Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż
Anonim
AktaPozn I/1 1601-1616 wydanie wtórne
Akta sejmikowe województw poznańskiego i kaliskiego, tom I (1572-1632) część 1 1572-1616

http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=281951&from=FBC
Odnotowano 198 cytatów z tego źródła
– Na indigenatus, frymarki, donacyje i abalijenacyje dóbr królewskich żadni w Koronie pozwalać nie mają. [1600] AktaPozn I/1 224.
patrz: ABALIENACJA
– Osobliwie tego się domówić ichm. pp. posłowie mają [...] żeby dobra ziemskie ślacheckie abalienowaniem ich do duchowieństwa odłączone nie były. AktaPozn I/1 486.
patrz: ABALIENOWANIE
– Bogu i R. P. respondować o to będą musieli [...] Którzy abaliowania i zatrudnienia prowincyjej R. P. powodem i radą byli. AktaPozn I/1 364-365.
patrz: ABALIOWANIE
– Podpisać ono [pismo] i pieczęć do niego przycisnąć zleciliśmy, a żeby do wiadomości ludzki tym prędzej przyszło do akt grodzkich wszystkich województw za poruczeniem i staraniem naszym rozesłano, aktykowano i publikowano być ma. AktaPozn I/1 342.
patrz: ACHT, AKT, AKT
– [...] naprzód posły do J. K. M., p. n. m., wysłaliśmy, żądając, aby J. K. M. temu zabiegać raczeł, jakobyśmy dawszy już tak wiele poborów, na niczyję szarpaninę nie przychodzieli, a jeśliby J. K. M. rozumiał, żeby w zapłacie długów żołnierskich pobory przeszłe wydołać nie mogły, tedy aby J. K. M. sejm, na którym by tylko o tym samym zniesieniu tego ciężaru R. P. i o tym, kto jest przyczyną nastąpienia rycerstwa skonfederowanego na nas, traktowano było, złożyć i pena na tych, którzy są autores takowych mieszanin, egzekucyją swą wzięła, a na sejmiki ten sejm poprzedzające aby nam autentice dokładne a prawdziwe rachunki tak długów a ekspens, jako i akcept częścią już oddanych, częścią oczekiwanych, odesłać rozkazać raczył. AktaPozn I/1 424.
patrz: AKCEPTA
– Niewdzięcznie to pismo [list od arcybiskupa] było przyjęte i acz aklamacyj obraźliwych nie było, po cichu jednak niekontentencyję wielką w rozmowach swych powiadali [uczestnicy zjazdu]. AktaPozn I/1 351.
patrz: AKLAMACJA
– Podpisać ono [pismo] i pieczęć do niego przycisnąć zleciliśmy, a żeby do wiadomości ludzki tym prędzej przyszło do akt grodzkich wszystkich województw za poruczeniem i staraniem naszym rozesłano, aktykowano i publikowano być ma. AktaPozn I/1 342.
patrz: AKTYKOWAĆ
– To nasze stanowienie zlecieliśmy jm. p. marszałkowi naszemu imieniem naszym do ksiąg grodzkich poznańskich do aktykowania podać. AktaPozn I/1 240.
patrz: AKTYKOWANIE
– Czemu by śrzodka nie naleźć, aby to bez dawnych i niepotrzebnych na sejmie alterkacyj umówić się mogło. AktaPozn I/1 404-405.
patrz: ALTERKACJA
– A że angaryja nasza domowa na sejmie przeszłym o cle nie tylko uspokojona nie jest, ale ustawicznymi skargami i kupiectwy celników tym większą moc bierze [...] te człowieka egzacerbują. AktaPozn I/1 230.
patrz: ANGARIA
– Autoritas koła poselskigo jakie szturmy, jakie na dyminucyją jej anszlaki na tym przeszłym sejmie odnosieła. AktaPozn I/1 286.
patrz: ANSZLAK
– Ta choroba [niezgoda domowa] nas prawie na połej ususzyła, zubożeła, że ani hapteki, ani doktora na nie naleźć nie możemy. AktaPozn I/1 389.
patrz: APOTEKA, APTEKA, APTEKA, APTYKA, HAPTEKA, JAPTYKA
– Konstytucyje i uniwersały pisali arcy kanclerzewi nieprzysięgli. AktaPozn I/1 458.
patrz: ARCYKANCLERZ
– O czym arcy stany na blisko przyszłym sejmie namowę potrzebną będą mieć chcieli. AktaPozn I/1 458.
patrz: ARCYSTAN
– Naznaczamy urodzonych p. Andrzeja Grudzińskiego i p. Macieja Wałdowskiego, aby [w] nas wszystkich imieniu 2.000 grzywien u p. żupnika bydgoskiego w żupie bydgoski pieniędzy p. żupnika ruskiego aresztowali. AktaPozn I/1 231.
patrz: ARESTOWAĆ, ARESZTOWAĆ, ARESZTOWAĆ, HARESTOWAĆ
– Aby nawet nic się bez spólnego stanów konsensu nie zawierało, nie chciał asensem swym na tę, którą pozwalali królewicowi jm., przysięgę elekcyjej ich potwierdzić. AktaPozn I/1 400.
patrz: ASENS
– Bogu i R. P. respondować o to będą musieli, którzy od istum motum dali przyczynę, mianowicie [...] którzy aukcyjej, która znaczna miała być, do kwarty i lustracyi porządnej foritier oponowali. AktaPozn I/1 365.
patrz: AUKCJA
– Obchodzą nas wprawdzie żałosne przymówki i autoryzacyje nam w tym poselstwie zadane i zażyte. AktaPozn I/1 364.
patrz: AUTORYZACJA
– Z stratą majętności do prawa bywają pociągani i trudnieni; czego nie baczy się insza przyczyna, tylko exorbitanciae compositi. AktaPozn I/1 261.
patrz: BACZYĆ SIĘ
– Nie pomijać nabywania majętności ziemskiej, skąd się baczy i pokazuje ujma praw koronnych. AktaPozn I/1 262.
patrz: BACZYĆ SIĘ
– O co, gdy się w po tem liście ekspostulowało, z tą deklaracyją list cesarza tureckiego nastąpieł, że posyła beglerbega uromielskiego z wojskiem na karanie i zniesienie Kozaków, chcąc ich szukać, gdziebysiękolwiek naleźli. AktaPozn I/1 449.
patrz: BEGLERBEG, BEGLERBEG, BEGLERBEJ, BEGLERBEK, BEHLIERBEG, BEJLERBEJ, BEKLERBEJ, BEKLERBEK
– My jednak takiem wizerunkiem przed oczy wm. naszych m. panów i braciej sprawy i postępki swoje pokładać chcemy, jakoby skromność i dostatek, obeście przystojne benewolencyją nam i łaskę wm. naszych m. panów i braciey jednało. AktaPozn I/1 432-433.
patrz: BENEWOLENCJA
– Zawzięło się niemniej szkodliwe bezpieczeństwo, pod którem ludzie prawa i zwierzchność pominąwszy, za przyczynami krzywd prywatnych wojska na się zbierając bitwy walne zwodzić poczynają. AktaPozn I/1 274.
patrz: BEŚPIECZEŃSTWO, BEZPIECZEŃSTWO, BEZPIECZEŃSTWO
– Lecz przezwisk rzetelnych Nie znajdziesz zdradzicielow i od własnej żony Cale tu bezimienny, kto tak jest zdradzony. AktaPozn I/1 8.
patrz: BEZIMIENNY
– [...] jako też rokoszowy zjazd, który te bolesne rzeczy leczyć miał, stanął, co sprawił i do czego przyszło, wiedzieć wm. bezpochybnie i uważać raczycie [...]. AktaPozn I/1 335.
patrz: BEZPOCHYBNIE
– Bo lubo to komu zdać się może, że ten zaciąg moskiewski bezpotrzebny, niewczesny, niezwyczajny, kiedy jednak uważy okoliczności czasów, progres spraw [...] osądzi, że okazyjej tak pogodnej rekuperowania odeszłych od Korony i W. Ks. Litewskiego włości, jako pilnemu przysięgi swej królowi, opuścić się nie godzieło. AktaPozn I/1 398-399.
patrz: BEZPOTRZEBNY
– Aza żeśmy kiedy wiedzieli za czasów żywota naszego, jeże kto karę jaką odniósł in crimine laesae maiestatis Divinae w takim zagęszczeniu się bezwstydu i kary bluźnierstw majestatu imienia jego świętego, przed którym wszelakie kolano niebieskie, ziemskie i piekielne drży i upada? AktaPozn I/1 456.
patrz: BEZWSTYD
– Uniwersały poborowe wydrukowano i z nich egzekucyją starostom przeciw tym, którzy by go wydawać nie chcieli, czynić rozskazano, którym sposobem snadnie by na nas, naród wolny, każdoroczną biernią wciągnąć i nas wiecznemi trybutarzmi [!] uczynić możono. AktaPozn I/1 376.
