Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: *ADMIRACJA, *ADMIERACJA

Słowniki:
L (admiracya; bez cyt.), SWil (admiracja), SW (admiracja), SJP (admiracja) notują
SStp, SXVI, Kn, T nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1733

Formy: lp D. admiracji; B. admiracją // admieracją; N. admiracją; Ms. admiracji

Etymologia: <łac. admiratio>

Znaczenia:

1. »podziw, zdumienie; uwielbienie«: Z admiracyą cały uyrzał swiat nayiasnieyszego całego firmamętu planetę [Jezusa]. MikSil 283v. Dziwna to rzecz ale większey godna admiracyj owego widoku reprezentacia ktora w Nayswiętszym chlebie Eucharystycznym [...] stała się. MikSil 292. JANOWI III. Krolowi Polskiemu ná Ruśi rezyduiącemu przynieśiono rzecz ádmiracyi godną, Szczupaka zębámi Lisa záżartego, y ták wraz z Lisem przynieśionego [...]. ChmielAteny1745 I 479. Była też tam NAUMACHIA DOMICIANI, to iest mieysce z wody akommodowáne, woienney ná wodźie exercytacyi służące, między ślicznemi budynkami,z rożnych wod spływáiących się, iako morze uformowáne, ktore to w momencie przybywáły, to ták opadáły, że aż okręty, barki, ná dnie samym w momencie osychały z admirácyą y pociechą Spektatorow. ChmielAteny II 93. HENRYK WALEZYUSZ Xiążę Andegaweński y Borboniorũ, Karola IX. Krola Fráncuskiego Brát, záproszony przez 13. Posłow Polskich in assistentia wybornych y grzecznych Polákow 300. wszystkich piękną mowiących Łaciną, Fráncuzczyzną, Włoszczyzną, Niemczyzną, co w nie máłey u Fráncuzow było admirácyi. ChmielAteny II 354.

2. »osłupienie, odrętwienie, trans«: W Kośćiele Diány Efeskiey, był Kámien Lapis Fortunae, ktorego dotknięćiem wszystko się zamieniáło w złoto. Nie máłego podziwienia godne Kámienie owe w Indyi Ludzi przy sobie stoiących y ná się pátrzących w Admierácyą y niemotę podáiące. ChmielAteny1745 I I564. Niektorzy z nich [Turków] tancuią, ale manierą osobliwszą, dziwnie prętko. Kręcac się, nágle zástanawiáiąc, w iákąś admirácyą wpádaiąc. ChmielAteny II 494.