Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż
Daniel Wisner
WisCzar 1680 oryginał
Czarownica powołana abo krotka nauka i prestroga z strony czarownic. Zebrana z rozmaitych doktorów, tak w prawie Bożym, jako i w świeckim biegłych z przydatkiem Instrukciej świeżo z Rzymu wydanej dla uchrony i poratowania sumnienia, osobliwie na takie sądy wysadzonych.

https://crispa.uw.edu.pl/object/files/274317/display/Default
Odnotowano 211 cytatów z tego źródła
– Táki to testáment y taki wagi, iaka Ewángelia bab, kiedy sobie troie niewidy pod kądzielą báią. WisCzar 90.
patrz:
– Także dać pierwszą ablutią z kielicha białygłowie dla gładkości [to grzech]. WisCzar 111.
patrz: ABLUCJA
– owszem choć byś nic nie przydawał, iedno same słowa nabożne mowił [...] lubo samo wino z ofiary ablutiey kapłanskiey: sam opłatek, ktory na ołtarzu przy Mszey S. odprawowaniu leżał dla proby Czarownic [...] wszytko to biesowe dzieło. WisCzar 35.
patrz: ABLUCJA
– Naprzod tu Constitutia nie iest ábrogowána zwyczáiem/ Bo ták mowi práwo Mágdeburskie tit. Iur: municip: Art: 1. num: 31. WisCzar 11.
patrz: ABROGOWANY
– Ten tedy [diabeł] jako niekiedy Achaba przez swoje Proroki y czarowniki, tak teraz przez czarownice, nieostrożny y ciekawe sędzie oszukiwa. WisCzar 84.
patrz: ACHAB
– Sędzia sprawiedliwością, nie afektem ma się rządzić. WisCzar 49.
patrz: AFEKT
– Są exorcysmy porządne, od kościoła Bozego świątobliwie vstawione y vchwalone, ktore w Rituale Kościoła Rzymskiego, y Agendach kościelnych porządnie [...] są opisane na takowe przypadki. WisCzar 110.
patrz: AGENDA, AGENDA, AJENDA
– Leonardus Lessius zacny Professor y Doktor Akademiey Lowanskiey. WisCzar 104.
patrz: AKADEMIA
– Diabeł takiey Iurisprudentiey [...] vczy założywszy ono axioma swoie piekielne. WisCzar 57.
patrz: AKSJOMA
– Przy modlitwie rozumieią się ofiary święte, y inne nabożeństwa Chrześciańskie złączone z iałmużną, iako Raphal Anioł powiedział Tobiaszowi. WisCzar 116.
patrz: AMNIOŁ, ANGIOŁ, ANIOŁ, ANIOŁ, ANJOŁ, ANNIOŁ, JAMIOŁ, JANIOŁ, JENIOŁ
– Chybaby uczynił z wielkiey niewiadomości, abo dobrem animuszem, na ten czas może być wolen od grzechu śmiertelnego. WisCzar 30.
patrz: ANIMUS, ANIMUSZ, ANIMUSZ
– Naprzod prawu duchownemu należy sąd rozeznać roznicę około wiary S. Chrześciiańskiey o Heretykach y Schismatykach bluźniercach Bożych i Apostatach. WisCzar 10.
patrz: APOSTAT, APOSTATA
– Czytay o Julianie Cesarzu Apostacie historią kościelną. WisCzar 115.
patrz: APOSTAT, APOSTATA
– Proszki [...] dla purgatiey [...] brał [pacjent] v tegosz aptekarza. WisCzar 60.
patrz: APOTEKARZ, APTEKARZ, APTEKARZ, APTYKARZ
– Harendarka zgniewała się była na Woytową, wymogła to na mężu, aby y Woytową y dwie drugie przy niey powołane osądzono. WisCzar 56.
patrz: ARENDARKA, ARENDARKA, HARENDARKA
– Gołemu powołaniu wierzyć nie trzeba, ażby przytoczył znaki y przyczyny za ktoremiby mogł się sędzia iąć poimane[go], a przynamniey go harestować, abo zaręczyć, przypozwać, poimać. WisCzar 86.
patrz: ARESTOWAĆ, ARESZTOWAĆ, ARESZTOWAĆ, HARESTOWAĆ
– Na radle gra [diabeł], by na Arfie Dawidowey piękna muzyka. WisCzar 78.
patrz: ARFA, ARFA, ARFIJA, HARFA
– Constitutiey Karola Cesarza art. 31. [...] kładzie dla ważnego powołania abo pomowienia od złoczence, trzeba aby ta persona była przedtym podeizrana. WisCzar 84-85.
patrz: ARTYKUŁ
– Niech będzie miasto wielu wywodow y świadectw w tey moiey, abo raczey Theologow assertiy, Symon on czarnoksięznik, ktorego dzieie Apostolskie wspominaią. WisCzar 36.
patrz: ASERCJA
– Báby czárownice [...] dziatki y dusze ich przed przyięciem krztu ś. morduią. WisCzar 43.
patrz: BABA
– Táki to testáment y taki wagi, iaka Ewángelia bab, kiedy sobie troie niewidy pod kądzielą báią. WisCzar 90.
patrz: BABA
– Táki to testáment y taki wagi, iaka Ewángelia bab, kiedy sobie troie niewidy pod kądzielą báią. WisCzar 90.
patrz: BAJAĆ
– Naprzod obawiay się żeby cie w osobie duchownego diabeł nie bałámucił. WisCzar 86-87.
patrz: BAŁAMUCIĆ
– Ábyś obrazow Chrystusa Pàná y Swiętych iego nie názywał báłwanámi áni tych ktorzy ie czczą bałwochwálcámi. WisCzar 26.
patrz: BAŁWAN
– Ona [białogłowa] dzielnością swoią. [...] potrzebnemu w iego potrzebie dogodzi. Dogodziła Dąbrowká Mieczysłáwá Książęcia Polskiego Małżonka w iego wielkiey potrzebie y chorobie báłwochwálskiey. WisCzar 44-45.
patrz: BAŁWOCHWALSKI
– Báłwochwalstwo tedy iest wszelka cześć/ ktorą iákiemuszkolwiek stworzeniu/ iáko Bogu wyrządzamy. Jednák z tą przestrogą/ ábyś obrazow Chrystusa Pàná y Swiętych iego nie názywał báłwanámi/ áni tych ktorzy ie czczą bałwochwálcámi. WisCzar 26.
patrz: BAŁWOCHWALSTWO
– Náźrze się drugá krup surowych, grzybow, bedłek, korzenia, gliny, wapna, fruktow niewczesnych smázonek, y innych rzeczy swoiey náturze szkodliwych, zá czym niezdrowie, zła cerá, zolądek niestrawny, vroki, osypánie, czary, czárownice. WisCzar 102.
patrz: BEDŁKA, BEDŁKA, BETKA, BETŁKA
– Bog cudow bez potrzeby nie zwykł czynić. WisCzar 112.
patrz: BEZ, BEZ, BEZE
– Ieśliże miał w tey swoiey bezbożney robocie iákiego pomocniká ábo nie? WisCzar 77.
patrz: BEZBOZNY, BEZBOŻNY, BEZBOŻNY
– Iakoby Duch. ś. Polacy starzy wiedzieli że mieli po nich nastáć w Polscze ták bezbożni, ktorym chłopá abo człowieká zgładzić, iáko śliwkę połknąć. WisCzar 54.
patrz: BEZBOZNY, BEZBOŻNY, BEZBOŻNY
– Stąd widziemy niektorych bezbożnych, y serca wilczego ludzie okrutne, że iako wilk kozę porwawszy zá nosi ią do lása, y tam się nad nią pástwi według vpodobania. WisCzar 99.
patrz: BEZBOŻNY
– Iakoby Duch. ś. Polacy starzy wiedzieli że mieli po nich nastáć w Polscze ták bezbożni, ktorym chłopá abo człowieká zgładzić, iáko śliwkę połknąć. WisCzar 54.