patrz: BIERNIA
– Pobór ciężki na nas, cięszy nieprzyjaciel, braciej naszej i nam by była cięsza ekspedycyja, bo by drugi sobie za pobór ledwo boty kupieł i sieła ich, żeby nie kupieli. AktaPozn I/1 254.
patrz: BRACIA
– My strapieni obywatele województwa krakowskiego et ex liberatibus fortunisque nostris exuti, żałośliwie i płaczliwie się uskarżamy przed wmci naszemi pany i braciej s , że od tego czasu, jako jedno J. K. M. głową swą do Wiślice ruszyć się raczył z Krakowa, ustawicznym trapieniem majętności i osoby nasze uciążone są, bo nie tylko, iż znędzeni od ukrainnego żołnierza na nas z Ukrainy zwiedzionego ze wszystkich majętności naszych zostawamy, tak że ledwie ludziom od głodu w ukrainach naszych umierać nie przychodzi, ale i mordy braciej naszych, w powrozach wodzenia, zacnych ślachciców więzienia, panien i córek gwałcenia i inszych nieznośnych ciężarów cierpiemy, co nie tylko u nas, ale i w sendomirskim, w lubelskim, belskim, podlaskim województwach dzieje się, toż i w W. Ks. Litewskim tęż opresyją cierpią bracia naszy. AktaPozn I/1 323.
patrz: BRAT
– Dopieroż burzyli niektórzy przemowami swymi i zapalali drugich egzagieracyjami. AktaPozn I/1 350.
patrz: BURZYĆ
– W czym przyznać muszę, że mi wiernie i życzliwie pomagali i pomagają przez wszytek ten czas jm. ks. biskup poznański, niemniej i ks. sufragan jako ten, który z kożdej miary jest chętliw do posług J. K. M. i zachowanie wielgie między ludźmi tutecznymi ma. AktaPozn I/1 218.
patrz: CHĘTLIWY
– Tego sie obawiając przeszłego lata J. K. M., a mając dostateczną wiadomosć, że zaraz na wiosnę, ktorąż sami baszowie i w obwołaniach, i edyktach swych polską nazywali, po zadunajskich miastach i zamkach publikowano, że wszytkiem hołdownikom tureckim granicom naszym przyległym gotować się kazano [...]. AktaPozn I/1 450.
patrz: CHOŁDOWNIK, HOŁDAWNIK, HOŁDOWNIK, HOŁDOWNIK, OŁDOWNIK
– Wm. naszemu m. panu przyznać się to musi, jakoż chętnie przyznawamy, żeś w tym przeszłym zaciągu z więtszym niż siła inszych baczeniem, z więtszym w zabieganiu rozlania krwie staraniem, i z więtszym słowa (jm. p. wojewodzie krakowskiemu przy witaniu K. J. M. pod Janowcem) dotrzymaniem, tudzież też z niektórymi inszymi chwalebnymi postępki popisać się raczył. AktaPozn I/1 346.
patrz: CHWALEBNY
– Więc i to efficere mają, aby cła nowe, solne komory, a osobliwe bydgoskie zniesione były. AktaPozn I/1 222.
patrz: CŁO
– [...] deliberatoryje wyszły, że sejm pewny i prętki [...]. AktaPozn I/1 350.
patrz: DELIBERATORIA
– Lustracyja też w Koronie przez naznaczenie lustratorów bonis lustrandis przyległych aby skutek swój brała, życzymy, wszakże z tą kondycyją, aby dyminucyja kwartej z niej nie pochodziła, ale raczej aukcyja. AktaPozn I/1 465.
patrz: DEMINUCJA, DYMINUCJA, DYMINUCJA
– Zaczym zubożenia i dezolaty miast wszystkich koronnych [...] obawiamy się. AktaPozn I/1 230.
patrz: DEZOLATA
– [...] arcybiskup na danie dezyderowanej asekuracyjej wezdrygnąć się raczył [...]. AktaPozn I/1 346.
patrz: DEZYDEROWANY
– Na indigenatus, frymarki, donacyje i abalijenacyje dóbr królewskich żadni w Koronie pozwalać nie mają. [1600] AktaPozn I/1 224.
patrz: DOBRO
– [...] przez drugą sześć niedziel dosądzywać ich raczył. AktaPozn I/1 277.
patrz: DOSĄDZYWAĆ
– [...] wszyscy zgodnie na tym tam zjeździe do tego żalu consilia swoje dorygowali, żeby pisanie swe z pewnemi prośbami do wm. swego m. pana posłali. AktaPozn I/1 321.
patrz: DYRYGOWAĆ
– Zaczym i ten zamek twardy, któremu najwięcej mistrzowie kiedyś ufali, przyszedł w ręce i wszytka ta część ziemie inflanckiej, która była w dzierżaniu R. P. AktaPozn I/1 246.
patrz: DZIERŻANIE
– Na zapłatę wojsku wszystkiemu wychodzi sumy dziewięć kroć sto tysięcy trzydzieści cztery i zł ośmset ośmdziesiąt pięć. AktaPozn I/1 430.
patrz: DZIEWIĘĆKROĆ
– Przeto autoritate teraźniejszego sejmiku i zjazdu naszego warujemy mu to i jego potomstwu, że ta suma dziewiąciset zł omienić na rachunku za gotowe piniądze, gdziekolwiek go czynić będzie, skutecznie będzie przyjęta. AktaPozn I/1 415.
patrz: DZIEWIĘĆSET
– Obmawiać się tedy tego będą, aby się pactis conventis dosyć stało i żeby to, co się obowiązkowi K. J. M. i artykułom Henryka króla i jenszem statutom a konstytucyjom, więc i artykułom wiślickiem przeciwnego być pokazało, zaraz nie napisaniem tylko nowych jakich o tymże konstytucyj, które bez egzekucyjej mało są pożyteczne, ale skutecznem w swą klubę wprawieniem tego, co egzorbitowało, z animadwersyją na te, co do egzorbitancyj powodem i przyczyną byli, naprawiono było. AktaPozn I/1 459.
patrz: EGZORBITOWAĆ
– To nasze stanowienie zlecieliśmy jm. p. marszałkowi naszemu imieniem naszym do ksiąg grodzkich poznańskich do aktykowania podać. AktaPozn I/1 240.
patrz: GRODZKI
– Podpisać ono [pismo] i pieczęć do niego przycisnąć zleciliśmy, a żeby do wiadomości ludzki tym prędzej przyszło do akt grodzkich wszystkich województw za poruczeniem i staraniem naszym rozesłano, aktykowano i publikowano być ma. AktaPozn I/1 342.
patrz: GRODZKI
– Nie wątpi J. K. M., że w tym wszytkim dozna jako afektu uprzymego i szczerego, tak i baczenia wielkiego wm. przeciw sobie w takim gwałcie swym [...]. AktaPozn I/1 216.
patrz: GWAŁT
– Że się znowu na bunty jakieś, jako ichm. dochodzi, na opresyje, gwałty domów ich, majętności najazdy zanosi, a pogoda tych rzeczy na wiosnę następuje, uniżenie J. K. M., p. n. m., prosić, aby J. k. m> niebezpieczeństwa krajom naszym i wszystkiej Koronie baczył [...]. AktaPozn I/1 386.
patrz: GWAŁT
– Miasta tez R. P. w województwach naszych będące, gdzieby które, mimo konsens nasz wszech zgodny, pobór i czopowe ważyli się wydawać, tedy je także za gwałtowniki prawa pospolitego poczytawać i wszelkiem sposobem za podaniem okazyi ganić byśmy im to musieli. AktaPozn I/1 377.
patrz: GWAŁTOWNIK
– Mamy też tę nadzieję o drugich ichmciach paniech braciej naszej województw przerzeczonych, których tu na ten czas nie masz, iż choć nikomu poniewolnie hanc legem imponere nie chcemy, jednak z dobrowolny chęciej swoi i miełości ku ojczyźnie nas w tej mierze nie zechcą poostać, ale chętnie do tegoż się jako najprętszego składania ratunku tego przychylą w tak ciężkim razie ojczyzny, marny mamony nie żałując. AktaPozn I/1 340.
patrz: ICHM, ICHM, ICHM., ICHMĆ, ICHMŚĆ
– [...] skrypty insultujące rokoszowi i poszydzające z postępku jego, a niektóre z bluźnierstwem złączone, między ludzie puszczono [...]. AktaPozn I/1 336.
patrz: INSULTUJĄCY
– [...] udaliśmy się do kontynuacyjej interumpowanego rokoszu [...]. AktaPozn I/1 367.
patrz: INTERUMPOWANY
– Od Felina obrócieł się p. hetman z wojskiem do Białego Kamienia, aby i początek uczynieł do odzyskania R. P. Estonijej, i za wzięciem tego zamku Derpt i Lajz były od inszych w Karolusowy mocy będących zamków odstrychnione a tym snadniej i te w moc przyszły. AktaPozn I/1 246.
patrz: KAROLUSOWY
– Kweres uczynić, kto fałszywe pieniądze kował i na gardle go karać. AktaPozn I/1 308.
