć koni wronych Turskich barzo cudnych/ ẃszytká miásto żelázá od złotá/ złotogłowem przednim pokryta/ gałki złote y ná wierzchu y w oknách/ szory tákże od złotá y vzdy/ szło koło niey iákoby Lokáiow sto/ piękne od złotogłowu vbránych z iáncżárkámi złoćistemi y z dźidámi trzćiniánemi ostro zákowánemi [...]. StarWyp C4.
patrz: ZŁOTOGŁÓW
– Trzećia/ zrozumieć było dobrze/ Wołoszą/ Multany/ Szabáty/ Woiewodę Siedmigrodzkiego/ Węgry ktorzy tobie y nam są nienawiśni y nieżycżliwi; zrozumieć było Cesárzá Chrześćiánskiego co zá spiritus y wola y szcżęśćie iego teráz z Lutry/ co zá myśli. StarWyp Dv.
patrz: ZROZUMIEĆ
– [...] Przyśięgę/ Páktá/ Tráktaty/ y Postánowienia/ łąmáć nie zda mi sie áni sie godźi: bo nam potym wierzyć y vfáć nigdy wszyscy Gaurowie nie będą/ y na nas sie bárzo zwaśnią cżego bliżey niż dáley. StarWyp D.
patrz: ZWAŚNIĆ SIĘ