W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 01.02.2023
AFRYKAN rzecz. m
Słowniki:
SXVI (in. zn.) notują
SStp, Kn, T, L, SWil, SW, SJP nie notują
Formy: lp M. Afrykan; D. Afrykana; ~ lm M. uż. osob. Afrykani; Afrykanowie; D. Afrykanów; C. Afrykanom; B. uż. osob. Afrykanów; uż. nosob. Afrykany
Znaczenia:
»mieszkaniec Afryki«: Ale Afrykan dał znać, iż chce być w pokoju, Podobieństwa żadnego nie czyniąc do boju. ArKochOrlCz II 303. Z Thessalyj żywność wozić muszą lądem, Z niezmierną pracą, z daleką podrożą, A zechcąli wpasć w Afrykany pądem, Lub w Apulią, lubo jak się grożą Gdzie w Lukanią; pewnie dobrym rządem, Pompeiusz z Murkiem w koło ich ostrożą; I AEnobarbus przybędzie im z boku, Broniąc z zagrody na wolność wyskoku. ChrośKon 241. B. Ktoż był Wynálazcą́ tey […] Philosophiey. T. Bárbarczykowie, á słuszniey názwáni Afrikáni. AndPiekBoh 151. Afrykánowie generálnie są mocni, ále bestyálscy y Prostácy, w scyencyách żádnych áni Kunsztách nie są biegli, nie woienni wyiąwszy pogránicznych medyterráńskich z przyczyny bliskiey Europy, są zli, nie wierni, okrutni, niestateczni, y dáleko odmiennieysi od dáwnych Augustynow, y Annibálow. ŁubŚwiat 611. Gdyż mięszkańcy zasłoneczni Europejscy naprzykład, mają się za północnych; a Afrykanów zasłonecznych mają za południowych. BystrzInfGeogr C3v. Obywátele tuteysi rożnym Pánom tamecznym harácz płacą: Iedni są osiedli y właściwie Afrykani Berebey zwáni, drudzy Vagi, tułacze, á ci są Arábowie, owiec y rozboiow pilnuiący. ChmielAteny II 631. Na ich [żab] krakanie wielom nieprzyiemne, ile blisko wod mieszkaiącym, podaie sposob Mizaldus z Afrykana; aby swiece po nad brzegi stawiać, albo latarnie, tedy czyli się boiąc swiatła, czyli admiruiąc, ucichną. ChmielAteny III 462. Wysłali wlot Rzymianie Korneliusza Scipiona lat wtedy 24 maiącego na Kartagineńczykow w Hiszpanii grassuiących, ktorych ztamtąd na Gades wyspy wypędził, z tryumfem do Rzymu powrocił, znowu do Afryki movit greſſus, tam Afrykanow na 40 tyſięcy pokonał; ztąd Scipio Africanus rzeczony; Kartagineńczykowie boiąc się o siebie, z Włoch Annibala rewokowali, Scipiona sprobował serca y szczęścia, straciwszy swoich Kartagineńczykow na 20 tysięcy. ChmielAteny III 573. Dziewiąty S. SZYMON Chananeusz, przez Mezopotamią, Persią, Egypt Libię, y bliższym Afrykanom Chrystusa opowiadał, piłą przerznięty w Persii, Roku Pańskiego 63, 28. Pazdziernika. ChmielAteny1755 I 1009. AFRIKANI są mocni, woienni, tylko bestyalscy, prostacy, bez sceyencyiy kunsztow, zli, niewierni, okrutni, niestateczni. ChmielAteny IV 543. Rownie tákże że Bekanowi y nie ktorym inszym/ dowcipne bayki/ o pierwotności swych ięzykow świátu podáiącym/ y stárodawne słowá niemniey Azyáńakie y Aphrykáńskie/ iáko y Europskie znich wywodzić vsiłuiącym/ trzebá by pierwey ná to tákie práwo ábo fundáment vsiłowánia swego pokázáć: to iest ábo że Azyanom y Aphrykanom początek iáki dáli/ ábo że tám przed niemi byli/ ábo cokolwiek tákowego. DembWyw 14.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
AFRYKAN m
Formy: lp M. Afrykan; D. Afrykana
Znaczenia:
składnik nazwy osobowej »- przydomek wodza rzymskiego Publiusza Korneliusza Scypiona Emiliana Afrykańskiego Młodszego«: Scypio Afrykan coś dálszego w tey mierze vpátrował. CezWargFranc 22. Scypioná Afrykaná páłac był wedle kościołá ś.Jerzego. CezPiel 20. Ztąd byli estymowani Rymortworcy, Wierſzopiſy u Krezá Krola Łydow [!] Pindarus, u Scipiona Afrykana Emius, u Alexandra Homerus, u Augusta Cesarzá Wirgiliusź, u Mecenasa Horatius u Gracyana Ausoniusż, w Rzymie y w Polszcze Káźimierz Sarbiewski Jezuita Laureatus Wiekow świeżych Wierszopis. ChmielAteny1755 I 386.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]

Patrz AFER, AFRYKAŃCZYK.
Autor: WG