patrz: BEZBOŻNY
– Staneła y ona bezecnica niewstydliwa namowiona przed urzędem nárzekáiąc o gwałt sobie uczyniony. WisCzar 52.
patrz: BEZECNICA
– Że to sobie zá osobliwe dworstwo mieli tákże bezecniki ábo iáko ie zwáli Kunst mistrze przy sobie chować, przepłacáć y one iedne drugiemu odmawiáć ábo raczey wydzieráć. Mowię to iako testis oculatus, mieysc osob takich, Kśiąg, instrumentow i Koł Czárnoksięskich. WisCzar 36.
patrz: BEZECNIK
– Wyuzdała się nieprawość tákże y na dobrá ná cześć y chwałę Bogu oddáne y offiárowáne, zwłaszczá zá podnietą y powodem herezyey bezecney, tákże y Polityki piekielney. WisCzar 16.
patrz: BEZECNY, BEZECNY, BEZECZNY
– To wielkie bezpráwie y niespráwiedliwość sędziego, kiedy się bez wielkich y uvażnych dowodow ábo znákow porywa więzić y trapić kogo. WisCzar 68.
patrz: BEZPRAWIE
– Ciekawość sędziow nie rozmyślnych/ spráwuie osławę rodowitych y zácnych fámilyi/ niebespieczeństwo vćciwych osob/ záwiedzenie wielu sumnienia/ ták tych ktorych powoływáią/ iáko y sámych lekkomyślnych sędziow. Bo bez práwnie potępionego ná stos drew doczesney męki/ á duszę swoie ná potępienie wieczne dekretnie [!]. WisCzar 8.
patrz: BEZPRAWNIE
– Y owszem w práwie świeckim obwárowano/ że táki poenae talionis et vitae periculo obnoxius. Iáko czytamy L. Non tantum, ff. de appellationibus, et L. Addictos G. eodem to iest/ tákiego karánia godźien/ iákie miał ponośić ten/ ktorego bez winnie oszkálował y osądził. WisCzar 22.
patrz: BEZWINNIE
– Lepiey dziewiąciam winnem pofolgowáć, ániżeliby dziesiąty bez winny miał z niemi márnie y niewinnie zginąć. WisCzar 7.
patrz: BEZWINNY
– Godna y tá rzecz wiádomość z Doktorow Phyźikow, że płod męski ozywia się czterdziestego dniá od poczęćia; a białogłowski ośmdzieśiątego dniá. WisCzar 95.
patrz: BIAŁOGŁOWSKI
– ...sam bies roztrąci sie o Bożą mękę, iáko mowią. WisCzar 74-75.
patrz: BIES, BIES, BIS
– Przetoż gdy grzmoty y pioruny słyszemy żegnamy się, bo y bies iemi zá Bożym dopuszczeniem władnie. WisCzar 115.
patrz: BIES, BIES, BIS
– [...] konopie abo len na gromnicách więzać drzewá słomą po iutrzni Bożego Národzeniá opásuiesz, koszule ná rozstáynych y przy Bożey męce rozbite poszarpáne rozbiiasz. Wszytko to biesowe dzieło, iesli w nich pewne a nieomylną vfność kładziesz y vżywasz ich dla dostąpienia zdrowia abo iakiego pożytku. WisCzar 35.
patrz: BIESOWY
– Ale iż one wiedzą pospolicie, gdzie tych gusł szukáć, y gdzie ie kopią zwyczay nie z náuki biesowey. WisCzar 42.
patrz: BIESOWY
– Bo się teráz Kościoł święty nie zna do tákich Prorokow, á znaydziesz ich czásem w iednym Biskupstwie więcey oraz, niżeli niekiedy w Palestynie. WisCzar 105.
patrz: BISKUPSTWO
– Naprzod prawu duchownemu należy sąd rozeznáć roznicę około wiary S. Chrześciiáńskiey o Heretykách y Schismátykách bluźniercách Bożych i Apostátách. WisCzar 10.
patrz: BLUŹNIERCA
– Zárowne y owszem dáleko wiecey, w rozsądku o czárach y czárownicách tego potrzeba: przeto iż tá inquisitia o czárách oszukaniu y błędom bárdziey podległa. WisCzar 66.
patrz: BŁĄD
– A zwłászczá gdy iescze pomięniwszy kogo, strászą, grożąc, powiedz po dobrey woli, bo powiesz po niewoli, kiedyć bokow przypieką. WisCzar 77.
patrz: BOK
– [...] zażywaią pewnych słów [...] ná vsmierzenie boleści dla záchowánia żywotá y dobrego zdrowia, áby go nieprzyiaciel nie mogł pozyć y ná przypadki rozmáite tym podobne. WisCzar 29.
patrz: BOLEŚĆ
– W tym Mieście [Cieszynie] byli dway przedni vrzędowi, iako v nas Burmistrz z Woytem. WisCzar 57.
patrz: BORMISTRZ, BUŁMISTR, BURMISTR, BURMISTRZ, BURMISTRZ
– bozkowie ziemscy WisCzar 68.
patrz: BOŻEK
– bluźniercách Bożych WisCzar 10.
patrz: BOŻY
– Czárnoksięstwo abo Czáry, bo to zá iedno biorę y rozumiem, iest sposob pewny ábo nauká, iáko broić y dokázowáć dziwnych rzeczy przez pewne znáki abo hasła, á bo dla z pomocą szátanską. WisCzar 31.
patrz: BROIĆ
– Poniewasz rozmáicie broią czárownicy y czárownice, y rozmáicie szkodzą, bo to ich własna powinność y obowiązek czártowski: według rozmáitych zbrodni ich, rozmáite y okolicznośći ábo znaki y dowody muszą być. WisCzar 64.
patrz: BROIĆ
– Wzdyć powinno przynamniey záchowáć práwo przyrodzone/ y słuszność namniey nie rożną od práwá Bożego/ co tobie nie miło drugiemu nie czyn. Tosz broni bliźniego podawáć w podeyrzenie o sławę. WisCzar 52.
patrz: BRONIĆ
– Nie trzebá się tedy zwyczaiem bronić przeciw prawdzie gdyż prawda iest więtsza y zacnieysza nisz zwyczay. WisCzar 12.
patrz: BRONIĆ SIĘ
– Także kąpiąc w wannie vczarowánego, smagać go rozmarynową ábo máioranową rozłozką wszędzie po ciele, twierdząc że to flagesatio daemonum, á czemu nie pokrzywą abo nie brzeziną? WisCzar 111.
patrz: BRZEZINA
– Czytelniku łáskáwy iáśnie obaczyć możesz, iáko to máteria sadowa o czárách y czárownicách záwikłána iest, y iáko sędzia w niey by po brzytwách ostrożnie má postępowáć. WisCzar 117.
patrz: BRZYTEW, BRZYTWA
– Tegosz dokazáła Kleotyldis Krolowá Fráncuska, nie tylko Klodowcá Krolá ale y wszystko Panstwo Fráncuskie swoią dzielnością do krztu ś. y Wiary Chrześcianskiey przywiodszy. Toż spráwiłá, iż innych iuż nie pomienię, siostra rodzona, imienia nie pomnię, Trebeliusa Bulgarskiego Krolá. WisCzar 45.
patrz: BULGARSKI, BULGARSKI, BUŁGARSKI, BUŁHARSKI
– Przyznáłá się [kobieta posądzona o czary] że iest czárownicą, ále nie sámá iest y Woytowa y Burmistrzowa, ktorych mężowie tudziesz stali, y innych kilká przednich onego miastá miesczek pomieniła, rozumieiąc [...] że snadniey przy ich małżonkach vwolniona będzie. WisCzar 56.
patrz: BURMISTRZOWA
– Syn Burmistrzow y Woytow, poczęli ludzie despektować y łupić. WisCzar 58.
