W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 09.10.2024
*AARONOWY, AARONÓW przym. od nazw. AARON
Warianty fonetyczne: *AARONOWY || *AARONÓW, *ARONOWY
Słowniki:
SXVI (Aaronów), T (aronowa broda), L (XVII-XVIII), SWil, SW notują
SStp, Kn, SJP nie notują
Formy: lp M. ż Aronowa // Aaronowa; D. m Aronowego; ż Aronowej // Aaronowej; Aronowy; n Aaronowego; C. m Aaronowemu; B. ż Aaronową; n Aronowe; N. ż Aronową; Ms. m Aaronowym; W. m Aaronowy; lm M. mos Aaronowi; D. Aaronowych; C. Aaronowym; Ms. Aaronowych; ~ odmiana niezłożona lp M. m Aaronów; B. ż Aaronowę; W. m Aaronów
Znaczenia:
bibl. »należący do Aarona, stworzony przez Aarona, właściwy Aaronowi, związany z Aronem«: Położysz też ná Nápiersniku sądu URIM y THUMIM, ktore będą ná piersiách Aáronowych/ gdy wchodzić będzie przed PANA: y poniesie Aáron sąd Synow Izráelskich ná piersiách przed PANEM ustáwicznie. BG Wj 28, 30. Abo niech wnidźie robaczek IEZVS w serce wásze/ pewnie skuteczniey niż on Aaronow/ potrawi wszytko robáctwo iádowite. HinPlęsy 443. Pić, hulać, grać, tańcować, zalecać się, wadzić, Wierę, jest się czym u nas heretykom żadzić. Diabłu służąc w dzień bożej chwale poślubiony, Coś poszło na pogańskie Baale, Dagony, Albo na owe złote Aronowe cielę, Gdzie byli Żydzi poszli, najadszy się, w trele. PotFrasz2Kuk II 306.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: bibl. Aaronowa laska (sz. zm.), rózga Aaronowa, różdżka Aaronowa »laska rodu Lewi, która cudownie zakwitła na znak, że Aaron ma zostać arcykapłanem«: I porzucił káżdy laskę swą/ á obrociły się w węże: ále pożárłá laská Aáronowá laski ich [czarowników egipskich]. BG Wj 7, 12. A zá drugą zasłoną był przybytek/ ktory zwano Swiątnicą naświętszą: Májąc złotą kádzilnicę/ y skrzynię przymierza zewsząd złotem powleczoną w ktorey było wiádro złote/ májące w sobie Mánnę y laskę Aáronowę, ktora byłá zákwitnęłá/ y Tablice Przymierza. BG Hbr 9, 3-4. To gdy Mojżesz mowił do Synow Izráelskich/ oddáły mu wszystkie Książętá ich laski swoje/ káżde Książę laskę z domu Ojcá swego/ dwánaście lask/ á laská Aáronowá/ byłá miedzy laskámi ich. BG Lb 17, 6. A gdy názájutrz przyszedł Mojżesz do Namiotu świádectwá/ oto się zázieleniáłá laská Aáronowá/ z domu Lewiego/ y wypuściłá listki/ y wydáłá kwiát/ y zrodziłá dojrzáłe migdały. BG Lb 17, 8. Aaronowá laska zákwitła/ Pięknym owocem sámá wynikłá. ŻabSymf E2b. Tu głowne są Relikwie: Laska cudotworna Moyżeszowa, Rozga Aaronowá: W Podziemney Kaplicy jest Stoł kwádrzasty ná ktorym Zbawiciel nász ostatnią iadł Wieczerzę y Nayśw: postanowił Sakrament od S. Heleny przysłany. ChmielAteny II 110-111. Była w tey Częsci Swiętego mieysca Faederis Arca, albo Skrzynia Przymierzá z drzewá nie gniiącego Setim ieszcze ná puszczy od Moyżeszá zrobioná. Exodi 25. złotemi blachami ab intra & extra okrytá, zámykaiąca dwie Táblice Moyżeszowe z Przykázaniem Bożym, skrzynkę złotą z Mánną z Niebá padaiącą Rozgę Aaránową[!] y Xięgę Deutoronomium, to iest krotkie zebránie Práwa Boskiego y Explikacye: ktorá Arká tu konserwowáła się lat koło 430. ChmielAteny II 550. A te Vasa o ktorych piszą Historycy tylko było substytuowane adinstar Arki przymierza, adinstar Tabularum Testimonij, y nakształt Rozgi Aaronowey formowane, ponieważ nulla o nich w Pismie S. post Restaurationem Templi mentio [...]. ChmielAteny1755 I 117. Iest támże káplicá, zowią ią Sancta Sanctornm[!] kędy chowáią Skrzynię Testámentu stárego/ Roszczkę Aaronowę/ Rozgę Moyzszowę/ co nią morze Czerwone vderzył [...]