patrz: KOWAĆ, KUĆ
– To nasze stanowienie zlecieliśmy jm. p. marszałkowi naszemu imieniem naszym do ksiąg grodzkich poznańskich do aktykowania podać. AktaPozn I/1 240.
patrz: KSIĘGA
– [...] kwarciane pieniądze na opatrzenie krajów ukrainnych niebezpieczeństwom podległych po więtszej części obrócić się muszą. AktaPozn I/1 395.
patrz: KWARCIANY
– Na daniny, frymarki, lenna, indigenatus (oprócz Kaspra Horwata) nie mają pozwalać ichm. pp. posłowie, mając jednak respekt na jm. p. Łaszcza, który z zacnymi przodkami swemi jest dobrze królom polskim, panom naszym, i Koronie zasłużony, czego znaczny dowód w śmierci brata jmci. AktaPozn I/1 262.
patrz: LENNO
– Za jm. panem kaliskim także przyczynić się mają, aby protestacyja względem opactwa lędzkiego przeciwko niemu uczyniona zniesiona albo odmieniona była, która się tknie honoru jego. AktaPozn I/1 467.
patrz: LĘDZKI, LĘDZKI, LIECKI
– Wyderki, na których sumy Ungaricalium florenorum są zapisane, aby dziedzic czerwone złote nie wedle tego, jako teraz idą, ale jako pod on czas, gdy wyderek zapisowano, szły, monetą zapłaciwszy liberować mógł, obwarować. AktaPozn I/1 464.
patrz: LIBEROWAĆ
– A ponieważ od ichm. pp. duchownych niezwyczajna egzakcyja, którą małdratami zowią, na stan ślachecki wyciągana bywa, obwarować to, aby z tej miary nikt turbowan nie był. AktaPozn I/1 418.
patrz: MAŁDRAT
– A przerzeczeni pp. egzaktorowie z tymi pieniędzmi, ile ich im interim do ręku przydzie, aby się z nich zaraz przerzeczonym ichmciom, którzy te roty usarskie zaciągać mają, zapłata stała, na tenże pomieniony czas pod Sieradz stawić się i spisek tego, kto i jako wiele da, ad acta autentica, zabiegając mełce, dla wiecznej pamiątki cnoty polskiej, per oblatam podać i w tym wszystkim, cokolwiek wezmą, przez słuszny rachunek nam usprawiedliwić się będą powinni, w czym ich fidem et conscientiam obowięzujemy salvo ipsorum solito salario. AktaPozn I/1 340-341.
patrz: MEŁKA, MYŁKA, MYŁKA
– Sposób naleźć jakoby komisyje cum externis a osobliwie z Śląskiem także z kurfirstem brandeburskiem z stronej Skwierzynej a starostwa międzyrzeckiego, komisarze do tego jeszcze, gdyż drudzy pomarli, naznaczywszy, efekt swój brały. AktaPozn I/1 463.
patrz: MIEDZYRZECKI, MIEDZYRZYCKI, MIĘDZYRZECKI, MIĘDZYRZECKI, MIĘDZYRZYCKI
– Co wmciom mciwym pp. braci do wiadomości przywodząc, przez wnętrzności miełosierdzia Bożego, przez miełość ojczyzny, spólnej matki naszej, przez krwawe łzy uciśnionych i obelżonych braci naszej, przez ochronę sławy narodu i potomstwa naszego, przez związki wszystkie, które między nami, jako członkami jednego ciała R. P. intercedunt, a osobliwie przez obowiązki iuramenti, fidei, honoris et conscientiae. AktaPozn I/1 339.
patrz: MIEŁOSIERDZIE, MIŁOSIERDZIE, MIŁOSIERDZIE
– A sam się też tu mało co zabawiwszy prętko przybyć nie omieszkam do służb obecnych W. K. M., Pana Boga o to prosząc, aby aby W. K. M. w dobrym zdrowiu chować raczeł, do którego miełościwy łaski pilnie i uniżenie nanisze służby me oddawam. AktaPozn I/1 243.
patrz: MIEŁOŚCIWY, MIŁOŚCIW, MIŁOŚCIWY, MIŁOŚCIWY
– A interim leoninae pelli assuitur vulpina, praktyki się szerzą, dyfidencyje mnożą, cnotliwi miełośnicy ojczyzny przez wiedzenie na nie i tego, i owego, i różne in vitam machinacyje in periculo versantur, imperiti dementantur, timidi coraz barziej terrentur. AktaPozn I/1 337.
patrz: MIEŁOŚNIK, MIŁOŚNIK, MIŁOŚNIK
– W szkodę przy tym, którą R. P. przez psowanie dobrej a kowanie i wnoszenie złej minice ponosi, mają statecznie wejrzeć, a stosując się do statutu Aleksandra króla, gdzie to warowano, gdzie podskarbi z mincarnie tylko po 4 grzywnej na tydzień pożytku albo płace mieć ma, a ostatek, co nad ekspensa mincarskie przejdzie, ku pożytkowi nie tylko K. J. M., ale też R. P. obracać powinien, domówić się tego, aby jm. o z tej mincarskiej intratej i szafunku jej R. P. lidzbę czynił, a cudzoziemców w mincarniach, a mianowicie Bremera i inszych, aby z s starszemi dozorcami nie miewał. AktaPozn I/1 460-461.
patrz: MINCARNIA
– W szkodę przy tym, którą R. P. przez psowanie dobrej a kowanie i wnoszenie złej minice ponosi, mają statecznie wejrzeć, a stosując się do statutu Aleksandra króla, gdzie to warowano, gdzie podskarbi z mincarnie tylko po 4 grzywnej na tydzień pożytku albo płace mieć ma, a ostatek, co nad ekspensa mincarskie przejdzie, ku pożytkowi nie tylko K. J. M., ale też R. P. obracać powinien, domówić się tego, aby jm. o z tej mincarskiej intratej i szafunku jej R. P. lidzbę czynił, a cudzoziemców w mincarniach, a mianowicie Bremera i inszych, aby z s starszemi dozorcami nie miewał. AktaPozn I/1 460-461.
patrz: MINCARSKI, MINCARSKI, MYNCARSKI
– Mincarskie ekscesy przeszłe aby karane i na potym reasumowaniem starego prawa hamowane były. AktaPozn I/1 277.
patrz: MINCARSKI, MINCARSKI, MYNCARSKI
– Pewien i tego J. K. M., że nie zaniedbacie i nie puścicie mimo uszy jego wielgiego ukrzywdzenia, że jego sławie, która z wmciów sławą jest złączona, jego u wszech narodów mnimaniu z wm. także mnimaniem i dobrym złączonemu przychylnemi się stawicie. AktaPozn I/1 216.
patrz: MNIEMANIE, MNIEMANIE, MNIMANIE, NIMANIE
– Zaczym trzeba nam się nań, a na zamysły jego pilnie oglądać, nie mamy z niem od Szwecyjej pewnego pokoju zawartego; traktować chce, ale i to bez potęgi niespore, bo komu się pokoju jakoby dopraszawać przychodzi, wyciągać nie może, a on tym czasem mocni się potęgą nieprzyjaciela naszego, od nas powątlonego. AktaPozn I/1 453.
patrz: MOCNIĆ SIĘ
– Aczkolwiek wm. m. pp. braci po wielkiej części wiadomy jest progres tego naszego rokoszowego zjazdu, ponieważ żeście się wm. obecnie, lubo jedni dłużej, drudzy krócej, przypatrzyć i przysłuchać raczyli, jednak jako na insze koronne deputackie sejmiki, tak i tam do Śrzody posyłamy z pismem tym, którym po moderowaniu artykułów, po wyprawieniu 23 posłów do K. J. M. i po naznaczeniu 32 deputatów, którzy by sami responsu doczekali od K. J. M., na ten czas samym się rozjechać zdało. AktaPozn I/1 313.
patrz: MODEROWANIE
– Dosyć nam sławy dają mogieły ciałmi nieprzyjacielskimi nasłane i na onych miejscach zwłaszcza, gdzie przedtym ledwo słychane było imię polskie, jeszcze strachu nie odetchnęły miasta szerokie i fortecami swymi harde, szablą polską ukrócone; wyznają groby ciałami braciej naszej w tamtych krajach zasiane. AktaPozn I/1 429.
patrz: MOGIEŁA, MOGIŁA, MOGIŁA
– Znać to raczy J. K. M., p. n. m., że wszystkie R. P. sprawy, wszystek rząd dobry od niego, jak od pierwszego motora, pochodzić ma. AktaPozn I/1 447.
patrz: MOTOR
– Że się tedy o reputacyją swoję czuję, pewienem tego, że żaden baczny za złe mi mieć nie będzie, bo pozwala mi tego ius naturae, które nie tylko mnie człowieka, ale i biedną muchę tak natura stworzyła, że kiedy jej człowiek gwałt jaki czyni i ta od siebie kąsze, i ta od siebie grzebie, i ta się wydziera. AktaPozn I/1 468.
