ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO Data ostatniej modyfikacji: 13.12.2018
ŁUG rzecz. m
Słowniki:
nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1613
Formy: lp N. ługiem
Znaczenia:
hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicjiGOSIENNICE psuiące ogrodninę oddalisz ługiem kropiąc zrobionym z popiołu winney macicy. ChmielAteny III 457.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ług mydlarski »substancja chemiczna o właściwościach żrących, wykorzystywana do produkcji mydła«: Párchy y strupy złe spędza y goi/ wźiąwszy żytney mąki sześć łotow. Mąki Słonecznikowey ták wiele. Ługu ostrego Mydlárskiego sześć łotow. To wszytko wespoł wárzyć ták długo, áż ług do czystá wywre. SyrZiel 917. WEś ługu Mydlárskiego, wysmaż go ná tyglu do suchośći y schoway, á gdy potrzebá, położ plasterek z dziurką, tám gdźie ma bydz Aperturá przyłoż tę máteryą, á ná wierzch plasterek, niech będźie przez noc, álbo przez dźień uczyni się pryscz, ktory otworzywszy wypráwiáć Aperturę sposobem zwyczáynym. CompMed 491. Weźmi ługu Mydlarskiego, wley ná rynkę nową, smaż áż do suchośći, to będźie Corrosivum. VadeMed 186.
Związki frazeologiczne: myć kogoś bez ługu (sz. zm.) »wprowadzać w błąd, oszukiwać«: Choć kto najmędrszy i ma swe racyje, Z głupim jednako bez ługu go myje, Jednako z panem kmieć, żebrak, ubogi Idą w jej drogi. PotPieśRKuk I 468. ◆ myć kogoś ługiem »źle kogoś potraktować«: Dodał serca Moskwicin zajątrzony jeszcze, Ze się w własnej krwi jego monarchia pleszcze, Bo podtenczas Polacy nieprzerwanym cugiem Krnąbrny naród moskiewski takim myli ługiem. Leci poseł za posłem, upominków gęstwa, Chwalebne winszowania z Polaków zwycięstwa, Prośby i obietnice i wszelkie przynuki, Żeby rznęli między się Koronę na sztuki. PotWoj1924 20. ◆ zmyć kogo bez ługu »wprowadzić w błąd, oszukać«: Gdyby się wszyscy bráli zá krzywdę innych: koniecżnie nie sporoby tym było/ co to rádźi krzywdzą. Ale dźiś opák cżynią: gdy kogo zmyią bez ługu: to się z niego drudzy śmieią. BudnyBPow 47. SIadł Poetá z Poetą/ mowią z sobą wierszem/ Prędko się zrozumieli przy kieliszku pierwszym: Więc obádwá weseli/ obá rádźi sobie/ Ten się Sowiźrzałowey dźiwuie osobie: A Sowiźrzał mu mowi do Wászmośći piię/ Nie spełniszli/ wnetże ćię tu bez ługu zmyię. FraszNow G4. Zmyto go bez ługu. RysProv K3v.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorka: RB