Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż
Maksym (Melecjusz) Smotrycki
SmotApol 1628 oryginał
APOLOGIA PEREGRYNATIEY do Kráiow Wschodnich, Przez mię MELETIVSZA SMOTRZYSKIE[G]O [...] Roku P. 1623 y 24. obchodzonej, przez fałszywą Bracią słownie y na pismie spotwarzoney, do przezacnego Narodu Ruskieo [...] sporządzona y podana. A. 1628. Augusti, Die 25. w Monasteru Dermaniu

http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/doccontent?id=374611
Odnotowano 175 cytatów z tego źródła
– Ile do Absurdum iedenastego/ dwunastego/ y trzynastego: Mowiło sie ná przedźie dowodnie iuż y otym: że Duch S. Trzeći w porządku Boskich osob/ ile do bytnośći ich poczatkowey/ y názywa sie/ y iest. SmotApol 74.
patrz: ABSURD, ABSURDUM
– Kacerze papieża znieważaią, łaią, sromocą, antychrystuią. SmotApol 113.
patrz: ANTYCHRYSTOWAĆ
– Rzymski Episkop co dzień do iedności Cerkiewney wzywa, a my [schizmatycy] nie tylko wzywania iego nic słuchamy/ ale ieszcze znieważamy go/ łaiemy/ lżymy/ Sromocimy/ Antichristuiemy. SmotApol 112-113.
patrz: ANTYCHRYSTOWAĆ
– To mię dolegáło/ odpowiem temu/ że ia Episkop/ bá y Archiepiskop w Cerkwi narodu mego Ruskiego nie wiedziałem com wierzył. SmotApol 11.
patrz: ARCHIEPISKOP
– A stárożytni SS. Oycowie/ Christá Páná/ zá wzgląd iego bezgrzesznośći/ chlebem Práśnym/ niemáiącym kwásu grzechownego/ názywáią. SmotApol 99.
patrz: BEZGRZESZNOŚĆ
– Lat około dwu set/ iáko Synod Florentski iest obchodzony/ á żadney narod nász Ruski wiádomośći o tey tákiey ná nim stáłey sie tyrániey/ áż po wiek nász nie słychał: teraz oto przez Kleriká/ y tego bezimiennego słyszy. SmotApol 80.
patrz: BEZIMIENNY
– Tych [herezji] zbywszy/ á miłośći prawdźiwey nábywszy/ z brácią pokoy vcżyniwszy/ z Oycem/ Oycu Oycow pokłon oddawszy/ Iedność wiáry Páná Christusowey z nim iák iedynymi vsty wyznawszy/ tegdy może sie y z mátką swoią prawdźiwie pochlubić/ iák sie teraz v tego bezimiennego Kleriká gołym mniemániem vwiedźiona chlubi/ że oná pierworodne swoie syny/ ná potkánie y przywitánie z dálekich á wysokich niebieskich Páłacow/ Krolá nad krolmi/ do iáślec Bethlehemskich idącego/ przez ostrą kosę Sáturnowátego Herodá wyrośćiła. SmotApol 191.
patrz: BEZIMIENNY
– Gdźie po wielu oboiey strony publicżnych dysputácyách/ y priwatnych znoszeniách sie/ Grękowe wyznánie pochodzenia Duchá ś[więteg]o. y od Syná/ práwosławne bydź/ wyználi/ przyięli/ podpisáli/ y Vnią z sobą zobopolnie zámknęli. Ktorey nie sprzećiwił sie żaden zbyłych ná Soborze tym Grękow/ tylko ieden Márek Epheski. SmotApol 138.
patrz: BYŁY
– Coż? niestałoli iuż prawdźie słow y rzecży prawdźiwych do obrony śiebie/ że sie y ná słowá y ná rzecż nieprawdźiwą sposobiwszy/ rzecży niebyłe vdáie zá istotne? SmotApol 45.
patrz: BYŁY
– My jak niemowlątko za cackę/ niedbając choć to ona skole/ choć oparzy/ choć oberznie/ za piękne te nazwiska porwawszy się/ zrozumielismy/ że oni takowi są i wewnątrz/ jakowi zwierzchu: ano pokrzywa im nazieleniejsza/ tym nagórętsza. SmotApol 81.
patrz: CACKA
– Rzymski Episkop co dzień do iedności Cerkiewney wzywa, a my [schizmatycy] nie tylko wzywania iego nic słuchamy/ ale ieszcze znieważamy go/ łaiemy/ lżymy/ Sromocimy/ Antichristuiemy. SmotApol 112-113.
patrz: CERKIEWNY
– A osobliwie o świętych Apostołách Pietrze y Páwle ták wyznawa Teraz nie przez podobieństwo/ áni przez źwieciádło Christá Páná widźićie: ále twarzą w twarz/ ktory wam Bostwá swego doskonáłą znáiomość odkrywa. SmotApol 30.
patrz: CHRYST, CHRYST, CHRYSTUS, CHRYSTUS, KRYST, KRYSTUS
– Lámontowe błędy y Haerezye porzućić vsądźiwszy/ wźiąłem przed śiebie/ nie bez woli Bożey/ ktorego w pracy tey osobliwey łáski/ nád godność y gotowość moię doznawałem/ poważny sposob dochodzenia tey prawdy, ktorą my w Przodkách nászych z Cerkwie ś. Wschodniey przyięli: to iest/ sposobem Diálogu Káthechism wiáry dogmat pisáć/ Páná Bogá mego ná pomoc wźiąwszy/ począłem. SmotApol 106.
patrz: DIALOG
– Jedenaste/ że Duchá ś. trzećim od Oyca bydź wszelako odmawia. Dwanaste/ że od Syná/ wtorym bydź Duchá ś. nieprzyznawa. Trzynaste że Duchá/ ktorego Syn od Oycá posłác obiecał/ niebydź Osobę Duchá ś twierdźi. SmotApol 71.
patrz: DWANASTY
– Lat około dwu set/ iáko Synod Florentski iest obchodzony/ á żadney narod nász Ruski wiádomośći o tey tákiey ná nim stáłey sie tyrániey/ áż po wiek nász nie słychał: teraz oto przez Kleriká/ y tego bezimiennego słyszy. SmotApol 80.
patrz: DWIEŚCIE
– Vważenie Dwunaste. SmotApol 139.
patrz: DWUNASTY
– Vważenie wtore: Vstáwiczne/ codzienne Cerkwie Wschodney zdánie iest/ dusze z tego świátá odchodzące ná dwa stany dzielone bydź. Ná stan zbáwionych/ y ná stan Zátráconych. SmotApol 146-147.
patrz: DZIELONY
– Y gdyby nam kto Ruśi z tey przyczyny y okáziy ono rzekł co niegdy B Apostoł Páweł do Gálatow pisząc [...] mowił. O głupi Gálátowie, kto was omamił, ábyśćie prawdzie niebyli posłuszni, Y niżey Tákżeśćie głupi, że począwszy duchem, teraz ćiáłem bywáćie wykonáni. SmotApol 24.
patrz: GALATA
– Nákazałli kiedy Pátryárchá Synod pomiestny/ stáwić sie ná nim był powinien Metropolit: á nakazałliby go Cesarz/ Metropolitby Ruski ná to áni hunął. SmotApol 58.
patrz: HUNĄĆ
– Ktora [cerkiew greckokatolicka] iuż iuż przyzáłosnym/ iákoby ná śmierć zániosłym sie vpadku bydź widząc/ milczeć nie mogłem/ ná owo Zbáwićielá mego pámiętáiąc/ że on w rázách tákich y bez dusznym kámieniom mowę dáć/ przyobiecáć raczył. SmotApol 107.
patrz: JAKOBY
– Kacerze papieża znieważaią, łaią, sromocą, antychrystuią. SmotApol 113.
patrz: KACERZ
– Obawiáć sie álbowiem należy nam/ áby sie ten szkodliwy káncerowy wrzod zá czásem y do czystego ćiáłá czystey Cerkwie Ruskiey nieprzyrzućił: ktorym ono (czego Christe rácż vchowáć) záráżone bywszy o bezduszone bydź/ páść/ y wniwecz obroćić sie muśiáłoby. SmotApol 13.
patrz: KANCEROWY
– Bo przez lat niemal ośm cáłe z sámym sobą/ y z tymi oto Authorow tych bluźnierstwy domá biedźiełem sie: Czego świádomo dobrze Wilno/ świádomy Kijow/ świádoma Kápitułá Ostrogska/ y wiele z tych/ ktorzy sie zdáli bydź cżym w Narodźie nászym: z ktorymi ia o tym conferował/ z vmysło do nich dla tego sámego ziezdżáiąc. SmotApol 89.