patrz: BURMISTRZOWY, BURMISTRZÓW
– Mogą [żywioły] pomocą czartowską ná powietrzu y morzu vczynić burze. WisCzar 37.
patrz: BURZA
– W wielkim sekrecie to [przesłuchiwanie więźnia oskarżonego przez czarownicę np. o pomoc] potrzebá odpráwowáć. Ale kiedy y butlowie/ kto się nie leni/ może przy tym bydź/ to tu butel żęnie máło lepszey do domu przyszedszy/ oná innym [...] rospowie. WisCzar 78.
patrz: BUTEL, BUTEL, BUTEŁ
– Wyznánia [oskarżających więźniów czarownic] nie pokázowáć/ [więźniom] komu sąd tákich rzeczy nie iest leczony/ dla osławy ludzki/ iáko butlow/ ábo sług mieyskich/ bo oni do domu przyszedszy żonąm/ á żony wszystkiemu świátu troie niewidy z przydatkiem rozpowiedzą. WisCzar 77-78.
patrz: BUTEL, BUTEL, BUTEŁ
– Nie wspominam rozmáitych chorob ludzkich y bydlęcych, ktore zárazáią, iako y zbożá po polu truciznámi u sztukami czártowskiemi. WisCzar 32.
patrz: BYDLĘCI, BYDLĘCI, BYDLĘCY, BYDLĘCY, BYDLĘCZY, BYDLIĘCZY
– A bywa to bárzo często, áby vszły sromoty, Choć na to vrząd przez spary często pátrzy, wiedząc że tacy cechowi braciá wzwysz pomięnionymi y tákiegosz mytá y nágrody godni. WisCzar 95.
patrz: CECHOWY, CECHOWY, CZECHOWY
– Drugi cel ábo koniec tych zbrodni ábo czárow áby iáko nabardzi naywięcey szkodzili ludzioom. WisCzar 37.
patrz: CEL, CEL, CYL, CZEL
– Czytay o Julianie Cesarzu Apostacie historią kościelną. WisCzar 115.
patrz: CESARZ, CESARZ, CYSARZ
– Także opłatki dawáć o czary pomowionym ktore leżáły tylo ná ołtarzu przez Mszą ś. y czasem na nich pewne háráktery pisać. WisCzar 111.
patrz: CHARAKTER, CHARAKTER, HARAKTER, KARAKTER
– Iakoby Duch ś. Polacy starzy wiedzieli że mieli po nich nastáć w Polsce ták bezbożni, ktorym chłopá abo człowieká zgładzić, iáko śliwkę połknąć. WisCzar 54.
patrz: CHŁOP
– Przetoz iest Dekret albo Bula Sixti V. Papae, ktoby psował białągłowę brzemienną áby w sobie trułá płod ktorym chodzi, abo żeby poroniłá, ten ma bydz iáko czarownicy karány. WisCzar 94.
patrz: CHODZIĆ
– Ziołmi y bylicą zdawná stroiono domy y wrotá domowe swiątobliwe y w wiencách chodzono na znak wesela podług Pisma. WisCzar 26.
patrz: CHODZIĆ
– Iáko on włodarz chodząc około sadzawki z panem swoim, zpytány od Paná, Włodárzu są tu ryby? odpowie są moy łáskawy Pánie. WisCzar 101.
patrz: CHODZIĆ
– Sądy Inkwizyciam [...] zlecaią. Nád to dla pewności y rozeznánia lepszego, ieślis są prawdziwe Czárownice, czyli tylo zabobonice, ácz niedaleko, iako pokrewne, chodzą od siebie. WisCzar 3.
patrz: CHODZIĆ
– A to dla tego isz sąd álbo inkwiźycia o Czárownicách/ miedzy spráwámi do sądow neleżytemi [!]/ iáko szeroko Doktorowie wywodzą/ iest natrudnieysza/ nazáwikłáńsza/ y z strony sumnienia naniebespiecznieisza: gdy kto wniey ćiekáwo/ nieuważnie/ ábo zlekkomyślnego áffektu sobie postępuie. WisCzar 2.
patrz: CIEKAWIE, CIEKAWO
– Co bárzo v prostakow zwiczáyna/ zá podusczeniem ćiekáwych y świegotliwych biáłych głow/ co o wszystkiem chcą wiedźiec/ aby miały o czym świergotáć/ bo by iem gębá zpuchłá milcząc/ y owszem rospisuią do sąśiadek swoich/ áby przybywáły/ chcąli wiedźić ieśli ich kto nie czáruie. WisCzar 101.
patrz: CIEKAWY
– Náprzod godźien wielkiey nagany ow zwyczay niektorych kuropłochow ábo ćiekáwych Sędźiow/ ktorzy porwawszy nie odpowiednie do więźięnia powołánego oczáry/ potrwożywszy go y pomieszáwszy/ że ledwo przy sobie iest od przestráchu: záraz go nieodwiocznie káżą męczyć. WisCzar 97.
patrz: CIEKAWY
– A isz temi czásy nászá Wielkopolská niezwyczáynie zágęśćiłá śię ná ksztáłt pożárow Czárownicámi/ lubo prawdziwemi/ lubo mniemánemi: ták/ isz náposiedzeniu y schadzkách zwyczáynych o żadney máteryey więcey nieusłyszysz/ iáko o Czárownicách: záczem y wielu máło ostrożnych ludzi á ćiekáwych ná posądzánie innych/ z pragnieniem bliźniego vtráty/ dobrei sławy y zdrowia/ sumnienia swoie záwodzą. WisCzar 1.
patrz: CIEKAWY
– Niech będzie miasto wielu wywodow y świadectw w tey moiey, abo raczey Theologow assertiy, Symon on czarnoksięznik, ktorego dzieie Apostolskie wspominaią. WisCzar 36.
patrz: CZARNOKSIĘŻNIK
– Ten tedy [diabeł] jako niekiedy Achaba przez swoje Proroki y czarowniki, tak teraz przez czarownice, nieostrożny y ciekawe sędzie oszukiwa. WisCzar 84.
patrz: CZAROWNIK
– Czytelniku łáskáwy iáśnie obaczyć możesz, iáko to máteria sadowa o czárách y czárownicách záwikłána iest, y iáko sędzia w niey by po brzytwách ostrożnie má postępowáć. WisCzar 117.
patrz: CZYTELNIK
– diabłu WisCzar 25-26.
patrz: DIABEŁ, DIABEŁ, DIACHEŁ, DYJABEŁ, DYJABOŁ
– WisCzar 97.
patrz: DIABEŁ, DIABEŁ, DIACHEŁ, DYJABEŁ, DYJABOŁ
– WisCzar 55.
patrz: DIABEŁ, DIABEŁ, DIACHEŁ, DYJABEŁ, DYJABOŁ
– WisCzar 57.
patrz: DIABEŁ, DIABEŁ, DIACHEŁ, DYJABEŁ, DYJABOŁ
– [...] nie chciałbym bydź w iego skorze. z strony trzeciey rzeczey, to iest, bádánia się dwornego o rzeczach przyszłych y domyslánia. WisCzar 30.
patrz: DOMYŚLANIE SIĘ
– [...] w Dieceziey Basilienskiey y Straszburskiey dwie czárownice tákie spalono, przeto iż iedná z nich czterdzieści, á druga bez liczby dziatek, gdy ná świát wychodziły, nie ochrzczonych, pomordowáły wpycháiąc wielkie szpilki w głowki ich. Lecz o tym dosyć. WisCzar 44.
patrz: DOSYĆ
– Naprzod prawu duchownemu należy sąd rozeznać roznicę około wiary S. Chrześciiańskiey o Heretykach y Schismatykach bluźniercach Bożych i Apostatach. WisCzar 10.
patrz: DUCHOWNY
– Odpowiádam zápewne karzą, iedno ich odkładaią z pomocnikami ná stos piekielny, ieśli według cięszkości grzechu ábo duszo boistwá, cieszko też nie będą pokutowáć. WisCzar 94.
