Słownik XVII wieku

Słowniki:
notują

Formy: lp M. żółć; D. żółci; B. żółć; N. żółcią

Znaczenia:

»gorzki sok trawienny wydzielany przez wątrobę«: Na stracenie głosu. [...] Dobrze też wziąść żółci bydlęcej, i wlać w gardło psu. OstrorMyślTur 24. Oná [uciecha] iest Clauzulą: tá to kończy stádo/ Ktore ácz końcá nie ma/ miáłoby go rádo/ Bo kędy koniec dobry/ tám wszystko smákuie/ Y miod sam gorzki/ w ktorym żołć smák záwięzuie. MorszHRoz Dv. Żółć/ Fel [...]. Kn 1445. Pigułki tę żółć y wszelaką złośliwą materyą arcyskutecznie wyniszczaią. BeimJelMed 156.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ w gardle stanąć żółcią »wyjść komu na szkodę, na niekorzyść; zaszkodzić, dokuczyć«: Pamietay zdrayco [...] Bo to początek dopiero tego cos nawarzył piwa ktore, że źle uwarzone przykre iest. Iak się ponim dochowasz kwasu tobie Samemu gorzką wgarle Stanie zołcią. PasPam 196.

◼ Przenośnie: ◼ Oyczyzna [...] Zołcią z piołunem mięszane przy niewinnosci propinat [daje do picia] kalumniie. PasPam 146v.