patrz: KAPITULA, KAPITUŁA, KAPITUŁA
– Przezacnemu narodowi Ruskiemu/ posłuszeństwa Wschodniego/ wszem wobec Duchownym y świetskim/ wszelkiego stanu Oycom/ Bráći y Pánom swoim wysoce vczczonym/ y wielce miłym/ łáski/ pokoiu y miłośći od Bogá Oycá y Páná nászego IEZVSA CHRISTVSA, w Duchu S. vprzeimie modli życzy y winszuie. SmotApol 1.
patrz: KAŻDY
– Dom ZAMOYSKICH w Herbie swym nosi trzy kopie Ktorymi nieprzyiacioł Oycżyżny swey bije. SmotApol 2.
patrz: KOPIA
– [...] ieslibym sie wszeláko ná przyięćie tych błędow y Haereziy/ był rospásał: y więcey Synem Cerkwie Wschodniey áni sie znał/ áni sie zwał. ná co sumnienie moie/ nie bez osobliwego miłośierdźia Bożego/ wielą rázow/ iákoby wzapásy z powołániem Bożym iść kuśiwszy sie/ owszeki pozwolić nie zezwoliło. SmotApol 104.
patrz: KUSIĆ SIĘ
– Co święći y Bogonośni Oycowie nászy rozsądnie vważywszy/ pierwey ná Concilium Pomiestnym Láodyceńskim/ w Kanonie trzynastym/ á po tym ná Synodźie Powszechnym śiodmym/ w Kanonie trzećim zákazáli/ áby świetski lud pospolity nie obierał ná dostoieństwo Kápłáńskie wstąpić máiącego. SmotApol 50.
patrz: LAODYCEŃSKI
– Norymberzánie iuż Luteráńską Herezyą záráżeni stawszy sie/ przez swego Látopiscá/ iákosmy słyszeli/ świádectwo wydáią/ że Synod Florenstki doszedł w pokoiu/ wzgodźie/ y w miłośći. SmotApol 86.
patrz: LATOPISCA, LATOPISIEC
– A vcżyniłem to nie z żadney lekkośći iákiey/ áni prożney w tym sławy szukáiąc/ nie day tego Boże [...]. SmotApol 2.
patrz: LEKKOŚĆ, LEKKOŚĆ, LETKOŚĆ
– My więcey iáko sie z sámego doświádcżenia wiedźieć dáie/ nieumiemy nic/ tylko zágábnąć: á zágábnąć niepoważną iáką/ iáka sie wspráwách zbáwiennych zachowywáć zwykłá/ máterią/ ále lżeniem/ łáiániem/ sromoceniem/ vszcżypowániem/ fałszámi/ kłamstwy/ potwarzą/ błędámi/ bluznierstwy/ Hęrezyámi/ złym ná koniec wykłádem y wywrotámi świádectw pismá Bożego y pism Oycow SS. wymázowániem tego z kśiąg Cerkiewnych/ co sie nam niepodoba: á przydáwániem tego/ co sie podoba. SmotApol 88.
patrz: LŻENIE
– Ktorych nie rzadczey/ ná swoię máłość poglądáiąc/ v nas ponurzeńcy ku swemu im zátráceniu záżywáią/ niźli owi nászy/ z domu do domu biegáiący Lápikuflowie: Homines Corrupti ment, reprobi circa fidem. SmotApol 195.
patrz: ŁAPIKUFEL
– Máiąc też y to przed sobą/ że ná przeszłych nászych Soborách Episkopskich/ przez te lat ośm/ do żadney poważney/ o spráwách Cerkwi nászey/ czásy teráźnieyszymi należnych namowy/ prze swoie miedzy námi iednego cżłowieká/ dobru nieprzyiaćielá priwatę/ niemoglismy przyść: ktory y podźiśdźień Sedekiaszowymi żeláznymi rogámi źiemię kopa/ y Proroká Bożego niewstydliwie policzkuie/ do tákiego vpadku biedny narod swoy Ruski przywieść vśiłuiąc/ do iákiego vpadku lub Izráelski/ y Iudski zá złą á niezbożną tego przeklętego Lżeproroká Sedekiaszá/ y iego drużyny był przyszedł. SmotApol 90.
patrz: ŁŻEPROROK
– Nászey powinnośći iest/ ták tego doyźrzeć/ áby wiárá Przodkow nászych/ żadney zmázy nieponośiłá: iák y owego/ áby powierzna pastwie nászey owiec Páná Christusowych trzodá nie máláłá/ áosobliwie pod ten ná biedny nász narod áż názbyt ćiężki cżás/ ktoremu w káżdym trzećim słowku zádáwána bywa Schismá/ y Hęrezye. SmotApol 111.
patrz: MALEĆ
– Bo nie to złe/ co sie może nápráwić/ ále owo co sie nigdy ku dobremu mieć niechce / Skoro te ich mierźioną Bogu naukę/ z náuką stárożytnych Theologów Cerkiewnych znieśiemy/ / nátychmiast z tey sámey ich od Doktorow świętych w náuce dogmat wiáry rożnośći/ da nam Pan Bog w śiebie przyść/ y poznáć sámych śiebie/ ponieważ nie zdomniemánia dobrey wiáry człowiek/ ále prawdźiwie tákiey zbáwienia swego iest bespiecżen: y to w miłośći/ bez ktorey może bydź człowiek wiernym/ y práwowiernym/ ále martwowiernym/ y żadney nádźieie zbáwienia nie máiącym. SmotApol 25.
patrz: MARTWOWIERNY
– Christophor y Theophil sąć v nas imioná pospolite/ ále Philálet/ Ortholog/ Klerik/ są názwiska nowe y niezwycżáyne/ y we wszytkim narodźie Ruskim/ pierwsze/ ná ktorych głos my odczwawszy sie nie bárzo mądrzey vcżynilismy/ niż gdybysmy sie ná ośli ryk odezwáli/ á zá człowieczy go głos przyznawszy/ zá nim vdáli sie/ bywszy iuż náucżeni/ bydź mądrymi iáko wężowie/ á prostymi iáko gołębice. SmotApol 92.
patrz: MĄDRO, MĄDRZE
– y Krol Pán nász Mćiwy: káżdemu według zasług/ y według kondyciey nágradzáć iest gotowy/ y nágradza. SmotApol 124.
patrz: MCIWY
– Dálszego w tey spráwie postępku nád owy/ nie szukáiąc/ prośić Pomázáńcá Bożego Krolá Ie[g]o Mći Páná nászego Mćiwe[g]o aby nam/ nászey stronie sámey pozwolić raczył Sobor mieć/ ná ktorymby sie my Duchowni wszyscy stáwiwszy/ máiąc ná nim przytomne z káżdego Woiewodzctwá y Powiátu Szlácheckiego stanu od Bráći zesłáne Posły: [...]. SmotApol 122.
patrz: MCIWY
– Ná wieki ábowiem iest Kapłanem według porządku Melchisedechowego: ná wieki y pośrzednikiem/ ná wieki Bogiem y cżłowiekiem. SmotApol 40.
patrz: MELCHISEDECHOWY, MELCHIZEDECHOWY, MELCHIZEDECHOWY
– Nákazałli kiedy Pátryárchá Synod pomiestny/ stáwić sie ná nim był powinien Metropolit: á nakazałliby go Cesarz/ Metropolitby Ruski ná to áni hunął. SmotApol 58.
patrz: METROPOLIT
– Ieśli práwámi Cerkiewnymi Sobory pomiestne Episkopowie y Metropolitáńskie/ od Episkopow y Metropolitanow á nie od Krolow y Cesárzow skłádáne bydź/ vchwalone są y nákazáne: pogotowiu do Kładánia Synodow powszechnych świetska władza/ nie Krolewska ni Cesárska nic niema. SmotApol 56.
patrz: METROPOLITAN
– Ieśli práwámi Cerkiewnymi Sobory pomiestne Episkopowie y Metropolitáńskie/ od Episkopow y Metropolitanow á nie od Krolow y Cesárzow skłádáne bydź/ vchwalone są y nákazáne: pogotowiu do Kładánia Synodow powszechnych świetska władza/ nie Krolewska ni Cesárska nic niema. SmotApol 56.
patrz: METROPOLITAŃSKI
– Nie trudno dáie sie ztąd wiedźieć/ że męká/ ktorą áby nie byli męczeni/ dyabliproszą/ iest wygnánie ich z człowieká. SmotApol 39.
