ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO
Data ostatniej modyfikacji: 16.09.2019
Warianty fonetyczne:
ŻYWIOŁ, ŻYWIÓŁ
Słowniki:
notują
Znaczenia: według ówczesnych: »każdy z podstawowych elementów materii: ogień, ziemia, woda lub powietrze«: Iáko tedy cztery są żywiołá/ cztery istnośći/ ták też y cztery są complexiones, to iest wilgośći: krew/ żołć/ flegmá/ ábo wozgrza/ y żołć spalona/ to iest melánkolia. DorHip I Aiijv.
MIeszánego iest przyrodzenia/ y złożenia z żywiołow [komonica]: ma ábowiem w sobie nieiákową chłodność y ciepłotę stwierdzáiącą. SyrZiel 515.
Na to on tak odpowiada. Iż wedle przyrodzoneg[g]o práwá żywiołá wszystkie sa pod posłuszeństwem niebá: [...] SykstCiepl 16.
Żywiół/ Elementum [...]. Prima corpora: genitalia corpora [...]. Natura [...] Quatuor naturae ex quibus omnia constant. Kn 1463.
Wydźwignąwszy Bóg to wszystko z owej gromady pomieszanej, jako każdemu żywiołowi pewny własny przymiot przydał; tak też każdy osobnym siedliskiem opatrzył. OvOtwWPrzem 3.
Iako człowiek człowieka, koń konia [rodzi] tákowe rodzenie iest zá pomieszániem przeciwnych form czterech żywiołow, zá alterowániem y przeminieniem, co wszytko wielką niedoskonáłość przyrodzenia pokázuie. KorRoz 22.
Coż bowiem zátrzymuie żywioły w zmieszáney rzeczy, tylko duszá. Ztąd duszá iest początkiem ákcyiey wszelkiey, ále ciepło, ábo duch iest instrumentem: bo są w mocy dusze, á nie w mocy samego siebie. AlbSekr 217.
Element, żywioł. ein Element. élément. T III 327.
▲
Ustabilizowane połączenia wyrazowe:
▲
żywioł bezrozumny:
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]