patrz: DUSZOBÓJSTWO
– Bo gdy zrozumiał/ iż siedm Kapłanów jego Diecezjej z Heretyczawszy/ uziedli w Zbąszyniu/ i tam jad Heretycki Husytów rosiewali/ zarażając Dusze/ pod protekcją i obroną tegoż Arabama Zbąskiego/ z odwagą zdrowia swojego/ ochotnie zebrał dziewięćset jazdy zbrojnej: zaciągnąwszy do swojej komitiwy rodzonego Stryja Piotra ze Bnina Kasztelana Gnieźnieńskiego. WisCzar 14.
patrz: DZIEWIĘĆSET
– Táki to testáment y taki wagi, iaka Ewángelia bab, kiedy sobie troie niewidy pod kądzielą báią. WisCzar 90.
patrz: EWANGELIA, EWANGELIA, EWANGIELIA, EWANIELIA
– Táki to testáment y taki wagi, iaka Ewángelia bab, kiedy sobie troie niewidy pod kądzielą báią. WisCzar 90.
patrz: EWANGELIA, EWANGELIA, EWANGIELIA, EWANIELIA
– Godna y tá rzecz wiádomości z Doktorow Phyzikow, że płod męski ożywia się czterdziestego dniá od poczęcia; a białogłowski ośmdziesiątego dniá. WisCzar 95.
patrz: FIZYK, FIZYK, FYSYK, FYZYK
– Nát to są tesz białegłowy przyrodzenia flegmistego y wilgotnego, á wilgotność łátwie się wzrusza [...]. WisCzar 47-48.
patrz: FLAGMISTY, FLEGMISTY, FLEGMISTY
– Zgadzaią się ná to Doktorowie w práwiech biegli/ pisząc o tych zbrodniách/ że często tákie niewiásty diabeł oszukiwa/ lubo gdy dobrowolnie zasną twardo/ záczym diabeł máiąc moc ná nich/ ták im fantázią/ ktorą zową imaginatiuam, mocno omomi [!]/ y wyrázi ná niey te rzeczy/ czego ony przed záśnieniem pragnęły/ ták potężnie/ iákoby to rzeczywiście czyniły/ bankietowáły/ piły/ iádły/ á ono swoiego się brzydkiego flegmiská/ ktore z nátury pełne przez sen násycą. Ze tesz ocknąwszy się/ zá rzecz prawdziwą swoim wierniczkom abo sekretarkom chlubnie opowiádáią. WisCzar 39.
patrz: FLEGMISKO
– Náźrze się drugá krup surowych, grzybow, bedłek, korzenia, gliny, wapna, fruktow niewczesnych smázonek, y innych rzeczy swoiey náturze szkodliwych, zá czym niezdrowie, zła cerá, zolądek niestrawny, vroki, osypánie, czary, czárownice. WisCzar 102.
patrz: FRUKT
– Czego Iosue nie chowáiąc bárzo pobłądził wierząc plotkom Gábáonitow a Bogá się nie dokładáiąc. WisCzar 5.
patrz: GABAONITA
– Y z iednego gnatá siłá gnatow ktore z czárowánego wyszły, sławá y gębá sczebietliwa národzi Głosząc że zá Exorcizmem w wannie nalázły się wierutne czáry, kości trupie, rzesa, rozmáite zboża, kámyki. WisCzar 106.
patrz: GNAT
– Gołemu powołaniu wierzyć nie trzeba, ażby przytoczył znaki y przyczyny za ktoremiby mogł się sędzia iąć poimane[go], a przynamniey go harestować, abo zaręczyć, przypozwać, poimać. WisCzar 86.
patrz: GOŁY
– [...] záciągnął Mistrza ktory ono Dziecię w trzynastu niemal leciech zpolnie z Grámmátyką potáiemnie vczył Czárnoksięstwá, y z nim w kole czártowskim często bywał. WisCzar 33.
patrz: GRAMATYKA
– A gdy staneła y ona bezecnica niewstydliwa namowiona przed vrzędem nárzekáiąc o gwałt sobie vczyniony stánął y ś. Athánazy [...]. WisCzar 52.
patrz: GWAŁT
– Bo gdy zrozumiał isz siedm Kápłánow iego Diecezyey z heretyczawszy vsiedli w zbąszyniu y tám iad heretycki husytow rośiewáli. WisCzar 14.
patrz: HERETYCKI
– [...] máią iedno ziele pewne, ktore tylo ná Łysey gorze rośćie, ile mogęwiedzieć, gdzie też ná ten czás był zbor heretycki, tego práwi tylo zwárzywszy pokropić lubo człowieká, lubo iáką bestyą, ktorey smierci życzysz, nátychmiast zdrchnie. WisCzar 32.
patrz: HERETYCKI
– W Przemysłkiey zięmi, kráwcy v ślachcicá w izbie stołowey robili około bárwy, á iź Pani haeretyczká byłá, gdy weszłá do rzemieślnikow przypátrzyć się rococie, grzmoty y błzskania [!] powstáną, kráwcy iako kátolicy poczną się żegnać. WisCzar 115.
patrz: HERETYCZKA
– Ktore on do Poznániá záprowádziwszy y osądziwszy zá wierutne heretyku popalić kazał, iáko złą gádzinę. WisCzar 15.
patrz: HERETYK, HERETYK, JERATYK
– Naprzod prawu duchownemu należy sąd rozeznać roznicę około wiary S. Chrześciiańskiey o Heretykach y Schismatykach bluźniercach Bożych i Apostatach. WisCzar 10.
patrz: HERETYK, HERETYK, JERATYK
– Wyuzdała się nieprawość tákże y na dobrá ná cześć y chwałę Bogu oddáne y offiárowáne, zwłaszczá zá podnietą y powodem herezyey bezecney, tákże y Polityki piekielney. WisCzar 16.
patrz: HEREZJA
– Czytay o Julianie Cesarzu Apostacie historią kościelną. WisCzar 115.
patrz: HISTORIA
– [...] zginął by tu oras za táką twoią Iurisprudentią abo ráczey Iurisperdentią Swięty Athánazyus Doktor wielki w Kościele Bożym [...]. WisCzar 51.
patrz: JURYSPERDENCJA
– [...] zginął by tu oras za táką twoią Iurisprudentią abo ráczey Iurisperdentią Swięty Athánazyus Doktor wielki w Kościele Bożym [...]. WisCzar 51.
patrz: JURYSPRUDENCJA
– Náprzykład/ obie się/ krup/ wapná/ gliny/ miásto cukru/ iest iádowicie gniewliwa/ do vmoru niezgodliwa/ záczym ćierpi kordyakę/ ábo podobno z tych affektow chorobę [...]. WisCzar 47.
patrz: KARDIAKA, KORDIAKA, KORDIAKA
– Ona widząc ze nierówna z pánią hárendarką zwáśniona/ chcąc snádniey wyniść z tego/ y widząc iuż kátá nád sobą z vrzędem y z sámym hárendarzem roziuszonym po długich wymowkách y proźbách/ gdy nic nieprzemogłá/ obawiáiąc się kátowniey ktorą iey grożono/ z stráchu przyznáłá się że iest czárownica [...]. WisCzar 56.
patrz: KATOWNIA
– Tzrecia [!] Kondycia, áby złoczyńcá to swoie powołánie/ kátownią potym potwierdził/ á tá iest pospolita sententia Doktorow w práwie biegłych Masz Ioannem Crotum tract. de testibus in 2. summat. n. 158 mascard. volum. 3. de probat. concl. 131. n. 38. Farin in praxi. Del. lib 5. Laym. q. 8. Iust n. 37. WisCzar 79-80.
patrz: KATOWNIA
– [...] aby rychley powiadał/ kiedy go na kátowniey raz w Ratuszu/ drugi raz w lesie rościągnąwszy/ płátámi w gorzałce zámoczonemi y zápalonemi przez godzine palić będą okrutnie. WisCzar 52.