patrz: MĘCZONY
– To Graek własny/ y mąż tych wiekow w Gręciey rzadki/ á wyráźnymi słowy to wyznawa/ że sie iuż niezbożnikowie w ogniu Adowym/ to iest piekielnym męcżą. y nie dźiw/ náucżył sie ábowiem tego w Cerkwi Wschodney Gręckiey/ ktora o Męczennikách y o ich Męczycielách przez náucżyćiele swe mowiąc/ ták o nich mowę swoię zámykáć zwykła/ iák zámknął mowę swoię Abráhám o Lázárzu y o Bogaczu mowiąc/ teraz on ma poćiechę/ á ty męki ćierpisz. SmotApol 37.
patrz: MĘCZYCIEL
– Do Narodu Ruskiego. Luc. c. 16. Psal. 117. Psal. 30. Psal. 9. Apologia Iż się iuż męczą y grzeszni ludźie/ y diabli. SmotApol 37.
patrz: MĘCZYĆ SIĘ
– Ludźie sánowite oboiego stanu/ wszelákiey czći y poszánowánia godne łáie/ sromoći/ lży/ wiáry y czći odsądza/ Słow iego iádowitych z vmysłu nie powtarzam/ ábym smrodliwego tego strupu nie zdał się rozczosywáć/ y iątrzyć. Z ktorego wszytką duszą moią boleię/ y niewiádomośći mey miłośierdnym bydź Páná Bogá mego proszę. SmotApol 62.
patrz: MIŁOSIERDNY, MIŁOSIERNY, MIŁOSIERNY
– Aże Cerkiew nászáRuska o Duszách świetych/ z tego świátá zeszłych tak vczy/ iákom przełożył/ wiedźieć sie to dáie zewszytkich iey Hymnow y Homiliey w xięgách Cerkiewnych opisánych/ w Octoichu/ Triodiách/ y Mineách/ w Sobornikách/ y wewszytkich nákoniec Doktorách Crekiewnych/ ktorym o tey materiey pisáć dostáło się. SmotApol 30.
patrz: MINEA
– Oby ći Mistrze y Doktorowie zdrowego dusze wzroku/ y zupełnego Duchownego rozumu byli/ nigdyby sie byli ná tę Cerkiew nie rzućili/ ktorą według stárożytnego SS. Przodkow swoich zwycżáiu/ y teáznieyszy nász Pátryárchá/ iákosmy słyszeli/ mátką názywa. SmotApol 190.
patrz: MISTR, MISTRZ, MISTRZ
– Bo bráć z owiec mleko y wełnę/ á ná rzeź ie wilku piekielnemy wydáwáć/ nie Pásterskie iest dźieło/ ále naiemnicze. SmotApol 109.
patrz: MLEKO, MLEKO, MLIKO
– Bysmy záraz Zyzániego kąkol/ z nászą od Oycow nászych zostáwioną nam Pszenicą puśćili byli ná Ewányelską wagę/ y zważony świniam w żyr byli podáli: nie zágrzałby był v nas mieyscá y Philálet: bo bysmy y tego młoto ná też spaś byli puśćili. SmotApol 47.
patrz: MŁOTO, MŁÓTO, MŁÓTO, MŁUTO
– Ale ten to ták spráwuie/ ktory w ręce swey serce Krolewskie ma/ y iák wodę rozlewa ie tám/ gdźie chce. Ktory mocarze zsadza z máyestatow/ á bierze z gnoiu y posadza z Xiążęty. SmotApol 124.
patrz: MOCARZ
– Pocznimy tylko od śiebie/ mocen Pan Bog przez Ruską Cerkiew wszytkie insze Wschodney Cerkwie narody swiátłośćią prawdy oświećić/ y do Iednośći Cerkiewney przywieść. SmotApol 189.
patrz: MOCEN, MOCNY
– Bo ieśli w pokoiu y w miłośći doszedł y zámkniony był/ mus tám y gwałt żaden bydź niemogł/ á zátym áni więźienia iákie/ ánie morderstwá y śmierći. SmotApol 82.
patrz: MORDERSTWO
– Ewányelisty Lukaszá o oney Emmauskiey wiecżerzy wypráwuiącego y mowiącego/ Y stáło sie, gdy vśiadł z niemi IEzus wźiął chleb y błogosłáwił, y łamał y dawał im. y záś: y iáko go poználi w łamániu chlebá. SmotApol 43.
patrz: MÓWIĄCY
– Kto słusznośći á tey gwałtowney w tym nie widźi/ ták ten wiele świátłośći myślnego słońcá widźi/ iák wiele widźi kret świátłośći słońca zmysłu podległego. SmotApol 12.
patrz: MYŚLNY
– Zácżym wszytkie w tym iego scripćie páginy/ wiersze/ y słowá/ błędow y Haereziy są máteryą/ ná fundámenćie fałszu nábudowáną. SmotApol 49.
patrz: NABUDOWANY
– Zadnym tey swey kłamliwey powieśći/ ni Graeckim/ ni Láćińskim/ ni nászym Ruskim/ ni inszey ktorey nátiey wiáry godnym Historykiem nie dowiedźie. SmotApol 80.
patrz: NACJA
– Bo ieśliby to byłá prawdá/ czego nas y Cerkiew nászę náucza Ortolog/ ofiáry zaduszne zá vmárłe/ Pámiątki/ iáłmużná/ y inne zá nie dźieiące sie od Cerkwie dobrodźieystwá/ bydź by muśiáły nádaremne y niepotrzebne. SmotApol 64.
patrz: NADAREMNY
– [...] y Bogá wszechmogącego proszę, áby on wielmożność Wászę ku czći y chwale Imięnia swego S. á ku wierney rádźie prześwietnego Krolestwá Polskiego wieloletnie w dobrym zdrowiu chowáiąc, Błogosłáwionymi pomyslnośćiámi, ktorych sobie, y wszytkim przezacnym domownikom swym, wielm: Wászá od niego, w nádźiei wiecznych niebieskich roskoszy Zyczy y pożąda, nádárzáć y błogosłáwić raczył. SmotApol 6.
patrz: NADARZAĆ
– Pokoiu onego niebieskiego ieszcze ná źiemi záżywáć nas vcżyni. y inszemi niezlicżonymi dobry nádárzy nas. SmotApol 129.
patrz: NADARZYĆ
– Prośmy tylko iego o to bez przestánku/ kołátaymy iedno we drzwi miłośierdźia iego nieodstępnie/ szukaymy z pilnośćią/ á szukaymy z zápaloną/ iákom rzekł/ świecą miłośći/ wroświeconey [!] świátłośći pokoiu: bo bez tey tákiey świecy/ żadnym sposobem tego iednego nienaydźiemy: á on ie nam da y nádda. SmotApol 8.
patrz: NADDAĆ
– O szczęśliwisz y nádder szczęśliwi/ Przezacny narodźie Ruski Błogosłáwieni y nádder błogosłáwieni będźiem y my ieśli wzywaiącemu Bogu od áż nadder kosztownego tego obiádu iego niewymowimy sie/ ni kupionemi wsiámi/ ni niedoświádczonymi wołámi/ ni też poietemi żonámi. SmotApol 9.
patrz: NADDER, NADER, NADER
– Tę sámę náyduię bydź przyczyną zguby nászey. SmotApol 194.
patrz: NAJDOWAĆ
– Widźmysz iuż teraz/ á niedbále mimo śiebie tego złego/ ktore nas o zátrácenie dusz nászych przypráwić chce/ nie postrzeżonego y nie vważonego nie puszczaymy. SmotApol 176.
patrz: NIEDBALE
– y poki bielmá te nieszcżesne zczystych iey źrzenic po kámieniu wiáry/ Christuśie Pánie/ kámieniem wiáry Piotrem S. stárte nie będą/ poty oná dáleką od prawdźiwey wiáry/ y od swego zbáwienia po rospádlinách y przepáśćiách Hęretyckich błąkáć sie muśi. SmotApol 190.
patrz: NIESZCZESNY, NIESZCZĘSNY, NIESZCZĘSNY
– Po trzećie dochodzę/ Listem pisánym od wszytkiey Ruśi Sobornie do Sixtá 4. Papieżá/ w roku 1476/ Ktory list ácz v niektorych nas iest máłey wagi/ v ludźi iednák znáiących sie ná rzecżách y ná wieki one niezazdrośćiwym okiem pátrzáiących/ tákiey iest wagi/ iákiey godźien: iák ten ktory prawdźwie od Ruśi pisány y posyłány. SmotApol 83.