patrz: MUCHA
– A iż widziemy, że dla zastępowania straży i inszych tym podobnych, woluntariuszów niezwyczajnych munia, potrzeba ludzi służebnych, użyliśmy niektórych ichmci z pośrodku siebie, aby pewną lidzbę usarzów na koszt i kredyt swój zaciągnąć i pod Sieradz na pomieniony czas zwieść raczyli. AktaPozn I/1 340.
patrz: MUNIUM
– Gdzież owo, czym wielkiemu onemu orszakowi naszemu oczy mydlono, że K. J. M. wszystko chętnie uczynić miał? AktaPozn I/1 335.
patrz: MYDLIĆ
– Posłów moskiewskich, którzy tym czasem byli nadjachali i w niemałym poczcie z wielkim na nie nakładem na J. K. M. czekali, odprawa przywiodła J. K. M., że musiał odjachać do Wilna i tam posły te odprawować. AktaPozn I/1 247.
patrz: NADJACHAĆ, NADJECHAĆ, NADJECHAĆ
– Co pewniśmy, że w. ks. m. przykładem zacnych przodków swych chętliwie uczynić, zwykłą miełość i życzliwość swą ku R. P., pristinum statum jej, tak niebezpiecznie zatrząśnionemu, oświadczyć będzie raczeł. AktaPozn I/1 382.
patrz: NIEBEŚPIECZNIE, NIEBEZPIECZNIE, NIEBEZPIECZNIE, NIEBEZPIECZNO, NIEBEZPIECZNO
– Skarby koronne i po nieboszczycy Królowej stary aby były rewidowane, pp. posłowie poprzeć mają. AktaPozn I/1 224.
patrz: NIEBOSZCZYCA
– Poszły nazad w ręce nieprzyjacielskie pracą J. K. M., krwią narodu naszego odyskane włości; dostało się i granicom koronnym, dla których podobno już beł Pan Bóg nagotował na nas pogańskich rąk srogość, bo płacz ubóstwa niedaremny w niebo. AktaPozn I/1 446.
patrz: NIEDAREMNY
– [...] piechota niesporo była zbierana, a niesporzej jeszcze szła tak, że aż na wyściu prawie lata przychodzieła do obozu. AktaPozn I/1 246.
patrz: NIESPORO
– Trybunalistą aby z żadnego województwa nie mógł być obieran ante expirationem quadriennii, choćby w jenszym osiadłość miał i choćby był obrany, aby miesca między trybunalistami nie miewał, a niezgodnie obranych deputatów aby, jako przed tym bywało, po zgodę do domu odesłano, a tego, co zostanie deputatem, aby sprawa do drugiego trybunału, gdy trybunalistą nie będzie, odkładana była, oprócz żeby sama strona przeciwna dobrowolnie w prawo się wdać chciała. AktaPozn I/1 462.
patrz: NIEZGODNIE
– A iż niepoślednim uprzątnieniem klopotów jest pobór, ten teraz na sejmiku uchwalony, zarazem wydawamy, pewni będąc, że i wm. nasz m. pan oglądając się na niezwłoczne potrzeby, on w dobrach arcybiskupich wydawać będziesz rozkazać raczeł, co samo nie tylko duchownych, ale i świeckich do wykonania powinności, a ukojenia żołnierza inflanckiego, którzy s sam uniwersałami przegraża, powabić będzie mogło. Zatym powolne służby nasze. AktaPozn I/1 382.
patrz: NIEZWŁOCZNY
– Więc i to efficere mają, aby cła nowe, solne komory, a osobliwe bydgoskie zniesione były. AktaPozn I/1 222.
patrz: NOWY
– Którzy niedawnych czasów dobycia, przez obcięcie zamków, kwarty przyczyną są [..]. AktaPozn I/1 365.
patrz: OBCIĘCIE
– [...] pp dziś dzień pruskie mury krwią polską obewrzałe stoją. AktaPozn I/1 471.
patrz: OBEWRZAŁY
– Nie wspominamy subtelności w obfiarowaniu potym chęci rzkomo do traktatów o artykulech i w namawianiu okoliczności tych traktatów zażywanej. AktaPozn I/1 336.
patrz: OBFIAROWANIE
– [...] nam w kole naszym oblatę uniwersału na tenże pobór w grodach pewnych uczynioną przyniesiono i o publikowaniu jego na pewnych miejscach sprawę dano [...]. AktaPozn I/1 299.
patrz: OBLATA
– Chciałem tedy tym pisaniem moim wm. m. panom jako służby zalecić, tak też obmówić się, aby głucha ta niebytność moja za niedbalstwo poczytana mi nie była. AktaPozn I/1 389.
patrz: OBMÓWIĆ SIĘ
– [...] pod zasłoną wprawienia w rezę rządu domowego, uczyniwszy, co się z kim zda i strach wszystkim dopiero w oczy puściwszy, extremae servitutis iugum na karki nasze snadniej było włożyć. AktaPozn I/1 338.
patrz: OKO
– Wielki by i tej rozbieżały rozpuście strach w oczy poszedł, kiedyby się obyczaj nalazł, jakoby sądy spraw kryminalnych sporzej odprawować się mogły [...]. AktaPozn I/1 405.
patrz: OKO
– Na nas dlatego ma przyczyny dla ustawicznych w państwa jego przez Kozaki najazdów, o których zniesieniu tak Turcy przemyśliwają, jakoby za tym zaraz pretekstem zamki nasze ukrainne osiedli, o czym jawne były i przy pośle J. K. M. baszów mowy, nowe jakieś a pewnie zmyślone granice ukazując i inszem prawem kilkanaście osad ukrainnych sobie przywłaszczając. AktaPozn I/1 476.
patrz: OSIĄŚĆ
– Inkwizytory naznaczeł, którzy by w to wejrzeli, aby przysady pagamentu nad dawne prawa nie beła [!]. AktaPozn I/1 486.
patrz: PAGAMENT
– Pod jakąś nieszczęsną wymyślnych wolności chorągiew ludzie zwoływają, [jakoby] jednym prawie zapędem i panowania nasze znieść, i ojczyznę z gruntu wywrócić chcieli. AktaPozn I/1 355.
patrz: PANOWANIE
– Ażeby ten pobór pirszy dla prętki wyprawy pp. żołnierzów do efektu przyszedł, postanowiamy vigore praesentis conventus, aby publicatio poboru tego w poniedziałek przyszły 7 V na poroczkach poznańskich, także i po innych miastach i miasteczkach obudwu województw jako narychli odprawiona beła, a wydawanie łanowego od publikacyi w tydzień począć się ma a wydany być ma według konstytucyjej do św. Jana blisko przyszłego, a czopowe ma się począć także od publikacyjej w tydzień. AktaPozn I/1 231.
patrz: PIERWSZY, PIERWSZY, PIRSZY, PIRWSZY, PIRWY
– Pragnienie nieugaszone uspokojenia ojczyzny stąd się znacznie w nas ukazać może, iż harując przez lat pięć, a drudzy sześć w ziemi nieprzyjacielskiej, i tak wiele szkód i strat podjąwszy, nie chcieliśmy ojczyzny na więtsze wyciągać ciężary, kontentując się za one lat kilka ośmią ćwierci, co nie tylko żołdem okrzcić albo jako nagrodą za straty, ale to na uiszczenie kredytorom obróciwszy, przydzie ostatnią szkapą czeladzi, którzy tam z nami równe ponosili trudy i prace, zasługi ich nagradzać. AktaPozn I/1 430.
patrz: PIĘĆ
– Lecz gdzieby nad nadzieję naszę, pp. posłowie naszy do piąci niedziel instancyjami swymi nie mogli nic sprawić, mają w tej mierze z inszymi pp. posły porozumiawszy się dawnych i zwykłych z prawem i z pokojem z godnych sposobów szukać i jakoby prawa i wolności nasze odłogiem nie leżały, ochraniając w tym in primis całości i egzekucyi i praw, a potym dignitatem J. K. M. AktaPozn I/1 276.
patrz: PIĘĆ
– Zabiegając my tedy temu, aby stan rycerski pod taki czas w swobodach swych i majętnościach nie był uciśniony, a to rycerstwo mogło być co prędzy ratunkiem pieniężnym posielone, radzi byśmy widzieli i żądamy uprz. i wiern. waszych, abyście nie mieszkając poddanym dóbr naszych i R. P. w dzierżawach swoich po piąci zł z włóki kładać nakazali i taką kolektę in tam praegnan te Reipublicae necessitate zebrawszy, do w. Stanisława Warszyckiego podskarbiego koronnego odsylali, albo tam, gdzieby on któremu naznaczył pułkowi. AktaPozn I/1 408.
patrz: PIĘĆ
– To radźmy, to stanowmy na tych sejmach naszych, co najpilniejsza, co najgwałtowniejsza; to, czego wszystkim potrzeba, co wszystkich jak zachować, co (czego Boże zachowaj) gdzieby się zaniechało, przywieść o sławę i o wolność, co i z pociech, i z zdrowia wyzuć z trzaskiem może. AktaPozn I/1 273.
