Słownik XVII wieku

Słowniki:
SWil, SW, SJP notują
SStp, SXVI, Kn, T, L nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1661

Formy: lp M. ablegat; D. ablegata; C. ablegatowi; B. uż. żyw. ablegata; N. ablegatem; ~ lm M. uż. osob. ablegaci; B. uż. osob. ablegatów; N. ablegatami

Etymologia: <łac. ablegatus>

Znaczenia:

1. »oficjalny przedstawiciel jakiegoś państwa lub władcy w obcym kraju, poseł«: Przyiechał tu że Szwecyey Comes Gualdo, Ablegat Rzeczypospolitey Weneckiey. MerkPol 222. Aby prymas porozumiał się w tej sprawie - - z ichmość pany francuskim i cesarskim ablegatami, którzy są gwarantami do tej mediacyi od pryncypałów swoich. DiarSejm 99. Ablegatowi moskiewskiemu nie dać audiencyi, byłoby indecorum. DiarSejm 345. 29go byliśmy na balu i kolacyi u jp. Bonaka ablegata francuzkiego. ZawiszaPam 112. Pracuje koło pokoju mocno ablegat cesarski, nie mający estymy u tej strony, alias człowiek grzeczny, lecz bez szczęścia, aby go akceptowano z jego maxymami i propozycyami. ZawiszaPam 219. Do wielu postronnych Monárchow, ablegátem będąc, y Krolow nászych, y Oyczyzny, y domu swego honor z podziwieniem obcych národow pięknie piástował [...]. NiesKor II 69. Wielkich kryminálistow do Zamku S. Anioła, á mnieyszych Excessantow libertati oddaią: z każdego domostwá Człeka ná wartę náznaczaią, Gospodarzom w nocy światło przed swemi domami demandant: Xiążęta y Ablegaci wartami się ubespieczaią, aby każdy był in statu defensionis, gdyż tylko OCIEC Swięty śmiertelnie zaśnie, ták rozboie, krádźieże w Rzymie ożywáią ná życie y chudobę cudzą,ktorych Kardynali ile Ci, przy ktorych Summa Rządow, severè karzą, y sami przez dni dziewieć zgromadzaią się do Zákrystyi S. Piotrá, dla rozporządzenia nástępuiącego Conclavis. ChmielAteny II 122.

2. »wysłannik, posłaniec«: Biezy z kartą ten co zawsze zwykł bywać ablegatem. PasPam 176v. Dziś baron Simeoni ablegat ks. jm. bawarskiego stanął samym wieczorem, przeciwko któremu jmp. wojnicki z baronem de Selles wyjeżdżał. SarPam 156. Graff Klary, Ablegat Cesárski, miał Audiencyą u Naiáśnieyszego Krolá I. M. ktora że byłá prywatna contenta iey non parent dorozumiewáią się niektorzy, iż dla tego przyiáchał, áby mogł inducere, nomine Cesarzá I. M. Naiáśnieyszego Krolá I. M. Páná Nászego Miłośćiwego, żeby simultates miedzy y Duńskim á Szwedzkim Krolámi exortas: bárdźiey nákłániał ad Mediationem, niżeli Alteri dáć suppetias. AwDrez 1. Sam naywyszszy Monarcha niebieskiego zsyła Ablegata [anioła]. MikSil 184. [...] odbieram z rąk Jmći X. Wysockiego Scholastyka Gnieżnińskiego Prezydenta Trybunału Koronnego do Mnie Ablegata [...]. GazPol 1735 47 17-18 nlb. Tegoż I. M. P. Ablegatá [cesarza] eadem die I. W. I. M. P. Woiewodá Málborski tráktował godnie v śiebie [...]. AwWarsz_1698_29XI 2.