patrz: NIEZAZDROŚCIWY
– Tym sie chćiał przypodobáć Haeretyk Kátholikowi, co on niezbożnośćią miánuie. Tym y Cerkwi Kátholickiey, co oná ánáthemą notuie, y nie dźiw: pospolićie ábowiem to się przytráfia temu, co to zbytnie lárwą oczy násuwa, że nie tylko ná sążeń, ále y ná piędź przed sobą widźieć nie może. SmotApol 4.
patrz: NOTOWAĆ
– Ieśli iest spráwiedliwa rzecz przed oblicznością Bożą/ iego ráczey/ niżeli Bogá słucháć/ sam niechay rozsądzi. y ty Przezacny narodzie Ruski rozsądzay/ bo o ciebie idzie. SmotApol 189.
patrz: OBLICZNOŚĆ
– Dáyćie mi w tym wiárę Oycowie moi y Brácia/ że nierownoby sie było lepiey z narodem nászym iuż od dawná stáło/ gdyby tym Zyzániom/ Philáletom/ Ortologom/ y tym podobnym/ w Cerkwi nászey Ruskiey Haeresiárchow były vstá zátámowáne tákim sposobem/ iákimby y Boże/ y ludzkie práwo pozwaláło/ nie byłáby záiste Cerkiew nászá w ták niezbożnych ná máyestat Boży bluźnierstw podeyrzenie do nas sámych podána: y narod nász Ruski do tákiego návpadek swoy goniącego rozdwoienia nieprzyszedłby był. SmotApol 75-76.
patrz: OD DAWNA
– Przezacnemu narodowi Ruskiemu/ posłuszeństwa Wschodniego/ wszem wobec Duchownym y świetskim/ wszelkiego stanu Oycom/ Bráći y Pánom swoim wysoce vczczonym/ y wielce miłym/ łáski/ pokoiu y miłośći od Bogá Oycá y Páná nászego IEZVSA CHRISTVSA, w Duchu S. vprzeimie modli życzy y winszuie. SmotApol 1.
patrz: OSOBNO
– W ten koniec zumysłu to czyniłem ábym wszytkie Słowieńskie narody oraz P Bogu memu w święty iego Oycowski Przemysł z częśći mey Kápłáńskiey podał y poruczył/ prosząc iego świętey dobroći/ áby wszytkim nam iákiemi on wie sądámi proszone przez niego v Bogá Oycá swego IEDNO być/ y iák iednymi vstámi/ y iednem sercem wewnątrz Cerkwie iego świętey przechwalebne y Przeuwielbione Imię Oycá y Syná/ y S. Duchá chwalić/ y wysławiáć/ dárowáć racżył. SmotApol 7.
patrz: P, P, P.
– A osobliwie o świętych Apostołách Pietrze y Páwle ták wyznawa Teraz nie przez podobieństwo/ áni przez źwieciádło Christá Páná widźićie: ále twarzą w twarz/ ktory wam Bostwá swego doskonáłą znáiomość odkrywa. SmotApol 30.
patrz: PAN
– Iednych głodem piętnaśćie dni morzono: inszych ogniem pieczono: Drugich duszono y dawiono: Ciáłá ich potáiemnie nocą chowano: á ręce ich do tey swey Vniey po śmierći ich podpisowano. SmotApol 79.
patrz: PIĘĆNAŚCIE, PIĘTNAŚCIE, PIĘTNAŚCIE
– Wino bywa pite/ oddźielone od osoby chlebá: á chleb z máteriey winá wysuszony/ bywa pożywány. SmotApol 172.
patrz: PITY
– Záczym wspráwách tákich okázowáć oycowską omyłkę/ pokrywáć iest nágość iego/ á nie odkrywáć: poty odkryta zostáwałá/ poki záprawdę rozumiána bywszy/ nápádáiące ná się niewiádomie/ pogorszáłá: obiáwiona zostawszy/ stáłá się zákrytą: bo sie iuż nią więcey z nas nikt pogorszáć niemoże/ tylko ten/ ktory vpornymi powiekámi zazdrośćią oćiekł ocży nápuśćiwszi/ niczego dobrego widźieć niechce. SmotApol 45.
patrz: POGORSZAĆ
– Po to w kráie támeysze zápuscżałe sie/ po co mądry syn Syráchow porániáć sie rádźi nam/ y drzwi mężow rozumnych progi nogámi nászemi trzeć... SmotApol 2.
patrz: PORANIAĆ
– ...bo narod nász w cnoćie nád insze narody pośledni nie iest/ y owszem lepszy/ ktory inne narody w Cnoćie y w obycżáiách przchodźi. SmotApol 194.
patrz: POŚLEDNI
– Wygnánie z człowieká zá wielką mekę poczytáią sobie dyabli. Do Narodu Ruskiego. Iż Christus iest Kápłanem y pośrednikiem ná wieki. SmotApol 40.
patrz: POŚREDNIK, POŚRZEDNIK
– Gdy ábowiem cżąsteczká winá łyżeczką z kielichá oddźielona bywa/ y cżąstka chlebá z máteriey winá wysuszona: sámo tám/ względem słow Páná Christusowych/ owych/ Hoc est Corpus meum. y/ Hic est sanguis meus: to iest względem poświęcenia/ ciáło w osobie chlebá zostáie/ y krew w osobie winá. SmotApol 172.
patrz: POŚWIĄCENIE, POŚWIĘCENIE
– Nie zda mi sie namileyszy w Christuśie Bráćia/ żeby Pan Bog dźiwnymi sądámi swymi ná tym stopniu dostoieństwá Episkopskiego w Cerkwi nászey Ruskiey dla tego tylko nas posádźić raczył/ ábysmy tylko w niey Presbytery poświącáli/ á ná co inszego w Cerkwi iego máły pozor mieli: SmotApol 108.
patrz: POŚWIĘCAĆ
– Nie bluźnią w náuce o Przáśniku: bo im Oycowie Gręccy wiekow śrzednich/ stárodawny w tym zwyczay przyznawszy/ poświęconą w Przáśniku táiemnicę Eucháristiey/ czći godną y świętą być przyznawáią/ cżći godny y święty y Liturgiey ich ábo Msze obchod. SmotApol 99.
patrz: POŚWIĘCONY
– Ták są potępieni ná Czwartym powszechnym Synodźie Eutyches y Disocorus: ony iák Haeretyk, á ow iák obrońcá iego. SmotApol 5.
patrz: POTĘPIONY
– Iesliż w tych rzeczách potocżnych świátłośći przyrodzonego rozumu záżywszy obchodźimy sie/ cżemuby y w rzecżách zbáwiennych nie tymże rozumem/ zwłaszczá co mu w rzeczách tych poznawać dáno iest/ obchodźić sie mielismy? SmotApol 92.
patrz: POTOCZNY
– TEn Philálet wydał náukę swoię z druku. AñoAnno 1597. , názwáną. Ktory pagina 66. zmyśla y potwarza Grękow iákoby oni ná Cõcilium florenckim Tránssubstántiey/ to iest Przeistnoczenia chlebá y winá w ciáło y Krew Páná Christusowę w Sákrámenćie Eucháristiey nie przyználi. SmotApol 21.
patrz: POTWARZAĆ
– Tenże/ Iest/ mowi/ Práwidło Cerkiewne, ktore wszelką poważność odeymuie od spraw Duchownych/ ktoreby mimo zdánie Biskupá Rzymskie[g]o stánowione były. SmotApol 165.
patrz: POWAŻNOŚĆ
– Częśćią ná okazánie y zniesienie błędow y Haereziy ktorymi nowi nás Scribentowie od lat więcey trzydźiestu Cerkiew nászę Ruską zmázáć poważyli się/ y wszytek narod nász Ruski wpodeyrzenie sprosnych ná máyestat Boży Haeretickich bluźnierstw do wszytkiego świátá podáli. SmotApol 7.
patrz: POWAŻYĆ SIĘ
– Iednym oszukánia duchem oni zsobą iák iest widźieć powiązali sie. swoiey tedy ráczey/ y w ktorey sie osobę vbrał/ płákáć przystało było Orthologowi/ niżli od nich ná kogo lámentowáć swey dla tego/ że ták Bogu brzydkich bluźnierstw zmázą swoim Cerkiewnikom szkárádźić siebie dopuśćiłá... SmotApol 61.
patrz: POWIĄZAĆ SIĘ
– Wszytko to/ w ktoryby koniec przez mię przełożono było/ mądremu vkázywáć nie potrzebá/ iáwnie ábowiem/ y bez vkazánia káżdy táki widźieć y rozumieć to może/ iż y po nas mus duszozbáwienny to wyćiąga/ ábysmy nowo powstáłey miedzy námi omylney Hęretickiey przez násze nowe Theologi násianey náuce/ nie tylko z Káthedr Cerkiewnych vstąpić kazáli; SmotApol 18.