patrz: PILNA
– Co wszystko gruntowniej zawierając, a pomienionych ichmci do tak potrzebny sprawy pochapiając [...] zezwolenie to nasze rękoma własnemi podpisane do akt grodzkich poznańskich wprowadzamy. AktaPozn I/1 423.
patrz: POCHAPIAĆ
– Zraża najśmielsze serce od przeciwnego zawzięcia surowość prawa, wzbudza i pochopia najtępsze ku potciwym sprawom przystojna odpłata. AktaPozn I/1 412.
patrz: POCHOPIAĆ
– Nie milczą członki ciał pochromione, świaczą nasze bliznami skropione. AktaPozn I/1 429.
patrz: POCHROMIONY
– A iżeście też wm. członkami równo z nami R. P. jednej matki synowie, baczyliśmy to rzecz być potrzebną in tam urgenti et praegnanti Reipublice necessitate ginącej, te dalsze zamysły i poczucie nasze do wyswobodzenia jej wm. do wiadomości przywieść, pilnie prosząc, abyście wm. ad 12 Februarii tam do Koła na sejmik przybyć raczyli, a z nami równo ojczyźnie miłej konferować i znosić się. AktaPozn I/1 326.
patrz: POCZUCIE
– Rzecz niepodobna, abyśmy mogli być od zatartej ich do zgubienia i wyniszczenia wszystkiego chrześcijaństwa chciwości bezpieczni, doczesny telko dają nam czasem, a jako zguba i podanie w sromotną niewolą wielkich królestw świadczy, obłudny i zdradliwy pokój. AktaPozn I/1 449.
patrz: PODANIE
– Inaczym tego przejąć nie mógł, jedno iż wszytkich animusze do tego skłonne, aby to wzięło taki efekt podla zdania W. K. M., o co ja i dali wszelakiego usiełowania nie zaniecham. AktaPozn I/1 237.
patrz: PODLA, PODLE
– Urzędy też miejskie w mieściech K.J.M. i R.P. województw naszych przestrzegamy, aby wiedząc o tej protestacyi naszy a pomniąc, że i K.J.M bez sejmowej zgodnejk uchwały podatków żadnych na nie stanowić nie może, nie dawali się w podleganiu takowym uchwałom, jeśliżby do nich per fors[s] przychodzieło, zaciągać i pospolitego człowieka do wydawania ich aby nie przymuszali. AktaPozn I/1 283.
patrz: PODLEGANIE
– [...] jeźli to, co na posłudze tamtej przez lat kielka trwając, narodu grubego napiwszy się barbariem, per fas atque nefas żyjąc, ni nacz nie dbać i żądło swe w ojczyznę puścić mieliśmy na zhańbienie, jeźli nawet to, że świerzbem i rozpustą podłechtani, z chciwości na własnościach ślacheckich padszy, te do gruntu wygaszać, siebie bogacić i naruszone dostatki swoje wspierać myślilibyśmy, jeźli na koniec to niewiadomym rzeczy wydawano, że w dochodzeniu zasług przez konfederacyją żaden na swobody, żaden na bracią, żaden na poćciwość i sumnienie wzgląd być nie miał [...] AktaPozn I/1 432.
patrz: PODŁECHTAĆ
– Wakancyje in genere wszytkie, które baczemy być przyczyną wielką rozrywania sejmów, i urzędy koronne obojga narodów aby K. J. M. wedle prawa nadalej w tydzień w sejm rozdać raczył. Urzędy tyż, a osobliwie podskarbski, aby przy prawach i prerogatywach ich zachować raczył. AktaPozn I/1 276.
patrz: PODSKARBSKI
– Toż nas przywodzi do tego, że podsłyszawszy, jako z obywatelów niektórzy kraju naszego jm. panu krakowskiemu do złożenia konwokacyi pochopem byli i w tym zamyśle gruntowali, że część Wielgi Polski większa na tęż wyglądają, chętnie deklarujemy się i listownie żądamy jmci, aby nic niezwyczajnego nie biorąc przed się, ani co by pristinum Reipublicae statum nicować miało... AktaPozn I/1 382.
patrz: PODSŁYSZEĆ
– Wm. nasz mciwy pan i przyjaciel zrozumiawszy, do tego, co by z uspokojeniem ojczyzny i zatrzymaniem sławy, z pogładzeniem ku J,K,M, serc i animuszow ludzkich z powinnności swej wieść nie zaniechasz. AktaPozn I/1 344.
patrz: POGŁADZENIE
– Świadczą to tak ustne, jako i [w] pismo podane pod Wiślicą deklaracyje i responsa nasze [...], abyśmy sejm na spólnych urazów braterskim, jako synowie jednej R.P., sposobem poleczenie złożyli. AktaPozn I/1 354.
patrz: POLECZENIE
– W tych jednak żądościach i życzliwościach naszych przeciw ojczyźnie, różności, które w śrzodkach samych tylko stawają, najdowały się, do czego, gdyby afekty zniesione zostawały, szczerość przodków naszych cała, miłość prawdziwa nastąpiła i rzeczy wykraczające w klubę wprawione i urazy łacnie by poleczone być mogły, a zatym i ojczyzna zwykłą osobę nieprzyjaciołom straszną i sama w sobie niejako szczęśliwą odnosiłaby. AktaPozn I/1 331.
patrz: POLECZONY
– Iż J. K. M., p. n. m., i według recesów przeszłych sejmów, i gorących tak naszych wielgopolskich, jako też jenszych a województw koronnych afektacyj, ale więcej z mciwej łaskiej swej i ojcowskiej przeciwko poddanem łaskawościej i politowania ubliżenia praw naszych, do tego samego, aby się vulnera i egzorbitancyje R. P. uleczyły. AktaPozn I/1 459.
patrz: POLITOWANIE, POLUTOWANIE
– O sposobie tedy jakim gruntownym a pewnym pomówić, bądź wyprawą wojenną z pomiaru, bo ta barziej panów niż nas chudych dotycze, bądź zastąpieniem i założeniem poboru za poddanych i aukcyją jaką poszukać. AktaPozn I/1 254.
patrz: POMÓWIĆ
– Ale kiedy też pomyśliwamy, skądby takie o nas w animuszach wm. naszych m. panów i braciej poszło rozumienie, zaczym wznawiali się nowe z uporem zamysły, dziwnie słyszane sprawy i zawody tłumaczyć sobie musim. AktaPozn I/1 432.
patrz: POMYŚLIWAĆ
– Te wiadomości i coraz świeże ich ponowy wymogły to na J.K.M. AktaPozn I/1 403.
patrz: PONOWA, PONÓW
– Mamy też tę nadzieję o drugich ichmciach paniech braciej naszej województw przerzeczonych, których tu na ten czas nie masz, iż choć nikomu poniewolnie hanc legem imponere nie chcemy, jednak z dobrowolny chęciej swoi i miełości ku ojczyźnie nas w tej mierze nie zechcą poostać, ale chętnie do tegoż się jako najprętszego składania ratunku tego przychylą w tak ciężkim razie ojczyzny, marny mamony nie żałując. AktaPozn I/1 340.
patrz: POOSTAĆ
– Prosic K.J.M., aby sep poralnym nazwany, nowo na ten klasztor z ujmą żywności panien ślacheckich włożony, żeby konstytucyją sejmową był zniesiony. AktaPozn I/1 488.
patrz: PORALNY
– ...dochodzą nas wiadomości, iż już niektórzy panowie, co w przeszłym zaciągu K. J. M. pomagali, porozpraszali i sobie te pobory in vim nagrody i na przypowiedziane znowu roti sobie ku opresyjej stanu szlacheckiego. AktaPozn I/1 376.
patrz: POROZPRASZAĆ
– Za przyjazdem tam swym dosyć cudnie w rzeczach swych poszańcowanie miał J. K. .M.: Kalmar zamek wziął zaraz, przyszedł potym i Sztokoln s, stoliczne miejsce, w moc i w władzę J. K. M., przyszły insze zamki przednie portowe. AktaPozn I/1 215.
patrz: PORTOWNY, PORTOWY
– Skargi i porzewniania o zniszczenie a splądrowanie, a nawet i umyślne znoszenia majętności ślacheckich zachodzić nie będa. AktaPozn I/1 367.
patrz: PORZEWNIANIE
– Ludzie Karolusowi, który szli do Narwie, przepuszczeni są i dobrowolnie, i chętnie i potrzebami ich opatrowano i dobrowolnie, i chętnie się im stawiono [...]. AktaPozn I/1 217.
patrz: POTRZEBY
– Nie w mocy jest tego ,albo owego wojnę sobie złożyć; jako nieprzyjaciel zagra, tak postępować przychodzi, bo by więc i najbarziej potulać się kto chciał, pokoju sobie nie uczyni; to w zysku, że składając upuści sobie sieła i serca nieprzyjacielowi doda. AktaPozn I/1 247.