patrz: KATOWNIA
– PYTANIE X. Ktorych osob niegodzi się męczyć. KRotko odpowiádam podług náuki práwney. Naprzod młodych á máłych dzieci/ dla ich słábości/ l. §. impuberes ff. ad S. C. Syllania, num. 1. Aczkolwiek ich strászyć y rozgámi siec mogą. Powtore ludzi stárych y zgrzybiáłych oboiey płci l. si quis in graui, §. ignoscitur ff. eod. áczkolwiek y tych postrászyć może/ vkázuiąc im kátownią. WisCzar 93.
patrz: KATOWNIA
– [...] im y sam żywot w takich kátowniách obrzydnie/ y zá tákim nieporządnym postępkiem/ przychodzi im do tego/ że to wszystko choć bezwinne ná sie czasem wyznawaią/ o co ich pomawiáią [...]. WisCzar 54-55.
patrz: KATOWNIA
– Tákże vczyć iako poznać Czárownicę z pewnych słow/ y okoliczności/ dla Bogá (rátuycie/ niesniło się o tym nigdy Mátce naszey naymilszey Kościołowi á Oná ráczey okrywa vsterki dziátek swoich/ płacząc nad niemi/ niewydáiąc ná iátki kátowskie/ iáko ci wyrodkowie iey pod płasczem mácierzynskim obłudnie czynią. WisCzar 105.
patrz: KATOWSKI
– Nie trzebá/ mowić/ miánowáć nikogo pytáiąc więźnia áni przypusczáć żadnego ile do kwestyi kátowskich/ áni im wyznánia nie pokázowáć/ komu sąd tákich rzeczy nie iest leczony/ dla osławy ludzki/ iáko butlow/ ábo sług mieyskich/ bo oni do domu przyszedszy żonąm/ á żony wszystkiemu swiátu troie niewidy z przydátkiem rozpowiedzą. WisCzar 77-78.
patrz: KATOWSKI
– Stąd widziemy niektorych bezbożnych/ y serca wilczego ludzie okrutne: że iako wilk kozę porwawszy zá nosi ią do lásá/ y tam się nád nią pástwi według vpodobania: Tak nie ktorzy trafiaią się iáko wyzuci z nátury ludzkiey do miłosierdzia y polutowánia nad bliźnim skłonni/ y sercá kátowskiego nieużytego/ bo zaiuszywszy się ná bliźniego/ á widząc że mu nie idą po myśli vchwalone práwem y zwyczáine kwestie zpomowionym w mieście/ y widząc że nic ná zmęczonym nie może wybádáć według swego zámysłu y smáku/ pod pokrywką obawiánia sie by mieiśce nie było zczárowáne/ gdzie powołánego pierwey męczono/ wozi się z utrapionym polesiech w nocy y gránicach/ pástwiąc sie do vpodobania/ y męki/ o ktorych się prawu nieśniło tamże nád niem wymyśláiąc/ ná ktore y sami káci pátrzyć nie mogą. WisCzar 99.
patrz: KATOWSKI
– Tákże nie w Ratuszu ábo w kátuszy gdzie temu mieisce, ále do lásá w mocy wywieść pomowioną, y tám się nad nią do woli po wilkowsku pástwić w nocy. WisCzar 70.
patrz: KATUSZ, KATUSZA
– Táki to testáment y taki wagi, iaka Ewángelia bab, kiedy sobie troie niewidy pod kądzielą báią. WisCzar 90.
patrz: KĄDZIEL
– Siodma Kondytia. Aby złoczyncá co drugiego powoływa/ niemiał inszych przywar/ oproc tey o ktorą osądzony. Bo mączci nie przyimuią zbrodnika swiádectwá/ zwłasczá ieszli się iuż przedtym zbrodniámi swemi osławii; ábo ieśli osobá podła kosterá/ piiánicá/ małocnotcki. WisCzar 83.
patrz: KOSTERA, KOSTERA, KOSTYRA
– Czytay o Julianie Cesarzu Apostacie historią kościelną. WisCzar 115.
patrz: KOŚCIELNY
– Są exorcysmy porządne, od kościoła Bozego świątobliwie vstawione y vchwalone, ktore w Rituale Kościoła Rzymskiego, y Agendach kościelnych porządnie [...] są opisane na takowe przypadki. WisCzar 110.
patrz: KOŚCIELNY
– Leonardus Lessius zacny Professor y Doktor Akademiey Lowanskiey. WisCzar 104.
patrz: LOWAŃSKI
– [...] vstáwicznie ono powtarzaiąc/ łup Popu iáko skopu/ dziś go obłupisz/ iutro obroście/ choćby Xiądz vsiadł w lesie káżdy mu przyniesie. WisCzar 16.
patrz: ŁUPIĆ
– Także kąpiąc w wannie vczarowanego/ smagać go rozmárynową ábo máioranową rozsczką wszędzie po ćiele/ twierdząc że to flagelatio daemonum, á czemu niepokrzywa ábo niebreźina? WisCzar 111.
patrz: MAJERANOWY, MAJERANOWY, MAJERONOWY, MAJORANOWY, MAJORONOWY
– Siodma Kondytia. Aby złoczyncá co drugiego powoływa/ niemiał inszych przywar/ oproc tey o ktorą osądzony. Bo mączci nie przyimuią zbrodnika swiádectwá/ zwłasczá ieszli się iuż przedtym zbrodniámi swemi osławii; ábo ieśli osobá podła kosterá/ piiánicá/ małocnotcki. WisCzar 83.
patrz: MAŁOCNOCKI
– A zwłasczá kiedy kobiecisczká nikczemne máłocnockie/ wyuzdány gęby/ poturbowáne mękami przymuszáią áby plotki ná drugie ktore sami miánuią plotły/ a gdy ná plotą miánuiąc y te y owe vwierzywszy iáko Ewángeliey płonnym ich baikom/ one piszą [...]. WisCzar 54.
patrz: MAŁOCNOCKI
– Co żydom Doktorom bárzo zwyczáyna: iako niedawno ieden Zyd vczynił tu w Poznániu co iuż zdechł/ gdy krew iedney osobie pusczona ćiec nie chćiáłá/ Zyd wziąwszy onożpusczádło od Cyruliká/ vczynił iedne ceremonię pewne słowá mámrocąc/ á zátym się tylo dotknął pusczádłem otworu żyły/ zárázem krew skoczyłá. WisCzar 29.
patrz: MAMROTAĆ
– Tęż náukę vtwierdza Delrius lib. 5. s. 3. kędy mowi/ namniey rzecz niewątpliwa tym iáśniezszych y ku prawdzie zgodnieyszych znakow y wywodow potrzebá/ im spráwa niebespiecznieysza/ y szkodliwsza o czáry powołanemu Naprzykład większych dowodow trzebá kiedy mu idzie luź ospalenie/ niżeli o męczęnie/ większych kiedy idzie o męczenie/ niżeli o więźienie/ większych o więźienie niżeli o inquizycyą abo wypytánie z strony żywotá y postępkow iego/ ábo obyczáiow. WisCzar 67.
patrz: MĘCZENIE
– Godna y tá rzecz wiádomość z Doktorow Phyźikow, że płod męski ozywia się czterdziestego dniá od poczęćia; a białogłowski ośmdzieśiątego dniá. WisCzar 95.
patrz: MĘSKI, MĘSKI, MĘŻKI
– Była w iednym miescie mężátka przystoyna, ktory małżonek zabiegły często ná iármaki odiezdzał. WisCzar 108.
patrz: MĘŻATKA, MĘŻATKA, MUŻATKA
– Tak nie ktore dni rozumieią niefortunne ná drogę/ iáko Młodziankowy ná robotę etc. WisCzar 30.
patrz: MŁODZIANKOWY
– Iż mogą bydź troiakie lekarstwa iedne są przyrodzone/ drugie nad przyrodzenie abo duchowne y kośćielne. Trzećie są moralne abo zwyczayne y pospolite. WisCzar 104.