patrz: POWSTAŁY
– Z iákiego vpadku cżłowiekowi do powstánia ták iest trudno/ iák trudna rzecz iest martwemu chodźić/ ieśli nie z osobliwey łáski Bożey poruszony będźie. SmotApol 16.
patrz: POWSTANIE
– Dámáscenus S. po nim S. Nikon/ ktory żył iuż po czáśiech Micháłá Ceruláryuszá Pátryárchy Konstántynopolskiego: ktory ostátnio Cerkiew Wschodnią od Zachodniey oderwał/ niemal w lat dwieśćie po Phocyuszu: y Nicephorus Kállistus Xántopolous Historyk Cerkiewny/ Haerezye/ ktore do ich wieku w Cerkwi powstawáły opisuiąc/ żadney Hęrezyey/ ktorąby Rzymiánie byli o Haeretyczeni/ nie przypomináią. SmotApol 140.
patrz: POWSTAWAĆ
– ...máiąc to przed oczymá/ co powszechny Sobor Niceński pierwszy w Symbole swoim mowi. SmotApol 97.
patrz: POWSZECHNI, POWSZECHNY
– Kuropálátes y Cedrenus Historikowie Gręccy piszą/ że zá przemysłem Honoryuszá Cesárzá Práwosławnego/ y Zony iego Theodory/ do stá tysięcy Mánicheyczykow rozmáitymi sposobámi y z máietności y z żywotá są wyzuci. SmotApol 91.
patrz: PRZEMYSŁ
– My też im w tym przymawiáć y zwyczáiu ich gánić niemamy: ponieważ bez przymowki y przygány sámym sobie/ czynić tego nie możemy. SmotApol 115.
patrz: PRZYGANA
– Przygánić w czym Lámentowi/ iákoby też zá duszę słyszącego wźiąć. ktory od wielu y potomkom zá nieoszácowány kleynot chowány bydź głośi sie. SmotApol 124.
patrz: PRZYGANIĆ
– CHleb Przáśny/ názywa sie prosto chlebem/ ták/ iák y chleb kwáśny/ bez przykłádánia tego słowá/ Przáśny. SmotApol 150.
patrz: PRZYKŁADANIE
– Cerkiew Rzymska przynośi chleb Przáśny/ dla tego/ iż Pan Christus bez żadnego przymieszánia przyiął ná sie ćiáło: á insze Cerkwie przynoszą chleb kwáśny: znácząc/ iż słowo Bożepokryte iest ćiáłem/ y iest prawdźiwy Bog y prawdźiwy człowiek. SmotApol 153.
patrz: PRZYMIESZANIE, PRZYMIESZANIE, PRZYMIĘSZANIE
– Ieśli dwom ábo trzem/ ná imię iego zebránym/ przyobiecał bydź z nimi: á gdźieby sie nas zebráło w inne iego święte więcey/ o przytomnośći Zbáwićielá nászego Christá PAná kto będźie wątpił? SmotApol 127.
patrz: PRZYOBIECAĆ
– W táką sie ná pocżątku tey swey powieśći żáłobę przyodźiał/ iákoby łácno/ nie tylko máło vważne/ ále y wiele rozsądne słuchácze do żalu pobudźił/ y do vwierzenia tey swey powieśći przywiodł. SmotApol 78.
patrz: PRZYODZIAĆ SIĘ
– Iuż tedy dáne są duszom świętym száty ich: iuż są w nie przyodźiane/ w ktorych nie zewnątrz niebá stoią/ ále wewnątrz niebá przed Thronem Bożym y Báránkowym. SmotApol 33.
patrz: PRZYODZIANY
– Tá ś. iedność y nász narod Ruski od Krztu przywiodłá/ y Cerkiew nászą w pobożne y święte męże/ Oycy násze/ płodowitą vczyniłá. Tá ś. iedność nábudowáłá nam Cerkwi y Monásterow/ dobrámi ie nádárzyłá/ y wolnośćiámi przyozdobiłá. SmotApol 179.
patrz: PRZYOZDOBIĆ
– Zwłaszcżá máiąc lud prosty zdawná z wielu przycżyn ná Rzymian záwáśniony/ y teraz tymi czásy ieszcze bárźiey záwásniáiący sie/ przez podobne nászym kąkolośiewce Zyzánie: przez nowo wydaiące sie miedzy Graekámi Hęretyckie/ nászym Philaletom y Ortologom podobne scriptá. iáki iest owy máło wyżey przez mię przypomniány/ Zácháriaszá Gergáná Graeká/ prostym ięzykiem Gręckim z druku wydany Káthechism. SmotApol 118.
patrz: PRZYPOMNIANY
– Bo choć to w przypowieści rzeczono być przyjmiemy/ miejsca mąk inaczej rozumieć nie możmy/ tylko że jest Infernus; SmotApol 36.
patrz: PRZYPOWIEŚĆ
– ci ieden dom ná dwoie rozdźielili: że on sobie sámemu teraz náupadek stoi: y według niekłamliwych słow Páná Chrystusowych/ ieśli się záś z miłośierdźia iego ś. nie z iednoczy: o ćiężki á nam żáłosny vpadek śiebie przypráwi. SmotApol 60.
patrz: PRZYPRAWIĆ
– swoiey tedy ráczey/ y w ktorey sie osobę vbrał/ płákáć przystało było Orthologowi/ niżli od nich ná kogo lámentowáć swey dla tego/ że ták Bogu brzydkich bluźnierstw zmázą swoim Cerkiewnikom szkárádzić siebie dopuściłá [...]. SmotApol 61.
patrz: PRZYSTAĆ, PRZYSTOIĆ
– ...do nieprzyiaćioł iego oporádę y o rátunek vdálismy sie: ktorego od nich nábywszy/ sobiesmy go zá czásem przyswoili/ wstąpiwszy/ mowię/ dla przyiętey od stárszych nászych Duchownych z Rzymskim Kośćiołem iednośći/ tak z Rzymiány/ iák y z swoimi/ zá ktorymi iść niechćielismy/ w poswar/ á zdołáć ich niemogszy/ vdálismy sie o pomoc y o rátunek do Luteran y do Kálwinistow... SmotApol 95.
patrz: PRZYSWOIĆ
– Abo kto y miáłkiego rozumu człowiek/ w śiebie to wmowić da/ áby Pan Christus z źiemi ná niebo odchodząc/ y od widomey przytomnośći siebie Cerkwi swey odnosząc/ zostáwić ią miał w nierządźie: SmotApol 158.
patrz: PRZYTOMNOŚĆ
– Ale tylko záwzgląd propositiey tey/ ex od/ ktora Przodkuiącą Przyczynę więzyku Gręckim znáczyć zwykłá/ mowi/ że Duchá S. od Syná nie mowiemy/ miásto iednák tey propositiey/ ex, praepositiae, per, ktora znácży przycżynę z Porządkiem/ Synowi przywłaszcża/ mowiąc. SmotApol 135.
patrz: PRZYWŁASZCZAĆ, PRZYWŁASZCZYWAĆ
– Ze Nestorius y Theodoretus nie przyznawáiąc/ áby Duch S. miał bytność od Syná/ lub przez Syná/ zbłądźili: iáwno iest ztąd/ iż sie temu ichnie przyznawániu SS. Doktorowie Cerkiewni sprzećiwili... SmotApol 134.
patrz: PRZYZNAWANIE
– Daley postepuiąc mowi/) á sámi sie z sobą/ ná przedni głowy swe pátrząc/ nie zgadzáią/ y ná Hęretyckie błędy przyzwaláią. SmotApol 188.
patrz: PRZYZWALAĆ
– Ale nam tá táka odpowiedź w wymowkę poyśdź nie może: bosmy iuż wiárę swą/ iáka iest/ ogłośili y publikowáli przez Zyzániego/ Philáletá/ Ortologá/ Kleriká/ Azáriá y tym podobnych. SmotApol 93.
patrz: PUBLIKOWAĆ
– Opisánie puszczenia sie Authorowego z Konstántinopola do źiemie S. Do Narodu Ruskiego. SmotApol 5.
patrz: PUSZCZENIE SIĘ
– Ieśli iest spráwiedliwa rzecz przed oblicznością Bożą/ iego ráczey/ niżeli Bogá słucháć/ sam niechay rozsądzi. SmotApol 189.
patrz: RZECZ
– Te to nieszcżęsne kleynoty y tego poniżenia M. W. nábáwili, iże od społ obywátelow Hęretykámi słyniećie/ spráwiły. SmotApol 126.