patrz: POTULAĆ SIĘ
– Lecz o tym niechaj będzie dosyć, co czas sam odkryć i powstydzić może. AktaPozn I/1 401.
patrz: POWSTYDZIĆ
– Wdzięcznie było słuchać ojcu, kiedy syna na państwo wokowano; mile by się przyjąć elekcyja mogła, ba i pożądliwie pozwalać się to godzieło, co z natury smakowało. AktaPozn I/1 400.
patrz: POŻĄLIWIE
– Wielki by i tej rozbieżały rozpuście strach w oczy poszedł, kiedyby się obyczaj nalazł, jakoby sądy spraw kryminalnych sporzej odprawować się mogły [...]. AktaPozn I/1 405.
patrz: PÓJŚĆ
– Nie jest i nie była nigdy szczera [przyjaźń cesarza tureckiego]; swoim tylko czasom i okazyjom ten nieprzyjaciel wygadza, o tym zawsze przemyśliwając, jakoby swe panowanie niezbożne rozszyrzał. AktaPozn I/1 476.
patrz: PRZEMYŚLAWAĆ, PRZEMYŚLIWAĆ
– Bełoć wprawdzie przydziwniejszym niktórym, żem do żadnego tak z ichm. pp. senatorów, jako i przedniejszych z rycerstwa listów nie miał prywatnych... AktaPozn I/1 218.
patrz: PRZYDZIWNY
– ...mając do tego przestrogi od K. J. M., i z inszych tak wiele miar, gdzie się oczywiście pokazuje nagłe niebezpieczeństwo na te nasze kraje, tak od ludzi od K. J. M. rozróżnionych, jako też od żołnierza inflanckiego, którzy uniwersałami swemi mało przyjacielsko to nam oznajmują, iż gdzieby im pobór w krótkim barzo czasie z tych województw naszych wydany nie był, chcieliby tu sobie w majętnościach naszych odpoczywać, jako w innych po te czasy odległych czynieli. AktaPozn I/1 380.
patrz: PRZYJACIELSKIE, PRZYJACIELSKO
– Ugraniczni Kozacy i tego roku czynili Turkom szkody wielkie, na morzu zwłaszcza, także przymieszywanim się do Michała wojewody multańskiego. AktaPozn I/1 213.
patrz: PRZYMIĘSZYWANIE SIĘ
– Ale iż woląc czynić, niż sieła mówić, prędkośmy się do portu konkluzyi za zgodą spólną przypchnęli. AktaPozn I/1 348.
patrz: PRZYPCHNĄĆ SIĘ
– O domowych także rzeczach, by wielkiego i pilnego opatrzenia potrzebowały, nic jednak na ten czas nie wspomina J. K. M., bo i przeszłych sejmów były wspominane nałacniejsze, a w których o wszytko idzie - zastępują. Kiedy czas, kiedy pogoda się do tego pokaże, łacno przypominane i przed się wzięte być mogą. AktaPozn I/1 249.
patrz: PRZYPOMINANY
– Niemniejsza mądrość jako nieprzyjacioły znosić, przyjacioły czynić i zatrzymywać sobie, a nade wszystko summa iustitia tribuere unicuique, quod suum est i przyznać to, czemu przeczyć trudno, rzecz przystojna. AktaPozn I/1 405.
patrz: PRZYSTOJNY
– Aczkolwiek i ichm. pp. senatorowie w kole swym na teraźniejszym zjeździe, jako nam samiż o tym sprawę w kole naszym przez niektóre z ichmci dali, tegoż poboru nie pozwalali, jednak iż nam w kole naszym oblatę uniwersału na tenże pobór w grodach pewnych uczynioną przyniesiono i o publikowaniu jego na pewnych miejscach sprawę dano, jako przeciwko temu to poborowi, tak przeciwko uniwersałowi... AktaPozn I/1 299.
patrz: PUBLIKOWANIE
– ...ażeby od kontynuacyjej rokoszu et a nostris refugiis, jako od pustu sokoły nas odwodzono... AktaPozn I/1 328.
patrz: PUST
– [...] pod zasłoną wprawienia w rezę rządu domowego, uczyniwszy, co się z kim zda i strach wszystkim dopiero w oczy puściwszy, extremae servitutis iugum na karki nasze snadniej było włożyć. AktaPozn I/1 338.
patrz: PUŚCIĆ
– Że przez niedbalstwo pp. starost inflanckich do tak wielkiego szwanku i zatrudnienia R. P. w rekuperowaniu przyszła ty tam prowincyjej, aby na tym sejmie beła cognitio per quam diligens, którzy opatrowania zamków sobie od R. P. i K. J. M. powierzonych beli negligentes et absentes, a jako virtuti proemium, tak illorum supina negligentiae poena. AktaPozn I/1 257.
patrz: REKUPEROWANIE
– Zamki rekuperowane zatrzymawać, nową wojska potężnego wyprawę czynić, aparat wojenny sposabiając; żywność, furmany i inne tym podobne rzeczy, wielki to ciężar, ale bez niego szwankować by wszytkie rzeczy musiały. AktaPozn I/1 248.
patrz: REKUPEROWANY
– Niemniejsza mądrość jako nieprzyjacioły znosić, przyjacioły czynić i zatrzymywać sobie, a nade wszystko summa iustitia tribuere unicuique, quod suum est i przyznać to, czemu przeczyć trudno, rzecz przystojna. AktaPozn I/1 405.
patrz: RZECZ
– A iż nie tylko ta generalna waśń między J.K.M., p.n., a wielką częścią poddanych tych suspicyjej zostawa, ale i między prywatnemi pany domów wielkich i moznych, która tak żałosne w ojczyźnie naszej i mało kiedy słychane zacięgi wprowadzała, pewnie że i w tym trzeba wm. m. m. panom i wszystkiej P. R. do tego się przyczynić, jakoby autoritate totius Reipublice media takie były podane, które by strony powinne były przyjąć [...]. AktaPozn I/1 390.
patrz: SŁYCHANY
– W czym dla snadniejszy in omnes casus porady, oprócz ichmciów pp. senatorów naszych wielgopolskich, z którymi się jm., ile przyleglejszymi, znosić ma, przydaliśmy do jm. ex equestri ordine osoby niży opisane, mianowicie: jm. p. Zygmunta Grudzińskiego marszałka koła województwa kaliskiego, jm. p. Ludwika Wejhera podkomorzego chełmińskiego, starostę słuchowskiego, no wodworskiego i ekonoma malborskiego, jm. p. Jana Lubstowskiego chorążego województwa kaliskiego, jm. p. Sędziwoja Ostroroga, jm. p. Wacława Leszczyńskiego [...]. AktaPozn I/1 425.
patrz: SNADNY
– Do tego znajdowali się niektórzy, co w głos sine ullis ratiocinationibus przeciwko poborom się ozywali i znać dawali, że się spisali i zbuntowali protestacyje czyniąc. AktaPozn I/1 219.
patrz: SPISAĆ SIĘ
– Na zapłatę wojsku wszystkiemu wychodzi sumy dziewięć kroć sto tysięcy trzydzieści cztery i zł ośmset ośmdziesiąt pięć. AktaPozn I/1 430.
patrz: STO
– Za przyjazdem tam swym dosyć cudnie w rzeczach swych poszancowanie miał J. K. .M.: Kalmar zamek wziął zaraz, przyszedł potym i Sztokoln, stoliczne miejsce, w moc i w władzę J. K. M., przyszły insze zamki przednie portowe. AktaPozn I/1 215.
patrz: STOLICZNY
– [...] pod zasłoną wprawienia w rezę rządu domowego, uczyniwszy, co się z kim zda i strach wszystkim dopiero w oczy puściwszy, extremae servitutis iugum na karki nasze snadniej było włożyć. AktaPozn I/1 338.
patrz: STRACH
– Wielki by i tej rozbieżały rozpuście strach w oczy poszedł, kiedyby się obyczaj nalazł, jakoby sądy spraw kryminalnych sporzej odprawować się mogły [...]. AktaPozn I/1 405.
patrz: STRACH
– [...] co nas udano, jakobyśmy gwałtem na majętności ślacheckie następować i one pustoszyć mieli [...] jawnie się pokazało, że szkody, co by za jeden grosz stała, nikomu się nie uczyniło. Nie strachy pewnie żadne, ani oglądania się na jakie przeciwne nam zamysły, ale samo uważenie powinności i miłości braterskiej et studium sanctae iustitiae od wszytkich krzywd i szkód, a osobliwie w majątnościach ślacheckich, czynienia nas hamuje i zawciąga [...]. AktaPozn I/1 366.
patrz: STRACHY
– Starł hardego nieprzyjaciela w Inflanciech garścią ludzi prawie, którą się tamtą, jako się wspomniało, kwartą a ochotnym zrzuceniem pewny sumy piniędzy stanów W. Ks. Litewskiego beło zatrzymało. AktaPozn I/1 270.
