Słownik XVII wieku

Znaczenia:

»pień drzewa, pniak«: Nigdy większej pasieki w puszczy nieporębnej Nie urobią wściekłego Eura zawieruchy, Sośnie ścieląc i ze pnia śniat spychając suchy. PotWoj1924 151. Spadłaś jako rozkwitły kwiat z swojego śniatu, Ledwie miejsce dawała wiosna twych cnót latu. PotFrasz4Kuk I 256. Deszcz zawsze za pogodą, dzień za nocą chodzi; Jedno spada z swych śniatów, a drugie się rodzi. PotFrasz4Kuk I 379. Pojźry, rzecze, na drzewa, lwica, a na krzaki: Co jednym tylko śniatem w swojej mierze rośnie, Widzisz ogromne dęby, lipy, jodły, sośnie [...]. PotFrasz4Kuk I 404. Dziś się róża rozwija, jutro pełnym kwiatem Cieszy, aż trzeciego dnia szukaj jej pod śniatem. Wszytko na świecie tąży do swego terminu [...]. PotLibKuk I 93. Onoć to Pole sławne u Rzymianów przez niezwyczajny cud Wespezyjanów, gdzie palma, nieba co osiąga wierzchem, szalonem wichrem obalona zmierzchem, ledwie dnia słońce złotymi poścignie cugi, gdy wstanie i znowu się dźwignie. Nie omyliła wróżka ludzi zatem, bo jako pięknem drzewo ono śniatem pole zdobieło, tak w niedługiem czasie dokazał sprawca tego pola, że się wielkiego świata monarchija cała do jego rządu chwalebnie dostała. PotPocztaKarp 82. Tak zawsze jabłko padnie blisko swego śniatu. PotFrasz1Kuk II 42. Nie mniejszą Wespazyjan, cesarz tegoż Rzymu, Miał pociechę, prywatnym jeszcze będąc, gdy mu, Nagłym wichrem w ogrodzie obalony wczora, Tegoż rano w górę się dźwignął śniat jawora. PotFrasz2Kuk II 457. Teraz czas; jakbym widział, że napiszesz: pośli! Z klocem trzeba do niego; godzi-ć się już katu, Jeśli gryfik oderzniesz od całego śniatu. PotFrasz3Kuk II 580. Sieroca pustynia, Smutku mi przyczynia, Ze w owdowiáłey śiedźieć muszę więźi Z Synogárlicą ná suchey gáłęźi. Bo źielone kwiáty, Vschły iáko śniáty Y mnie w ták ćiężkiey śmierćią twey rubieży Vwiędnąć, uschnąć y zniszczeć należy. ChrośTreny 33.

ŚNIATEM
w funkcji przysłówka

Formy: śniatem (zleksykalizowana forma N. lp)

Znaczenia:

»ciężko, nieruchomo, jak kłoda«: Dasz znośne kondycyje, staniemy w akordzie Bez krwie rozlania, Turkom tak powiedz i Ordzie. Inaczej tu na drugim jeden lęże śniatem, A zdrowia tak sromotnym nie kupi traktatem! PotWoj1924 30. Przyszedł obóz do takiej na sercach ruiny. Z tej stroskany Chodkiewicz ledwo nie rozpacza, Wieść, ale z niepewnego wyszła powiedacza, Że wojsko Zaporowskie, na wszytkę potęgę Padszy turecką, w drodze straszną wzięło cięgę; Relacja poselstwa Niepewne nowiny wojsko turbują Że z gruntu padło śniatem do jednej płci męskiej, Ani mógł wyniść poseł tak haniebnej klęski. PotWoj1924 102. Ślepym pogaństwo hurmem na wały się suło Ze wszytkich stron nakoło, gdzie co lepszy męże Śniatem padli [...]. PotWoj1924 164. Siecze, rąbie bezbronnych; kole, kędy może; Nie dba na płacz, na modły, owszem gorzej sroże. Skoro wytnie mężczyzny i położy śniatem, Na białą płeć i starców obciążonych latem Wywrze ślepą wścieklinę [...]. PotWoj1924 179. Ale gdy mnie Ty swej dodasz pomocy, której przed Twoim żebrzę majestatem, tak jako Dawid tryjumfował w procy, że mu pod nogi padł on obrzym śniatem, jako noc ze dnia czynili prorocy, i ja z niezmiernem świata potentatem, z którym się w świętem Twym imieniu wadzę, otrzymam górę i z siebie go zsadzę. PotMuzaKarp 42. „Jam jest” — bezpiecznie Chrystus odpowie, a za tem Jego strasznym tytułem padli wszyscy śniatem, Wszyscy wznak, jako wichrem obalone snopy, Tak im nagle podcięło boskie imię stopy. PotZacKuk I 560.

[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]