patrz: SPÓŁOBYWATEL
– Honorus po smierći od Hęretykow Monothelitow zá iedynomyślniká y społ wyznawce calumniosè záćiągány/ ma od potwarzy tey obrońcy známięnite/ męże święte/ Agáthoná Biskupá Rzymskiego/ Máximá Wyznawcę/ y Ianá Dámáscená/ tymi sámymi czásy pożyłe. SmotApol 196.
patrz: SPÓŁWYZNAWCA
– Ieśli iest spráwiedliwa rzecz przed oblicznością Bożą/ iego ráczey/ niżeli Bogá słucháć/ sam niechay rozsądzi. SmotApol 189.
patrz: SPRAWIEDLIWY
– Vżalże się nád sámym sobą Przezacny narodźie Ruski/ á nie day sobie y docżesznie y wiecznie ginąć: niedopuscżay tym nierozumnym slepcom oslep śiebie wodźić. SmotApol 60.
patrz: ŚLEPIEC
– Piętnaste/ iż Syná dwoiáką przyczyną stworzenia świátá bydź powiáda/ pierwszą według istnośći: á środkuiącą według Osoby. SmotApol 71.
patrz: ŚRODKUJĄCY, ŚRODKUJĄCY, ŚRZODKUJĄCY
– Gdy onych sámoucznych/ nową iákąś/ nie wpismie S. áni wpismie Oycow SS. opisáną wiárę/ ále swoie sny przepowiádáiących Kábállistow/ w sobie mądrych świátkow słucháć poniechamy. SmotApol 178.
patrz: ŚWIADEK
– iáki iest owy máło wyżey przez mię przypomniány/ Zácháriaszá Gergáná Graeká/ prostym ięzykiem Gręckim z druku wydany Káthechism. w ktorym miedzy inszymi/ owe błędy y Haerezye wyráźnymi słowy są położone/ y za práwosławne Gręckiey wiáry dogmátá vdáne. Choć by podobno y chćieli Pátriárchowie do zgody y iednośći z Papieżem/ tedy dla boiáźni Tureckiey nieśmie Do Narodu Ruskiego ią Ale my Ruś/ libertè to vczynić możemy á potym y Graekom pomoc do iednośći przysć. SmotApol 118.
patrz: TEDY
– A ponieważ tę prawdę Cerkiew nászá Ruska wyznawa/ iż święći są w niebie/ gdźie iest Christus Pan cieleśnie/ á nie w Ráiu źiemnym/ y iż Błog: Apostoł Páweł/ iák y wszyscy święći/ iest iuż z Christusem/ tedy to fałsz iest y Haeresis/ czego Zizáni Cerkiew nászę Ruską wierzyć vczy/ ná ktorą my nieostrożnie pozwolili. SmotApol 29.
patrz: TEDY
– O by to zdárzył był P. Bog/ áby zmyślona y niepodobna to rzecż byłá/ że ia Episkop/ ták wysokiego w Cerkwi Ruskiey dostoieństwá człowiek/ com wierzył nie znałem: ábo ieśli znałem: tedy źle znałem/ y źle wierzyłem. SmotApol 11.
patrz: TEDY
– Ieśli wolno prawdę w obronę prawdy wymowić/ wszyscy SS. Oycowie/ y wszelki Práwosławnych y świętych mężow Synod żadnym sposobem inszego wiáry ográniczenia/ swych słow záżywszy/ nieprzywnieśli/ iák wy áż názbyt głupie/ á práwie száleiąc mowićie/ ále toż y iedno ono pierwsze/ ktore od trzech set y ośmnastu świętych Oycow iest vchwalone bárziey zmocnili/ obiásniáiąc ie/ y iákoby odkryćiey wykładáiąc/ dla tych/ ktorzy ie/ y iego dogmátá złym wykłádánim ku swey niezbożney opiniey náćiągáią. SmotApol 143.
patrz: TRZYSTA
– Aże ow Papież vstánowił/ áby Kápłani włosow nie rośćili: Drugi/ áby z przymieszáną solą byłá święcona wodá: Trzeći/ áby Láikowie ołtarzowego naczynia nie tykáli sie: y inszy insze/ ile do porządku/ Cerkiewnego: á nie ile do wiáry: wźieło sie od Hęretykow w potwarz/ że co Papież to insza wiárá. SmotApol 185.
patrz: TYKAĆ, TYKAĆ SIĘ
– W Roku 1597. nieiákiś ciemny Autor Krzysztoph Philálet, (ćiemnym go názywam, iż przezwisko (we własne vtaiwszy, zmyślenie názwał się Philálete) ważył się o dwie rzeczy wielkie y twárde otrąćić, że im miał ábo wytrwáć, ábo też podołáć: rozumieiąc ále nie rozsądnie: bo z motyką nie rzuca sie ná słonce nikt, tylo głupi, y opoki głowa kruszyć nie kuśi się, tylo szalony. SmotApol 3.
patrz: TYLO
– Rzecz záiste táką przekłáda/ ktora nierzkąc pobożne serce przeráźić/ do żalu y do płáczu pobudźić/ ále y z kámieniá łzy wytoczyć mogłáby: zwłaszczá v nas/ tym iedynowiernych/ nád ktorymi tá/ nierzkąc niesłychána/ ále Chrześćiánom náprzećiwo Chrześćian y niezwyczáyna tyránnia/ wykonywána bydź powiáda sie. SmotApol 80.
patrz: TYRANIA
– wieleż iuż M. W. szlácheckiego záwołánia w stronie nászey? chćieyćie/ proszę/ widźieć/ á łácno obacżyćie/ że tyśiącámi mniey niż było przed lat dźieśiąćią. SmotApol 128.
patrz: TYSIĄC
– A tu teraz z tego od iednośći vchylánia sie/ w kilku dźieśiąt błędow y Hęreziy wpádlismy/ tákich/ iákie nas do Bogá/ y do wszytkich Práwowiernych zá Haeretyki podáią. SmotApol N.
patrz: UCHYLANIE SIĘ
– Co my iuż iáwnie y odkryćie widźimy/ y w sámych nas to/ im dáley tym głębiey vkorzeniáiące sie czuiemy y doznawamy. SmotApol 15.
patrz: UKORZENIAJĄCY SIĘ
– Po ktorych Mędrcow z Gręciey vstąpieniu/ vstąpiły záraz y Atheny Graeckie/ á do Włoch sie zá niemi przeniosły/ y tám sie vfundowáły. Ci ábowiem Grękowi/ po wszytkich záchodnych Kráinách náuki Gręckie/ ktore y podźiś dźień kwitną/ vkorzenili. SmotApol 139.
patrz: UKORZENIĆ
– Nie vfaymy iuż w tym ni Zyzániom/ ni Philáletom/ ni Ortologom/ ni Klerikom/ y ni żadney ná prawdę niepotrzebną nienawiśćią záwaśnioney duszy/ ále sámi przez sie Synodaliter tego doświádczmy/ swoim złym przez ták długi czás nákaráni bywszy/ widźimy wszytko to/ ieśli widźimy: że vmáleni iestesmy. y znácżnie poniżeni/ á dla czego: tego áni wiemy/ áni sie też o tym bádamy. SmotApol 177.
patrz: UMALONY
– Ktorzy w przodkách swoich zacnych wiárę świętą Chrześćiáńską/ ze Wschodnich kráiow od Cerkwie y Stolice Konstántynopolskiey przyiąwszy/ ná tośći szláchetney Chrześćiáńskiey krwie wászey roźlaniem słyżyli/ y służyćie/ ábyśćie z káżdym w tych Koronnych y Wielk: X. Litewsk: Páństwách obywátelem vrodzeniem y zá dźiałámi porownywáiąc/ nie tylko w Ziemskich vrzędách y Grodskch przełożeństwách mieysce Krolá Ieo Mći Páná swego Mćiweo záśiadali/ ále y o bok iego Páński śiedźieć/ y dostoieństwy Senatorskimi/ wierney iego rády tytułámi czcżeni y zdobieni bydź/ vposledzáni nie byli: ieśli to W. M. w postrodze/ do iákiego śćie w máłym czáśie poniżenia/ y vposledzenia miedzy szláchtą Bráćią przyszli/ że nie tylko zá dźiałámi w rzeczy tey pospolitey/ ále iákoby y vrodzeniem z zacnych fámiliy wászych/ inszym nie porownáiśćie. SmotApol 123.
patrz: UPOŚLEDZANY
– Wszákże by [szatan] dobrze wszytkie swoie piekielne mocárstwá y władzy ze wszytkimi ich chytrośćiámi dźwignął/ nic nie vśpieie. SmotApol 10.