patrz: SUMA
– Choćby mi łańcuchami barki skrępowano, choćby ręce i nogi kajdany skowano, przecię by Cię ujęły mocno palce moje, ściślej, niż gdy krępują winny list powoje. AktaPozn I/1 223.
patrz: SZLACHCIC, SZLACHCIC, ŚLACHCIC
– Aza by nie większe podejrzanie mogło być tej chciwości, syna w potężne państwo u granic królestwa swego śrobować? AktaPozn I/1 401.
patrz: SZROBOWAĆ, SZRUBOWAĆ, ŚROBOWAĆ, ŚRUBOWAĆ, ŚRUBOWAĆ
– Autoritas koła poselskigo jakie szturmy, jakie na dyminucyją jej anszlaki na tym przeszłym sejmie odnosieła. AktaPozn I/1 286.
patrz: SZTURM
– abyś w. ks. m. gwoli gruntownej naprawie skazy R. P. niczego nie litować, ale uprzymie do niej wedle możności swej nam dopomalgać raczył, nie zostawując miejsca u siebie tym, którzy zajrzeć podobno sławy nieśmiertelny w. ks. m. i po przeszłych daremnich o środkowaniu zamysłach i po tylu ludyfikacyjach, jeszcze snadź od rezolwowania się i jawnego a wspaniałego przy spólnej publiczny kauzie stawienia w. ks. m. odrazić usiłują. AktaPozn I/1 345.
patrz: ŚRODKOWANIE, ŚRODKOWANIE, ŚRZODKOWANIE
– [...]przez deklaracyje swe niewinność swą jawnie pokazać będzie raczył [król], puszczając się we wszystkim na rozsądek i śrzodkowanie senatu swego, przychylając się w tej mierze do dawnych zwyczajów tej R. P. AktaPozn I/1 303.
patrz: ŚRODKOWANIE, ŚRODKOWANIE, ŚRZODKOWANIE
– Na zapłatę wojsku wszystkiemu wychodzi sumy dziewięć kroć sto tysięcy trzydzieści cztery i zł ośmset ośmdziesiąt pięć. AktaPozn I/1 430.
patrz: TYSIĄC
– [...] aby retenta kwarciane podług uchwały dawniejszcgo w przeszłym roku sejmu bez wszelakiego uchylania zupełnie oddano [...]. AktaPozn I/1 436.
patrz: UCHYLANIE
– Tęż i teraz na sobie powinność mając, pod tak trudne i zamieszane czasy, które prawie caelitus mało nie po wszystkim świecie Pan Bóg dopuścił mało nie na wszystkie narody tak w chrześcijaństwie, jako i w pogaństwie, pewnie gryźć by mię i sumnienie musiało, gdybym pod taki czas ulec chciał, a nie być między wm. m. m. panami i bracią, powinność moję i urzędu mego z wolej Bożej a łaski J. K. M. uiszczać, ale same lata i złe zdrowie moje, czego wm. m. panowie żeście świadomi, acz zawsze, ale osobliwie pod taki czas, a to mi odjęły propositum moje i gotowość, niż prawie w tę tam drogę jm. ks. arcybiskupowi m. m. panu służyć, któremum się był obiecał na ten przedni urząd w Koronie, jako wielkiemu i zasłużonemu w R. P. człowiekowi, ten honor uczynić i na tę stolicę wprowadzić. AktaPozn I/1 388.
patrz: UISZCZAĆ
– Donatyw żadnych na R. P. nie wewlekliśmy i dziełem niesprawiedliwym nie ukrzywdzieliśmy raczy, aniśmy jej nie ujęli, a zaczym z ojczyzny matki swej nie zdarliśmy nie tylko ze krwią skóry, ale ani suknie, ani koszule. AktaPozn I/1 470.
patrz: UJĄĆ
– Zabiegając umniejszaniu nadgród ludzi zasłużonych, opatrzyć to konstytucyjami, aby dobra R. P. oprócz tych, które są w prawie specyfikowane, na ekonomije obracane nie były, także i te, na których zmarłej Królowej J. M. oprawa zapisana była, żeby były wolne, ochraniając, aby się stąd abalienatio bonorum regalium abo R. P. nie pokazowało. AktaPozn I/1 278.
patrz: UMNIEJSZANIE
– Wakancyje wszystkie aby na początku sejmu K. J. M. rozdać raczył. Wedle prawa urzędy koronne obojga narodów cale zachowane, także i urzędy dworskie nie umniejszane i nie zatrudniane aby były, przy prawach, prerogatywach urzędy zostawując. AktaPozn I/1 264.
patrz: UMNIEJSZANY
– Wyrozumieliśmy z wielu miar, że ci ludzie, którzy się panowaniem W. K. M. nie kontentują, do nas się przenieść umyśleli i żołnierz inflancki przysłał nam uniwersał nieprawie braterski, w którym oznajmuje, że gdzie w krótkim czasie, w tych dniach już przyszły zapłaty żołdu swego nie weźmie, tu przybyć i u nas go dochodzić chce. AktaPozn I/1 383.
patrz: UMYŚLEĆ
– [...] list cesarza tureckiego nastąpieł, że posyła beglerbega uromielskiego z wojskiem na karanie i zniesienie Kozaków, chcąc ich szukać, gdziebysiękolwiek naleźli [...]. AktaPozn I/1 449.
patrz: UROMIELSKI
– Nie mni tyż w lepszym poszanowaniu i ućciwości stan senatu koronnego, także urzenników koronnych, co panu są przydani do straży i do rady obmyślawania dobra pospolitego. AktaPozn I/1 456.
patrz: URZENNIK, URZĘDNIK, URZĘDNIK
– A zatym też pp. poborce autoritate totius conventus u ksiąg grodzkich poznańskich kwitować, także potomka nieboszczyka p. sędziego kaliskiego, od którego odebrali piniądze warciane. AktaPozn I/1 266.
patrz: WARCIANY
– Zlecamy to ichmciom zgodnie, także i pp. poborcom obiema s, aby pieniędzy ad fidem publicam u pp. mieszczan poznańskich na ratuszu poznańskim leżących, także i warcianych pieniędzy na tenże kredyt przynamniej 34.000 zł dostali, warując tym to zjazdem swoim, że te pieniądze temu to poznańskiemu miastu z poboru pierwszego od pp. poborców zaraz wydane i zapłacone będą, według dalszego warunku ichmci do tego naznaczonych. AktaPozn I/1 230.
patrz: WARCIANY
– ...pisanie do kurfirsta jm. brandeburskiego strony 30.000 zł ratione poboru i z strony nawigacyi wartski... AktaPozn I/1 435.
patrz: WARTSKI
– ...ku umniejszeniu lidzby senatu, ku zatłumieniu równości kondycyi szlachecki, ku wciągnieniu ustawicznego poborowania... AktaPozn I/1 337.
patrz: WCIĄGNIENIE
– ... rad to jednak powtarza, że jako wedla swej ani potomstwa swego przyszedł w tę ekspedycyją akcesyjej, tak przy tym mocno stoi, aby wszystko communi Reipublicae emolumento padło. AktaPozn I/1 402.
patrz: WEDLA, WEDLE
– A ponieważ w tych punktach, które by nam jeno do wedługmyślnej sejmu odprawy usłużyć mogli, jm. ks. arcybiskup na danie nam dezyderowanej asekuracyjej wezdrgnąć się raczył, przyszło nam recurrere do tego, co rozumiemy... AktaPozn I/1 346.
patrz: WEDŁUGMYŚLNY
– Dziwujemy się, że teraz ichm. tak wysoko swoję prerogatywę wynoszą, a nie mni temu, że rachunków swych na sejmie przeszłym nie weryfikowawszy, bez względu na koło poselskie, które rachunki, nie kontentując się nimi, do braci sobie brało, jakieś asekuracyje od ichmciów pp. senatorów otrzymawać się ważeli. AktaPozn I/1 438.
patrz: WERYFIKOWAĆ
– A ponieważ w tych punktach, które by nam jeno do wedługmyślnej sejmu odprawy usłużyć mogli, jm. ks. arcybiskup na danie nam dezyderowanej asekuracyjej wezdrgnąć się raczył, przyszło nam recurrere do tego, co rozumiemy... AktaPozn I/1 346.
patrz: WEZDRGNĄĆ SIĘ
– ...o to proszą, aby taka inspekcyja i deklaracyia towarów wiedziała się przez pisarze celne, jaką czynią. AktaPozn I/1 242.
patrz: WIEDZIEĆ SIĘ
– Ale i nierychłym ratunku ułacnieniem omieszkało się, i z wiedzienia rot wymawiali się ci, których używano, i piechota niesporo była zbierana, a niesporzej jeszcze szła tak, że aż na wyściu prawie lata przychodzieła do obozu. AktaPozn I/1 246.
patrz: WIEDZIENIE
– ...Stanisława Zapolskiego podsędka sieradzkich, Krysztofa Madalińskiego podsędka wieluńskiego, Zygmunta Koniecpolskiego, Olbrychta i Hieronima Łaskich wojewódziców sieradzkich, Adama Walewskiego, Aleksandra Bykowskiego... AktaPozn I/1 372.