patrz: MORALNY
– Iuristámi po Trybunałách włoczyć sie/ y vczyć/ ábyś ladá czego niemowił y ludziom oczu niemydlił/ záwodząc ich sumnienia/ twierdząc z niewiádomośći praw/ że oczárách y czárownicách/ niemász nic opisanego w práwách Polskich/ y przetosz wolno káżdemu/ iako sobie wymyśli z nimi postępowáć. WisCzar 50.
patrz: MYDLIĆ
– Sądy Inkwizyciam [...] zlecaią. Nád to dla pewności y rozeznánia lepszego, ieślis są prawdziwe Czárownice, czyli tylo zabobonice, ácz niedaleko, iako pokrewne, chodzą od siebie. WisCzar 3.
patrz: NIEDALEKO
– [...] oprocz niebespieczenstwá y guby niewinnego człowieká, iáko się rzekło, nástepuie y osława zacnych w onym mieście fámiliey z obelżeniem, co trudno ábo niepodobno nagrodzić. WisCzar 58.
patrz: NIEPODOBNO
– Wyuzdała się nieprawość tákże y na dobrá ná cześć y chwałę Bogu oddáne y offiárowáne, zwłaszczá zá podnietą y powodem herezyey bezecney, tákże y Polityki piekielney. WisCzar 16.
patrz: NIEPRAWOŚĆ
– Vtwierdza się z Augustiná Swiętego [...] ktory nazywa Excessum, bo ich zażywaią ludzie choć nie służą ku czci Bożey, iákoby chciał rzec, wykraczánie w wymysłach ludzkich Boskiey czci nie przyzwoitych. WisCzar 24.
patrz: NIEPRZYZWOITY
– Táki to testáment y taki wagi, iaka Ewángelia bab, kiedy sobie troie niewidy pod kądzielą báią. WisCzar 90.
patrz: NIEWID
– Nagrawánia y oszukánia szátánskie/ ktorym tákowe niebaczne y nikczemne niewieśćiská podległe/ że pewnego y oczywistego dowodu zbrodni ich y powieśći trudno się domácáć. WisCzar 90.
patrz: NIEWIEŚCISKO
– Tákie są też miáry ostudy/ nocnice/ y tym podobne bayki. WisCzar 25.
patrz: NOCNICA
– [...] niechcę ia tu Chrystusá widzieć, o bych był godzien widzieć go po śmierci. WisCzar 85.
patrz: OBY
– owszem choć byś nic nie przydawał, iedno same słowa nabożne mowił [...] lubo samo wino z ofiary ablutiey kapłanskiey: sam opłatek, ktory na ołtarzu przy Mszey S. odprawowaniu leżał dla proby Czarownic [...] wszytko to biesowe dzieło. WisCzar 49.
patrz: OPŁATEK
– Także opłatki dawáć o czary pomowionym ktore leżáły tylo ná ołtarzu przez Mszą ś. y czasem na nich pewne háráktery pisać. WisCzar 111.
patrz: OPŁATEK
– Y przetoż Innocentius osmy tákże Iulius wtory, Leo dziesiąty y Hadrianus szosty Papieżowie, tákowe sądy Inkwizyciam, gdzie iest Inkwizycia, álbo miásto nich, mix to fero, to iest vrzędowi z duchownych y z świeckich zebránemu zlecáią. WisCzar 3.
patrz: PAPIEŻ
– Przetoz iest Dekret albo Bula Sixti V. Papae, ktoby psował białągłowę brzemienną áby w sobie trułá płod ktorym chodzi, abo żeby poroniłá, ten ma bydz iáko czarownicy karány. WisCzar 94.
patrz: PŁÓD
– Tákże poświęconym oleiem po wszystkich rogách stołu krzyże pierwey pomáśćić/ ná kształt Biskupá gdy ołtarze święći/ ná ktorym potym będzie siedżiáłá o czáry pomowiona nie tykáiąc sie ziemie. Tákże nie w Ratuszu ábo w kátuszy gdzie temu mieisce/ ále do lásá w nocy wywieść pomowioną/ y tám sie nád nią do woli po wilkowsku pástwić w nocy. WisCzar 70.
patrz: PO WILKOWSKU
– Wzbudzić w nim affekt miłości ábo gniewu, niezgody, nienawiści y tym podobne affekty, á to przez poburzenie w niem humorow y duchow przyzwoitych gniewow abo miłości. WisCzar 42.
patrz: POBURZENIE
– Táka ma bydź iáko y inny vćciwie ná mieyscu święconym z obrzędámi zwyczáynemi kościelnemi publice pochowána. WisCzar 104.
patrz: POCHOWANY
– Nie zá nas sie to poczęło, dawno tego śrzodku ábo proby sędziowie záżywáią. WisCzar 73.
patrz: POCZĄĆ SIĘ
– I wrzeczách wątpliwych vczą wpráwie biegli/ że liepiey dziewiąćiam winnem pofolgowáć/ ániżeliby dźieśiąty bez winny miał zniemi márnie y niewinnie zginąć. WisCzar 7.
patrz: POFOLGOWAĆ
– Tak nie ktorzy trafiaią się iáko wyzuci z nátury ludzkiey do miłosierdzia y polutowánia nad bliźnim skłonni, y sercá kátowskiego nieużytego. WisCzar 99.
patrz: POLITOWANIE, POLUTOWANIE
– ...zá táką fántazye szuka Exorćisty tákiegosz/ iáko y samá blahego rozsądku: pochlebi iey fántázyey/ y przyzna że ćię czaruie nuż tu po domie kopać/ po pierzynách diabelstwá y czárow szukáć/ domowe y sąśiady pomawiáć o czáry/ bez żadnego sumnienia y boiáźni Bożey. WisCzar 47.
patrz: POMAWIAĆ
– Dalei má wypytywáć sędzia/ zkąd to má/ y czym tego dowodzi/ że ta iest czárownicá? Iesli rzece/ żesmy z sobą spolnie były na schadce diábelskiey przedwiema laty/ á tego żadnem innym nie popiera dowodem/ takie powołanie żá nić ma mieć sędźia/ áżby innemi znákámi vtwierdziła swoie pomáwianie pomawianie. WisCzar 85.
patrz: POMAWIANIE
– ...wyprowadzona wyzna pod przysięgą ná żywy Bog, żeć iey od roku nie widziałá, iakże w tancu gdychmy sie z sobą pomowiły. WisCzar 82.
patrz: POMÓWIĆ SIĘ
– Zła rzecz surowości nierozmyślney w takim powołániu abo pomowieniu, nie trzymaiąc się postępku prawnego, záżywać. WisCzar 55-56.
patrz: POMÓWIENIE
– Ma bydź prawi/ przydány práktyk od sędźiego na obronę pomowionego/ gdy o garło idzie/ zwłascza iż niewiasty y iem podobne osoby proste/ bez nauki/ niemogą ani mowić/ áni osobie sprawy dáć/ ile wprzestráchu/ niewie nędza co mowić/ chybá płákáć. WisCzar 98.
patrz: POMÓWIONY
– A práwo powszechne/ ludex secundum allegata et probata debet iudicare, to iest według skárgi popartey dowodámi ma sędzia sądzic. WisCzar 63.
patrz: POPARTY
– sam nie wyiezdzay przed swáty zmniemána mądrośćią twoią/ bo tey porywczośći y ćiekáwośći nigdy nie wyżáłuiesz: y przy śmierći będzie stałá krew niewinna wylana/ y zá twoim powodem popaloni/ popieczeni bez práwnie. WisCzar 74.
patrz: POPIECZONY
– Potrzećie/ białegłowy brzemienne/ dla niebespieczenstwá poterania. WisCzar 93.