patrz: UŚPIEĆ
– Ia pod tymże sámym Bogá y zbáwienia mego miłośći obowiązkiem/ z częśći mey káżdego z was przestrzegam/ vwiádomiam/ y vpewniam/ Ze ktokolwiek z narodu nászego Ruskiego/ dla tey wiáry/ ktorą nászę bydź Zyzáni/ Philálet/ Ortolog/ Klerik/ Azáry/ Elenchus/ y tym podobni opisáli/ tráći co/ ábo vmiera: ná swoię szkodę tráći: y nadáremnie vmiera: zátráca duszę swoię/ á nie zbáwia. SmotApol 91.
patrz: UWIADOMIAĆ
– Zá wzgląd liczby wáriowáć sie może Boskich osob wyliczánie: iák gdy sie mowi/ iedná osobá Boska Oćiec/ drugą Syn/ trzećia Duch S. mogąc mowić sie y wprzećiw/ iedná ábo pierwsza... SmotApol 69.
patrz: WARIOWAĆ SIĘ
– Cży ieszcżeśćie nie poználi iednorodzonego Syná Bożego (ktory dla cżłowieká y dlá zbáwienia iego zstąpił z niebá/ y wćielił się z Duchá świętego/ y z Máriey Dźiewice) prawdźiwego y doskonáłego Bogá/ y prawdźiwego y doskonáłego cżłowieká/ w dwoiey istnośći/ á w iedyney Personie chwalebnego. SmotApol 29.
patrz: WCIELIĆ SIĘ
– ...ábyś w to wszytko ode mnie tobie/ zá pozwoleniem/ ábo rácżey roskazániem y Błogosłáwieństwem stárszych przełożone/ nie ospáłym okiem/ ani otruchláłym sercem/ ále trzeźwym vmysłem/ y cżerstwą duszą weyrzeć zezwolił zezwolił... SmotApol 176.
patrz: WEJRZEĆ, WEJRZEĆ, WEJRZYĆ, WEJZREĆ, WERZEĆ, WEŹRZEĆ
– My háńby świetskiey v ludźi/ ákaránia wiecznego od Bogá nie vydźiemy. Bo bráć z owiec mleko y wełnę/ á ná rzeź ie wilku piekielnemy wydáwáć/ nie Pásterskie iest dźieło/ ále naiemnicze. SmotApol 109.
patrz: WEŁN, WEŁNA, WOŁNA
– Na pytanie/ mówi/ o Przaśnikach/ już/ jak mi się zda/ dosyć dobrze odemnie w liście do Archiepiskopa Weneckiego pisanym jest odpowiedziano/ i pokazano że się to u nich nie według Tradycji Cerkiewnej dzieje. SmotApol 151.
patrz: WENECKI
– Do ktorych tego świętego słow Cerkiew owe słowá przydawszy/ y wewnątrz bedąc: z drzewá żywotá roskoszuiećie: Częstokroć to śiewa y wyznawa. SmotApol 31.
patrz: WEWNĄTRZ
– Zaczym jak od wezwanego obrońcy, nie odnosił obrony. Tak ani od tej, której wrzkomo bronił, odniósł podziękę: ale od obu to odniósł, na co zasłużył, hańbę i sromotę, i Sumnienie abowiem Katolickie czyste Herezji bronić nie pozwala... SmotApol 4.
patrz: WEZWANY
– A my cżystą záiste y niepokaláną wiárę od tych SS. Przodkow nászych przyięli/ álesmy ią sámi/ iuż zádni nászych oniecżyśćili/ y pokaláną vczynić dopuśćili:... SmotApol 12.
patrz: WIARA
– P. Christus iest sam tey śiły y władzy głową/ że wlewa wnętrznie w ćiáło swe dáry łáski swey/ przez ktore nim rządźi y spráwuie: á zewnętrznie y widomie ten rząd swoy władzy y spráwowánia/ iuż nie sam przez sie odpráwuie/ ále przez swego namiestniká widomego/ iákiego Cerkiew widoma potrzebuie. SmotApol 159.
patrz: WIDOM, WIDOMY
– Záż tym pozyskał co Zyzáni/ że przy ták iáwnych swych błędách y Hęrezyách/ Caelestyná Biskupá Rzymskiego Rzymskiego [rzymski:adj:sg:gen:m:pos] / mężá świętgeo/ przeklętym Haeretykiem názwał/ y nam iego zá tákiego nieuważnie podał? lub też owym/ że Christá Páná Cerkwi swey widźiálną y teraz bydź głową/ zmyślił? SmotApol 45.
patrz: WIDZIALNY
– Bo ieśli on przy drzwiách serc nászych stoi/ y kołáta do nas/ ábysmy mu otworzyli/ w dom sercá nászego wniść mu dopuśćili/ y iemu z námi á nam z nim wiecżerzáć pozwolili:... SmotApol 8.
patrz: WIECZERZAĆ
– Przytym/ ieśli spráwiedliwi iuż w niebie z wiecznych dobr roskoszuią/ z potrzeby zátym idźie/ że też iuż y niezbożnikowie męki wieczne w piekle ponoszą. SmotApol 38.
patrz: WIECZNY
– Błogosłáwionymi pomyslnośćiámi, ktorych sobie, y wszytkim przezacnym domownikom swym, wielm: Wászá od niego, w nádźiei wiecznych niebieskich roskoszy Zyczy y pożąda, nádárzáć y błogosłáwić raczył. SmotApol 6.
patrz: WIECZNY
– A tę táką moię pracą Kátholickim sercem ná tego, y ná temu podobne Haeretyckiego ięzyká, od Rusi nászey práwiące Scribenty, záwźietą y podiętą, pod opiekę y obronę, Miłośći twey Iásnie wielmożny Młśćiwy P. Podkánclerzy poddáć vsadźiłem: SmotApol 5.
patrz: WIELMOŻNY
– Ktorego sie ia M. łásce y opiece z vniżonymi służbámi moiemi Kápłáńskiemi pilno zálecam, y Bogá wszechmogącego proszę, áby on wielmożność Wászę ku czći y chwale Imięnia swego S. á ku wierney rádźie prześwietnego Krolestwá Polskiego wieloletnie w dobrym zdrowiu chowáiąc, Błogosłáwionymi pomyslnośćiámi, ktorych sobie, y wszytkim przezacnym domownikom swym, wielm: Wászá od niego, w nádźiei wiecznych niebieskich roskoszy Zyczy y pożąda, nádárzáć y błogosłáwić raczył. SmotApol 6.
patrz: WIELOLETNIE
– Czyli wy nie ták wiernie/ y nie ták prácowito miłey Oycżyznie służyćie/ iák wiernie y prácowito służyli Przodkowie wászy? SmotApol 124.
patrz: WIERNIE, WIERNO
– Táką wiernośćią on tu z Błog. Złotoustym postąpił/ przypisawszy mu vymę wiecznego vrzędu Páná Christusowego Kápłáńskiego/ iáką wiernośćią w tymże swym scripćie/ owo do pism iego przydał/ tám Przáśnik/ á tu chleb. iákoby to wolno było iemu ś. Złotoustego popráwować... SmotApol 41.
patrz: WIERNOŚĆ
– Poki Pan Christus był ná źiemi/ oboy Rząd/ wnętrzny y ze wnętrzny sam obchodźił: gdyż sam y wnętrzną wiernym dawał łáskę/ y po z wierzchownym spráwowániem rádźił nimi y spráwował: y był widźiálną Cerkwie Głową. SmotApol 159.
patrz: WIERZCHOWNY
– Będźiemy záiste w tey mierze nád wszytkie wszytkiego świátá Chrześćiány márnieyszymi/ ktorzy ládá plotkam bez żadnego vważenia wiárę dáiemy/ y wspráwách dusze zbáwiennych ná tych polegamy/ ktorzy iák sámi nie wiedźieli co wierzyli/ ták to co nam przez pismá swoie do wierzenia podáli/ swoie bydź/ mniemániem tylo dochodźili. wcżym y sámi sie oszukáli/ y nas zwiedli. SmotApol 87.
patrz: WIERZENIE
– Chleba y winá w Sákrámenćie Eucháristiey w ciáło y krew Christusową istotne przemienienie/ rzecż zmyśloną bydź powiádáią. SmotApol 19.
patrz: WINA
– Przezacnemu narodowi Ruskiemu/ posłuszeństwa Wschodniego/ wszem wobec Duchownym y świetskim/ wszelkiego stanu Oycom/ Bráći y Pánom swoim wysoce vczczonym/ y wielce miłym/ łáski/ pokoiu y miłośći od Bogá Oycá y Páná nászego IEZVSA CHRISTVSA, w Duchu S. vprzeimie modli życzy y winszuie. SmotApol .
