Słownik XVII wieku

Słowniki:
SXVI, SWil, SW, SJP notują
SStp, Kn, T, L nie notują

Formy: lp M. aforyzm; D. aforyzmu; B. uż. nżyw. aforyzm; Ms. aforyzmie; ~ lm M. uż. nosob. aforyzmy; D. aforyzmów

Etymologia: <łac. aphorismus, z gr.>

Znaczenia:

1. »zasada nauki wyrażona w krótkiej, zwięzłej formie; praktyczny wniosek wyprowadzony z tej zasady, zwłaszcza w medycynie«: Z tey Phizyczney Maximy uczynił sobie Aphoryzm Galenus. KalCuda 22. Gorączkę winem lecząc powiada Wilhorsky, Ze nie zawsze iest ważny Aphorism Doktorski. KalCuda 218. Sam nawet Cardanus ktory siedm ksiąg afforyzmow Astrologicznych nápisał, sto genitur, y tyle kommentarzow ná księgi Ptolomeusza, á przecie dociec z swoiey nie mogł Astrologii nieszczęśliwego Małżeństwa Syna swego Jana Cardana, iż nierządnicę miał poiąć, onęż otruć, y pod topor bydź skazany. BystrzInfZup 30 nlb..

2. »myśl ogólna natury filozoficznej, obyczajowej itp. zwięźle wyrażona, często ekspr.; sentencja, maksyma«: Insze tego Satyrysty afforyzmy. MikSil 177.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ pospolity aforyzm: Według pospolitego afforyzmu; non iacet in molli veneranda scientia lecta. MikSil 284v.

# Użycia metajęzykowe: # Substantiva nomina [...] Affekt Aforyzm Alchimia Allegacya. WojnaInst 157-158