. WargRzym 62. ▲ bibl. nasienie Aaronowe: Ktobykolwiek z nasienia Aáronowego był trędowátym/ álbo płynienie nasienia cierpiącym/ rzeczy poświęconych jeść nie będzie/ pokiby się nie oczyścił: tákże ktoby się dotknął jákiey nieczystości ciáłá zmárłego/ álbo tego, zktoregoby płynęło nasienie złączęnia. BG Kpł 22, 4. ▲ bibl. dom Aaronowy, dom Aaronów »kapłani«: Domie Aáronow/ dufajcie w PAnu: on jest pomocnikiem y tarczą ich. BG Ps 65, 10. PAN będzie pámiętał ná nas/ będzie błogosłáwił: będzie błogosłáwił domowi Izráelskiemu/ będzie błogosłáwił domowi Aáronowemu. BG Ps 65, 12. Rzecz teraz domie Aáronowy/ że ná wieki miłosierdzie jego. BG Ps 68, 3. ▲ bibl. syn Aaronowy »kapłan«: Ale my jesteśmy PANá, Bogá nászego/ y nie opuścilismy go: á Kápłani/ ktorzy służą PANU/ są Synowie Aáronowi/ y Lewitowie/ ktorzy pilnują urzędu swego. BG 2Krn 13, 10. I stánęli przeciw Uzyaszowi Krolowi/ á mowili mu: Nie twojá to rzecz Uzyaszu kádzić PANU/ ale Kápłanow [...] Synow Aáronowych/ ktorzy są poświęceni/ áby kádzili. Wynidźże z Świątnice: ábowiemeś wystąpił/ á nie będzieć to ku sławie przed PANEM Bogiem. BG 2Krn 26, 18. Y przywiedziono mu cielców siedm/ y báránow siedm/ i báránków siedm/ i kozłow siedm/ na ofiarę zá grzech/ zá krolestwo/ y zá świątnicę/ y zá Judę/ á rozkazał Synom Aáronowym kápłanom/ áby ofiárowáli ná Ołtarzu Páńskim. BG 2Krn 29, 21. Synom tákże Aáronowym Kápłanom ná polách przedmiejskich miast ich/ po wszystkich mieściech/ ci mężowie/ ktorzy z imienia miánowani są/ oddawáli działy/ káżdemu mężczyznie z Kápłanow/ y każdemu urodzonemu z Lewitow. BG 2Krn 31, 19. Potym też nágotowáli sobie y Kápłanom: Bo Kápłani Synowie Aaronowi/ około cáłopalenia y tłustości zabawieni byli áż do nocy. Przetoż Lewitowie gotowáli sobie/ y Kápłanom Synom Aáronowym. BG 2Krn 35, 14. ▲ bibl. córka Aaronowa »kobieta z rodu Aarona, Żydówka?«: Był zá dni Herodá Krolá Judskiego Kápłan niektory/ imieniem Zácháryasz/ z przemiány Abiaszowey: á żoná jego byłá z Corek Aáronowych/ ktorej imię było Elżbietá. BG Łk 1, 5. ▲ bot. Aaronowa broda »roślina z rodziny obrazkowatych, rosnąca w Europie i Azji zachodniej, obrazki; Arum, Aron«: Wodna wesz korzeń ma iáko u trzciny/ członkowáty ábo kolankowáty/ długi od ktorych członkow wiele pochodzi korzonkow ozdobnych cienkich y długich/ iako y od Obrazkow ábo Aronowey brody/ o ktorey trochę niżey. SyrZiel 628. Obrazki/ Aronowá brodá/ ábo Wielezłego. SyrZiel 631. Zowią [to ziele] drudzy Aronową brodą dla rozłożenia ich [liści] ślicznego ná kształt brody rozłożystey/ á długiey. SyrZiel 634. Obrazki/ Obraski/ Aronowa brodá/ Diablik/ Wężownik biały. Aron, vel Arum. n. et Aros [...] Aris [...] Calix [...]. Kn 575. Aronis, Ari. Aron/ Pfaffenpink/ Deutscher Ingwer. [Korzeń] Aronowy brody. GuldOn 27. Weś korzenia wężowniku, korzenia kozi álbo Aronowey brody, Rad. Aaronis zwáney [...] po ośmi łotow. CompMed 464. Weźmi [...] Korżenia Aronowey Brody, (Radix Aronis) [...] ćwierć łota. BeimJelMed 428-429. Korżen Aronowey brody w przod w otcie zmacerowany być powinien. BeimJelMed 484. Aaronowa broda, babimur, anyż, bagno, chrzan, barszcz, ciemierzyca, bazylia, cykorya, bernardynek, cynereyskie ziele, dereń, berberys, draganek, cząber, fiałki, betonika, goryczka, dzięgiel, bez, czosnek, kopr, pospolity, biedrzyniec, kopytnik, czosnaczek, brodawnik, dryakiew polna, bożatrawka, czerwiec; Iakiego są kształtu, gdzie rosną i iakie skutki w leczeniu sprawuią? PopisSzk 21-22. Uszko (spatha), Táb. V. Fig. 4. a. pospolicie skórkowáté, zwiędłé, iak np. u cébuli, narcyssu, u niektórych roślin tak bywá wybuiałé, np. u Aronowéy brody (Arum), że w mniémaniu pospolitém uchodzi za kwiat, u Botanistów iednak włáściwé nazwiskiém uszka iest oznaczoné. KlukCzenBot 99. ▲ bot. bródka Aaronowa (sz. zm.) »obrazki, rodzaj roślin, Arum«: Weźmi Brodki Aronowey alias Radices Aronis [...] 2 Łoty. BeimJelMed 558. Weźmi [...] Lukrecyi, Łot 1. Korzenia Aronowey Brodki Połłota. BeimJelMed 575. ▲ bot. korzeń Aaronowy: Wziąć soku Ruciánego/ Piołynowego/ po sześcidziesiąt y czterech łotách/ ábo łyżek/ octu winnego ośm łotow/ Goryczkowego korzenia/ korzenia Kurzego zielá/ korzenia Dyáblikowego ábo Aronowego/ iágod Jáłowcowych po dwá łoty/ wszystko to zhrubá przetlukszy. SyrZiel 544. Aaronowego korzenia y Kalmusu nabierz po ósm Łotow; korzenia Cytwarowego, anyżu y kopru Włoskiego po Łotow 4. Każdego; co wszystko dobrze potłukszy y pokraiawszy, przyley Garniec spirytusu z wodki Francuskiey, y trzy lub cztery dni tak potrzymay; przylawszy potym dwa garce wody przedystylluy, rozpuść cukrem y wodą świeżą podług potrzeby. SimInf 53.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autor: WG