patrz: WINCZOWAĆ, WINSZOWAĆ
– Nie iest to rzecż dobrego człowieká/ winić bliźniego w tym/ wczym on nie iest winny. SmotApol 117.
patrz: WINIĆ
– O bodaysmy my/ Przezacny narodźie Ruski/ bodaysmy/ tym Bráći nászey złym nákaráli sie/ á przed szkodą/ to iest/ przed nászym vpadkiem/ ktory tuż tuż nád námi/ zá pomstą z niebá/ wiśi/ obacżyli sie: w tym słowách mężá tego S. iák we źwierćiedle teyże przyczynie nászych nędż y bied przypátrzywszy sie/ ktora byłá y ich vpadkowi. SmotApol 194.
patrz: WISIEĆ
– Komuż sie to z nas podobáć może/ że nas ná pierwszym známi potkániu sie witáią Schismátykámi/ y w káżdym trzećim słowie/ cżcą nas odszcżepieńcámi. SmotApol 111.
patrz: WITAĆ
– Tego tedy Cerkiew Páná Christusowá/ według przełożoney pismá S. náuki/ rozumienie iest/ że Pan Bog káżdemu człowiekowi duszę nowo tworzy/ y w ćiáło onym w Ráiu vczynionym Błogosłáwieństwem iego/ z naśienia w żywoćie mátczynym záczete y postánowione wlewa. SmotApol 66.
patrz: WLEWAĆ
– .../ y wszytkim oboygu tych Páństw Duchowieństwem władnął/ czego nigdy ni Xiążę Litewskie w Moskwie/ ni Kniáś Moskiewski w Ruśi dokázáć/ práwá ná to od Bogá niemáiąc/ nie mogł y niemoże. y Pátryárchá Konstántynopolski/ niemal po wszytkie przeszłe wieki/ iáko się Ruś okrzćiłá/ zá Cesárzow Chrześćiáńskich/ Metropolitem Ruskiey Ziemie władnął/ y wszytkim iego duchowieństwem. SmotApol 58.
patrz: WŁADNĄĆ
– Lecż żaden Krol/ y żaden Cesarz táki niebył/ ktoryby wszytką Cerkiew swym pánowániem záymował/ áby y niechcących ná Synod przybyć/ przymuśić mogł: co ma zwierzchność Duchowna: ktora wszędźie pod rożnymi Krolámi y Monárchámi władzę swoię zupełną iednáko rospośćiera/ nákázuie/ przymusza/ á nieposłuszniki káráć może/ y karze. SmotApol 57.
patrz: WŁADZA
– Aże ow Papież vstánowił/ áby Kápłani włosow nie rośćili: Drugi/ áby z przymieszáną solą byłá święcona wodá: Trzeći/ áby Láikowie ołtarzowego naczynia nie tykáli sie: SmotApol 185.
patrz: WŁOS
– Bo ieśliby to byłá prawdá/ czego nas y Cerkiew nászę náucza Ortolog/ ofiáry zaduszne zá vmárłe/ Pámiątki/ iáłmużná/ y inne zá nie dźieiące sie od Cerkwie dobrodźieystwá/ bydź by muśiáły nádaremne y niepotrzebne. y pobożnych ludźi włośiennice/ posty/ iáłmużny/ ránne wstawánie/ długie ná modlitwách stanie/ ciałá vdręcżenie rozmáite:... SmotApol 64.
patrz: WŁOSIENICA, WŁOSIENNICA
– Cáłowáłem mieysce vkrzyżowánia iego/ zdięćia z krzyżá/ pogrzebu y wniebowstąpienia: to iest Golgotę świętą/ y grob iego Prześwięty/ y świętą Gorę oliwną. SmotApol 5.
patrz: WNIEBOWSTĄPIENIE
– ... Ignátius/ świętym iest w Cerkwi nászey: ktorego my pámiątkę Octobris 23. obchodźimy. Po żywoćie iego stáło sie iednośći Cerkiewney rozerwánie/ y iuż stolice tey Pátryárchá żaden w Reyestr świętych Bożych od Cerkiewnikow nászych nie iest wnieśiony. SmotApol 180.
patrz: WNIESION, WNIESIONY
– Przezacnemu narodowi Ruskiemu/ posłuszeństwa Wschodniego/ wszem wobec Duchownym y świetskim/ wszelkiego stanu Oycom/ Bráći y Pánom swoim wysoce vczczonym/ y wielce miłym/ łáski/ pokoiu y miłośći od Bogá Oycá y Páná nászego IEZVSA CHRISTVSA, w Duchu S. vprzeimie modli życzy y winszuie. SmotApol 1.
patrz: WOBEC
– ...ktorym dał Pan Bog y oczy/ widźieć/ y vszy/ słyszeć/ my iednák sámochotnie y vchá zátkawszy/ y ocży zámrużywszy/ ślepym y głuchym wodzom prowádźić nas powierzylismy: ktorzy nas wodzą po kámieniách obráżenia y opokách zgorszenia. SmotApol 47.
patrz: WODZIĆ
– A wstąpiwszy ná niebo/ y nie widomym nam prze odległość mieyscá zostáwszy/ á przez to woiuiącey Cerkwie Głową niewidomą stawszy sie/ wnętrzny rządo bchodźi sam/ á ze wnętrzny odpráwuie przez swego namiestniká. SmotApol 160.
patrz: WOJUJĄCY
– Teraz chlubá nam z tego máło nienádáremna/ nádáremna y vćiechá. y boię sie áby sie my z tego nie ták właśnie chlubili y cieszyli/ iák gdyby kto spadszy z wozá wbłoto/ ćieszył sie z tego/ że śiedźiał ná woźie. SmotApol 191.
patrz: WÓZ
– ...straszliwe iákieś oczekiwánie sądu/ y żarliwość ogniá Czeka [ją]/ ktora ią iáko przećiwnicę Bożą pożrzeć ma/ ieśli sámá siebie pilnowáć y strzec nie zechce: ieśli sie pierwey nie obacży/ poki ieszcże pomsty Bożey ná sobie nie odnieśie: poki w ręce żywego Bogá nie wpádnie. SmotApol 16.
patrz: WPAŚĆ
– Ktorego przepis/ po náleźionym w Krewie/ náleźiony był w Cerkwi siołá Wielboyna pod Ostrogiem/ pismá starego/ molem iuż niemal wpoł obiádły. oczym mi powiádał ten/ ktory go był tám z tráfunku nálazł/ nieboszcżyk Alexánder Putyátycki/ wielu nam znáiomy. SmotApol 83.
patrz: WPÓŁ
– Bez pochyby przyidźie nam Pásterzom zá ták pilnym owiec dozorem/ owo pospolite w rychle záśpiewáć/ Pási pási oweczki do weczorá ni iednoi. SmotApol 103.
patrz: WRYCHLE
– Przezacnemu narodowi Ruskiemu/ posłuszeństwa Wschodniego/ wszem wobec Duchownym y świetskim/ wszelkiego stanu Oycom/ Bráći y Pánom swoim wysoce vczczonym/ y wielce miłym/ łáski/ pokoiu y miłośći od Bogá Oycá y Páná nászego IEZVSA CHRISTVSA, w Duchu S. vprzeimie modli życzy y winszuie. SmotApol 1.
patrz: WSZEM
– [...] znośniey záiste będźie źiemi Sodomitow w dźień on sądny/ niżliby nam Cerkwie Ruskiey Pásterzom było/ dla ták wielkiego wielu/ nieocenioną Syná Bożego krwią okupionych dusz/ iáwnego zátrácenia. SmotApol 15.
patrz: ZNOŚNIE
– że przy tak jawnych swych błędach i Herezjach/ Caelestyna Biskupa Rzymskiego/ męża świętego/ przeklętym Heretykiem nazwał/ i nam jego za takiego nieuważnie podał? lub też owym/ że Chrysta Pana Cerkwi swej widzialną i teraz być głową/ zmyślił? że Z Złotoustego tekst/ jak się pokazało/ w kilku miejscach zwariował? Nierozumiem. SmotApol 45.
patrz: ZWARIOWAĆ
– Zgorzał Micháel/ Serwet spalony od Kákwinistow w Genewie: liszył sie żywotá śćięty mieczem od Zwinglian Walentyn Gentiles w Bernie. SmotApol 91.
patrz: ZWINGLIAN
– Haeresis człowieká każdego/ gdy go opánuie/ y z wiáry Práwo sławney wyzuwa/ y od Bogá oddala. Haerezyą záráżona Duszá żywoumárła. SmotApol 15.
patrz: ŻYWOUMARŁY