patrz: POTERANIE
– Iáko gdy Rusinowi złodzieiowi drudzy iego pobrátinowie każą wlęść [!] ná drzewo y vwiązáć się/ potym wszyscy czym kto może ciskáią nan wołáiąc/ perewerny se smerde: tak długo że potłuczony spadnie y záwiśnie ná powrozie. WisCzar 90.
patrz: POTŁOCZONY, POTŁUCZONY
– Bog cudow bez potrzeby nie zwykł czynić. WisCzar 112.
patrz: POTRZEB, POTRZEBA
– [...] gdzie nie mász białogłowy tám wzdycha potrzebny abo chory; bo ona dzielnością swoią w każdy kąt domowy weirzy, káżdemu domownikowi ábo potrzebnemu w iego potrzebie dogodzi. WisCzar 44-45.
patrz: POTRZEB, POTRZEBA
– Y iescze więcey powie kto cię czáruie/ ieśli z domowych abo z obcych/ a zátym powaśni ludzie/ mężá z zoną/ Páná y panią z czeládzią y z sąśiády bá y zwłasnymi poddanemi... WisCzar 105.
patrz: POWAŚNIĆ
– Ten y vmarłe poważał się wskrzeszać w Rzymie przy bytności Piotrá y Pawłá świętego, ácz tego nie dokazał, chybá że trup trochę ruszał głową mocą czártá od niego wzywanego. WisCzar 37.
patrz: POWAŻAĆ SIĘ
– Mogą [żywioły] pomocą czartowską ná powietrzu y morzu vczynić burze. WisCzar 37.
patrz: POWIETRZE
– Gołemu powołaniu wierzyć nie trzeba, ażby przytoczył znaki y przyczyny za ktoremiby mogł się sędzia iąć poimane[go], a przynamniey go harestować, abo zaręczyć, przypozwać, poimać. WisCzar 86.
patrz: POWOŁANIE
– Constitutiey Károlá Cesárzá art. 31, [...] kłádzie dla ważnego powołániá ábo pomowieniá od złoczence, trzebá áby tá personá byłá przedtym podeizrána y że ku wielkiemu podobienstwu to powołánie tey osoby, od tego złoczence. WisCzar 84-85.
patrz: POWOŁANIE
– Trzeći sposob pozbywania czar/ przez zwyczáyne odrzucánie/ palenie/ psowánie/ wykopywánie tych rzeczy ktore są hasłem ábo vmową szátańską/ áby ná nie gdzie były położone szkodził/ y złość ludziom wyrządzał. WisCzar 116.
patrz: POZBYWANIE
– Naprzod prawu duchownemu należy sąd rozeznać roznicę około wiary S. Chrześciiańskiey o Heretykach y Schismatykach bluźniercach Bożych i Apostatach. WisCzar 10.
patrz: PRAWO
– A zwłászczá gdy iescze pomięniwszy kogo, strászą, grożąc, powiedz po dobrey woli, bo powiesz po niewoli, kiedyć bokow przypieką. WisCzar 77.
patrz: PRZYPIEC
– Bo samá mowa ludzká/ bez innych znákow nic niewázna/ iákom powiedźiał chyba żeby weirzał y przypytywáł się sędźiá o postępkách życia iego. WisCzar 97.
patrz: PRZYPYTYWAĆ SIĘ
– Tak o niektorych twierdzą że się przewierzgnęli w wilki, bo się ile mogą do wilczy postáci przysposabiaią, chodząc na rękach y ná nogach... WisCzar 40.
patrz: PRZYSPOSABIAĆ SIĘ
– Vbyła wiednym miescie męzátká przystoyna/ ktory małżonek zabiegły/ często náiármaki odiezdzał. WisCzar 108.
patrz: PRZYSTOJNY
– ...ná radle gra [diabeł], by ná Arfie Dawidowey piękna muzyká. WisCzar 78.
patrz: RADŁO, RADŁO, REDŁO
– Przetosz tász naywyższa Stolicá Apostolska máiąc Duchá S. przytomnego, przykłádem Chrystusá z Kościołá przedáiące powrozem rumuiącego vwolnia poniekąd pierwszy dekret, to pozwáláiąc czego pierwey zákázowáłá [...]. WisCzar 16.
patrz: RUMUJĄCY
– A po spowiedzi nieśmiem práwi iść do domu, by mię co nie podkało. Dał iey Ksiądz Agnus Dei. więcei nie vkazował się iey on dworzanin, ale dziecię iey nie widomie wysczypywał co sáma widziałá, y z kolebki ná puł kownaty wyrzucáł bez słuczeniá [!]. WisCzar 110.
patrz: STŁUCZENIE
– Powiem śmieszną rzecz ktorąm od iednego Aptekárzá zrozumiał człowieká wiary godne[g]o y ná vrzędzie będącego Bawił sie ieden Exorcizmami stuczny ále máło ostrożny/ y dla większey reputaciey w swoiey zabáwie/ dawał nieznáczne w potráwách y polewkach pewne proszki nie niepowiedáiąc dla purgatiey/ iakoby exorcizowáną potráwe/ ktore proszki brał vtegosz áptekárzá. WisCzar 59.
patrz: STUCZNY, SZTUCZNY
– Cesarz zárazem nadchodził/ ledwo drzwi vchylono/ vczuł nieznosny smrod trupá onego/ że też zárazem muśiał prętko názad vstępowáć/ y on śćierw precz kazał zárázem wyrzućić. WisCzar 43.
patrz: ŚCIERW, ŚCIERWO
– Czytayćie Historie iako miedzy innemi zbrodniámi zydowskiemi cisz śmierdziuchowie iáko głowni a sprzyśięgli nieprzyiaćiele Chrześciánscy/ będąc záwsze pełni czarow y zabobonow/ bez boiáźni karani w Niemieckiey iedney stronie wszystkie wody potruli byli [...]. WisCzar 38.
patrz: ŚMIERDUCH, ŚMIERDZIUCH, ŚMIERDZIUCH
– Co bárzo v prostakow zwiczáyna/ zá podusczeniem ćiekáwych y świegotliwych biáłych głow/ co o wszystkiem chcą wiedźiec/ aby miały o czym świergotáć/ bo by iem gębá zpuchłá milcząc/ y owszem rospisuią do sąśiadek swoich/ áby przybywáły/ chcąli wiedźić ieśli ich kto nie czáruie. WisCzar 101.
patrz: ŚWIEGOTLIWY
– Táki to testáment y taki wagi, iaka Ewángelia bab, kiedy sobie troie niewidy pod kądzielą báią. WisCzar 90.
patrz: TROJE
– Nie wspominam rozmáitych chorob ludzkich y bydlęcych, ktore zárazáią, iako y zbożá po polu truciznámi u sztukami czártowskiemi. WisCzar 32.
patrz: TRUCIZNA, TRUCIZNA, TRUJCIZNA
– CZAROWNICA POWOŁANA. ABO KROTKA NAVKA Y PRESTROGA z STRONY CZAROWNIC Zebrána z rozmaitych Doktorow ták w práwie Bożym, iáko y w swieckim biegłych, z przydatkiem Instructiey świeżo z Rzymu wydaney dla vchrony y porátowánia sumnienia, osobliwie ná tákie sądy wysádzonych. WisCzar tyt.
patrz: UCHRONA
– Bo co to ma ku rzeczy exorcizuiąc człowieká z czárownánego/ tkáć mu w gębę sztukę koziny/ iakoby się diabęł kozła bał. [...] Także kąpiąc w wannie vczarowanego/ smagać go rozmárynową ábo máioranową rozsczką wszędzie po ciele/ twierdząc że to flagesario daemonum, á czemu niepokrzywa ábo niebrezina? WisCzar 111.
patrz: UCZAROWANY
– Po nie ktorym czaśie/ otworzy się z tym/ iednie swoiey wierney sąśiadce/ radąc się y strony vczęściania gośćia y strony zakazu Oná iey zprosta powie/ by to tylo pokusa niebyłá. WisCzar 109.