patrz: WIELUŃSKI
– ...nic ku ubliżeniu naszemu przed się brać nie będą, a pogotowiu składania i dawania podatków jakich ku opresyjej naszej i uciążania privata autoritate inszych duchownych osób wkładaniem na nie i na dobra Ecclesiae et Reipublicae niezwyczajnych ciężarów zaniechają, o co niemniej z pilnym upewnieniem prosiemy. AktaPozn I/1 341.
patrz: WKŁADANIE
– Atoliśmy to nie tylko wmciom naszym m. panom i braciej, ale snadź i obcym narodom nie bez wielkiego postrachu byli przez mężne dzieła rąk naszych oświadczyli, cośmy nieśmiertelny sławie narodu naszego, co wierności poddaństwa przeciwko Królowi i panu swemu powinni, gdyśmy one wszystkie zarobki swe na pana i Króla własnego wlali, poddawszy nigdy przedtym nie zwojowaną monarchiją moskiewską doskonale i z panem jej własnym pod nogi K.J.M. AktaPozn I/1 429.
patrz: WLAĆ
– Pewniśmy, że ichm., jako i na on czas jeszcze, gdy nebulas kalumnij na nas wleczonych jeszcze tak słońce prawdy nie było rozbieło, nie chciwi byli na krew braciej swej, ale owszem zamysłom osób jej pragnących wstręt czynieli, tak pogotowiu teraz tym rzetelniejszą ku nam przychylność, chęć i życzliwość swoję skutecznie oświadczą, a nie dadzą się niczem unosić. AktaPozn I/1 342.
patrz: WLECZONY
– Próżno by już, gdy mu tylko domowe wnątrz, ale i[ż] stron gore, na ten czas się onego umiataniem bawić, pilni by i potrzebni wszytkim, jako na gwałt do gaszenia się udać. AktaPozn I/1 455.
patrz: WNĄTRZ
– K temu że temu wszystkiemu, cokolwiek w tym. mianowanym uniwersale kolskim jest opisano i na nas bez nas postanowiono, podlegać nie chcemy i tej niewoli na się i na majętności nasze nie przyjmujemy i wnosić nie dopuścimy, gdyżeśmy do tego z jednej R. P., mając z ichmciami równość praw i swobód nie powinni... AktaPozn I/1 371.
patrz: WNOSIĆ
– ...osądzi snadnie, że się J. K. M. najprzód słusznie nieprzyjacielowi potężnemu, jako opatrzny wojennik, poprzedzić nie dał, osądzi, że okazyjej tak pogodnej rekuperowania odeszłych od Korony i W. Ks. Litewskiego włości, jako pilnemu przysięgi swej królowi, opuścić się nie godzieło. AktaPozn I/1 399.
patrz: WOJENNIK
– ...egzekucyja przez wojewodzi i grodzki urzędy była czyniona... AktaPozn I/1 265.
patrz: WOJEWODZI
– urysdycyja wojewodza aby wedle praw w swej mocej zostawała, salvis iuribus civitatum regalium. AktaPozn I/1 464.
patrz: WOJEWODZY
– ...pieczęć koronna przy spokojnym biskupstwie, po sakrze i po zasiędzieniu na miejscu biskupa warmińskiego i wotowaniu z tego miejsca, nie jest rezygnowana. AktaPozn I/1 252.
patrz: WOTOWANIE
– Przywileje miasteczka Skwierzyniej na inkorporacyją wójtostwa aby konstytucyją sejmową utwierdzone były. AktaPozn I/1 419.
patrz: WÓJTOSTWO, WÓJTOWSTWO
– Zażarty animusz pogański nie może nic nam dobrego obiecować. Wrócenie Chocimia i ujęcie wojewody wołoskiego jest niejaki wstęp do uciszenia się z ty tam strony. AktaPozn I/1 458.
patrz: WRÓCENIE
– W tym jeden z ichmci pp. posłańców, tylko aby o pobory nie beli pociągani, kontentował się, a drudzy chcieli, aby omnia subsellia silerent aż do wrócenia się posłów z Lublina. AktaPozn I/1 294.
patrz: WRÓCENIE SIĘ
– Liczby z poborów i z kwart na sejmie przeszłym wszystkie dokończyć i starania przyłożyć, aby się to R. P. wróciło, cokolwiek na insze potrzeby, na które kwarta i pobory wedle prawa dawane bywają, jest wydano; k temu dowiedzieć się i wziąć sprawę od jm. p. podskarbiego koronnego, co się dotąd przez lustracyją za aukcyja kwarty stała. AktaPozn I/1 264.
patrz: WRÓCIĆ SIĘ
– A iż jako pospolita przypowieść: nie pierwy aż po szkodzie Polak bywa mądr, nie może być nad to nic zdrożniejszego s, zdrowszego i lepszego, jako wrócić się do zwyczajów onych świątobliwych przodkow naszych, a przy ochronie przywilejów, praw i swobód miełych ochraniajmy zarówno całości w każdy zwierzchności i dostojeństwa majestatu królewskiego, nie wątląc jej więcy, ale krzepiąc i stwierdzając. AktaPozn I/1 456.
patrz: WRÓCIĆ SIĘ
– ...za przyczynami krzywd prywatnych wojska na się zbierając bitwy walne zwodzić poczynają, ściągając ludzie niewinne do bojów a bojów krwawych, co jeśliby się obostrzeniem prawa o gwerach nie pohamowało, obawiać się, aby to samo wojnej jakiej srogi domowy wrychle nie zaniecieło i nie podało na jawne niebezpieczeństwo wszytkiej R. P. AktaPozn I/1 274.
patrz: WRYCHLE
– Nigdym nie baczeł nad samę nieukojoną, między stanami następującą na prawa i wolności spólne, niezgodę i wrzawę. AktaPozn I/1 290.
patrz: WRZAWA
– Kwarta z Rawy gwałtem z obcięciem wrzeciądzów, z odbiciem zamków wzięta, nie do Lwowa, ale do Krakowa zawieziona, ani na straż ukrainną obrócono. AktaPozn I/1 337.
patrz: WRZECĄC, WRZECIĄDZ, WRZECIĄŻ
– Sejmik deputacki województw poznańskiego i kaliskiego w Środzie we wrześniu 1613 r. AktaPozn I/1 423.
patrz: WRZESIEŃ
– Oto też płochy Tatarzyn dotąd usiadszy na regimencie przodków swych, zwyczajnego przyjaźni oznajmienia nie czynieł dobrego sąsiedztwa. Co wiedzieć, nie jedenli tych wszystkich trzech animusz, nie jednali konspiracyja? Owym poszczwali a sami na smyczy stoją, dla pewnego obłowu patrzając wymorzonego. Szkodać sonie złe tuszyć, ale bezpieczniej się ostrożnemu warować niźli bezpiecznemu tracić. AktaPozn I/1 403.
patrz: WYMORZONY
– A mało na tym, że się to tak działo, jeszcze ku większy żałości, stąd jakoby z wielkiego jakiego zwycięstwa tryumfy strojono, skrypty insultujące rokoszowi i poszydzające z postępku jego, a niektóre z bluźnierstwem złączone, między ludzie puszczono, a serce więtsze wziąwszy i cum monstris consiliorum, które dotąd ku zniesieniu izby poselski, ku umniejszeniu lidzby senatu, ku zatłumieniu równości kondycyi szlachecki, ku wprowadzeniu komorny rady, ku wciągnieniu ustawicznego poborowania, a zatym ku ostatecznemu nas zniewoleniu in tenebris allebantur, bezpiecznie in apricum wyszło i nie tylko rokoszowe artykuły za abominationem, ale i wiślickie, o których niedoskonałości i w pewnych punktach niebezpieczności teraz milczemy, za fabulam jakąś poczytano. AktaPozn I/1 336-337.
patrz: ZATŁUMIENIE
– [...] złożenie sejmików jako indzie, tak i tu u nas najwięcej dla poborów otrzymania przed się wzięto. AktaPozn I/1 282.
patrz: ZŁOŻENIE
– Kogóż by bowiem nie przeraziło, a ku żalu nie poruszyło, to tak częścią gwałtowne, częścią nieszczere obeście z wm. naszym panem, któryś na niejakiej strażej od R.P. ustanowiony będąc, na ten czas osobę jej z drugiemi ichm. pp. deputaty rokoszowemi na sobie nosieł. AktaPozn I/1 343.
patrz: ŻAL
– My strapieni obywatele województwa krakowskiego et ex liberatibus fortunisque nostris exuti, żałośliwie i płaczliwie się uskarżamy [...], że od tego czasu, jako jedno J.K.M. głową swą do Wiślice ruszyć się raczył z Krakowa, ustawicznym trapieniem majętności i osoby nasze uciążone są. AktaPozn I/1 323.
patrz: ŻAŁOŚLIWIE