patrz: UCZĄSZCZANIE, UCZĘSZCZANIE, UCZĘSZCZANIE, UCZĘŚCIANIE
– A gdy staneła y ona bezecnica niewstydliwa namowiona przed vrzędem nárzekáiąc o gwałt sobie vczyniony stánął y ś. Athánazy [...]. WisCzar 52.
patrz: UCZYNIONY
– [...] niesniło się o tym nigdy Mátce naszey naymilszey Kościołowi ś. Ona ráczey okrywa vsterki dziatek swoich/ płacząc nad niemi/ niewydáiąc ná iátki kátowskie/ iako ći wyrodkowie iey pod płasczem macierzynskim obłudnie czynią. WisCzar 105.
patrz: USTERK, USTERK, USTERKA, USTERKA, USTYRK
– [...] zażywaią pewnych słów [...] ná vsmierzenie boleści dla záchowánia żywotá y dobrego zdrowia, áby go nieprzyiaciel nie mogł pozyć y ná przypadki rozmáite tym podobne. WisCzar 29.
patrz: UŚMIERZENIE
– Bo gdy by się to nie chowáło, będzie wolno każdemu nástępowáć ná sławę drugiego, y onego wdawáć y przypráwiáć w niebespieczeństwo zdrowia. WisCzar 86.
patrz: WDAWAĆ
– I sędzią kąźdz wesprze się bespiecznie ná tákiey podporze, to iest ná rozsądku Kápłánskiem... WisCzar 5-6.
patrz: WESPRZEĆ SIĘ
– Odpowiádam v nieukow práwynych/ y sędziow wieyskich/ co drugi y pacierzá niedobrze vmie/ á o Bożym przykazániu ledwo słyszał/ v tych pozwalam że to vchodzi/ á zwłasczá gdy im to Pánowie ich/ iáko bozkowie ziemscy/ bez sumnienia boiáźni Bożey niepytay roskażą. WisCzar 68.
patrz: WIEJSKI, WIEJSKI, WIESKI
– Ziołmi y bylicą zdawná stroiono domy y wrotá domowe swiątobliwe y w wiencách chodzono na znak wesela podług Pisma. WisCzar 26.
patrz: WIENIEC, WINIEC
– ocknąwszy się zá rzecz prawdziwą swoim wierniczkom abo sekretarkom chlubnie opowiadáią. WisCzar 39.
patrz: WIERNICZEK, WIERNICZKA
– Masz iásny przykład w Polscze przed lat kilkądźieśiąt/ iako tá przeklęta náuká spolnie z nowym wierzysczem/ zágęśćiła się byłá/ á zwłasczá po Dworách Senatorskich y przednich/ iż nic nie rzekę o niektorych Duchownych/ że to sobie zá osobliwe dworstwo mieli... WisCzar 36.
patrz: WIERZYSZCZE
– Nát to są tesz białegłowy przyrodzenia flegmistego y wilgotnego/ á wilgotność łátwie się wzrusza/ y na niey/ iáko ná wodźie co chcesz snadnie wyraźisz/ ále iż też flegma kliowáta/ ktora spolnie w nich panuie/ mocno trzymaią w głowie co zámyśla y porwa/ choć tego często niezdrowiem/ y śmierćią przypłaca. WisCzar 48.
patrz: WILGOTNOŚĆ
– Dáie tego przykład Iosephus Tract. I. Diaeteticon Polyhistoricon dicto. c. 5. de amore: wyięty z żywotá Károlá Wielkiego Cesárzá; ten iáko człowiek zczárowány od iedney wszeteczney czárownice/ ták dalece/ że gdy ią wkrotce Bog z tego świátá ztrąćił/ on iednák zczárowány od niey zá żywotá/ niebył y po śmierći iey od czar vwolniony:... WisCzar 42.
patrz: WKRÓTCE
– Dalei postąpiwszy rzecze Pan Włodarzu nie masz tu ryb, odpowie włodarz, áv diabła by się wzięły... WisCzar 101.
patrz: WŁADARZ, WŁODARZ
– [...] iáki to grzech bawić się tákimi plotkami guslarskiemi y wierzyć w nie? Odpowiadam że iest grzech śmiertelny. Chybaby vczynił z wielkiey niewiádomości, abo dobrem ánimuszem, ná ten czás może być wolen od grzechu śmiertelnego. WisCzar 30.
patrz: WOLEN, WOLEN, WOLEŃ, WOLIEN, WOLNY, WOLNY
– Aż taż harendarka zgniewáłá się byłá na Woytową, wymogłá to ná mężu, áby y Woytowa y dwie drugie przy niej powołane osądzono. WisCzar 56.
patrz: WÓJTOWA
– Abo żeby co taiemnego obiawił y oznáymił/ á to iest wieśćbiarstwo/ ábo wrożbá. WisCzar 26.
patrz: WRÓŻBA
– Druga iest divinatoria ábo wieśćbiárska wrozbiarska. WisCzar 25.
patrz: WRÓŻBIARSKI
– Dla tegoż nie bardzo bespiecznie sobie sędziowie postępuią/ gdy ná takie proste zeznánie czárownic/ lubo dobrowolne/ lubo przez kwestye wymęczone/ vwierzywszy one ná śmierć zkázuią/ niemáiąc innych słusznych ná nie dowodow[.] WisCzar 39.
patrz: WYMĘCZONY
– Ná przykład, kiedy kto pod znakiem Lwa dał sobie ná Sygnécie obras Lwá, wyrzezáć, táki twierdzą guśłarze, pomocny ná melankolie, ná puchline, na gorączkę, przeciw powietrzu morowemu. WisCzar 30.
patrz: WYRZEZAĆ
– Mieli też dziatki/ ktore w wolnośći nowey Ewangeliey bez boiáźni bożey wychowali/ z nich wyuzdawszy sie ná wszelaką swą wolą Syn Burmistrzow y Woytow/ poczęli ludzie despektować y łupić/ co gdy sie do vszu Kśiążęćia doniosło/ kazał nieodwłocznie obudwuch ná oneyze szubienicy powieszać. WisCzar 58.
patrz: WYUZDAĆ SIĘ
– Pomowiono iednę białągłowę na Krainie, iakoby dziecię swoie zamordowáłá, ztrapiona cięszkiem więzieniem do vprzykrzenia, gdy ią vrzędownie pytano, twoie to dziecię? moie, zábiełáś ie? zábiłam. WisCzar 55.
patrz: ZAMORDOWAĆ
– [...] máią iedno ziele pewne, ktore tylo ná Łysey gorze rośćie, ile mogęwiedzieć, gdzie też ná ten czás był zbor heretycki, tego práwi tylo zwárzywszy pokropić lubo człowieká, lubo iáką bestyą, ktorey smierci życzysz, nátychmiast zdrchnie. WisCzar 32.
patrz: ZBÓR
– bozkowie ziemscy WisCzar 68.
patrz: ZIEMSKI
– Stąd widziemy niektorych bezbożnych/ y serca wilczego ludzie okrutne: że iako wilk kozę porwawszy zá nosi ią do lásá/ y tam się nád nią pástwi według vpodobania: Tak nie ktorzy trafiaią się iáko wyzuci z nátury ludzkiey do miłosierdzia y polutowánia nad bliźnim skłonni/ y sercá kátowskiego nieużytego/ bo zaiuszywszy się ná bliźniego/ á widząc że mu nie idą po myśli vchwalone práwem y zwyczáine kwestie zpomowionym w mieście/ y widząc że nic ná zmęczonym nie może wybádáć według swego zámysłu y smáku/ pod pokrywką obawiánia sie by mieiśce nie było zczárowáne/ gdzie powołánego pierwey męczono/ wozi się z utrapionym polesiech w nocy y gránicach/ pástwiąc sie do vpodobania/ y męki/ o ktorych się prawu nieśniło tamże nád niem wymyśláiąc/ ná ktore y sami káci pátrzyć nie mogą. WisCzar 99.
patrz: ZMĘCZONY