Słownik XVII wieku

Znaczenia:

1. »wyszywać, przetykać nićmi, tworząc wzór«:

Rekcja: (co); (w co || czym)

Háftuię/ Plumo [...]. vide Wyszywam & Háftowány. Kn 221. Dwie [córki gospodarza] zaś tuwalnią długą rozciągały — Snać rąk swych pracą — którą aftowały. BorzNaw 88. BRODEUR, subst. m. (Celuy qui brode.) Phrygio. HAFTARZ ten co wyszywa haftuie . [...] Haftarz słowo pochodzi od bramowania dla bogatych okładek ktore po wierzchu dawano ná szatach zkąd ich Łacinnicy názywali Bramownikami. DanKolaDyk I, 234. Haftuię. [...] 2) sticken in Gold. [...] broder. [...] § [...] delikatnie w złoto haftuie. T III 443.

2. »zszywać ranę«:

Rekcja: co

Háftuię ránę/ Suo plagam [...]. Committo oras plagae suturis [...]. Kn 221. Haftuię. 1) heften eine Wunde. [...] coudre une plaïe. [...] § 1) haftować ranę. T III 443.

HAFTOWANY
im. przym. bier.

Warianty fonetyczne: HAFTOWANY, AFTOWANY, AWTOWANY

Formy: lp M. m haftowany // aftowany // awtowany; ż haftowana // aftowana // awtowana; n haftowane; D. ż haftowanej; n haftowanego; B. m haftowany; ż haftowaną; lm M. nmos aftowane; D. haftowanych // aftowanych; B. nmos haftowane; W. nmos aftowane

Znaczenia:

»ozdobiony ornamentami wyszytymi na tkaninie«: Srebrá/ złotá/ y pereł/ y kámieni drogich/ Jedwabiu rozlicznego/ kleynotow chędogich Pełno wszędy/ orszak sług/ pieszczone błáwaty/ Drogo tkáne szpalery/ rumiáne szárłaty/ Wezgłowia teletowe/ kołdry háftowane/ Máterac z Altembásu/ złotem opisáne Łoże/ pokoy obity/ w nim z śrebrá litego/ Wszystko czego się iedno tkniesz gwałt dobrá wszego. MorszHRoz A2v. Háftowány/ Segmentatus, [...] Plumatilis vestis, [...]. Kn 220. Háftowaánie/ (opus) háftowánego co. Textilis pictura, [...] Segmentum, [...] Plumatum [...]. Kn 220. Háftuię/ Plumo [...]. vide Wyszywam & Háftowány. Kn 221. Potym Básze Zámorskiego młodź z dźidámi/ w káftanách cudnych áftowánych/ łampártách/ pieszo/ bárzo stroyno/ ośm tyśięcy/ ná plecách rusznice v boku száble. StarWyp B4. Papucie złotem haftowane. ArchRadziw 1638 140, 3. Srebrnych Rządow, Rządzikow, y śiedzeń háftowánych, lubo tásiem iedwabnych, okrom gołego rzemieniá, tákże ná sukniách błátu, okrom sukná, álbo futer drogich [...] niech się nie godzi [...] záżywać. FredKon 13. Ucieka iedęn Naslicznym koniu rząd bogaty złocisty Husarską modą suknie iedwabne kołpak hawtowany bogaty. PasPam 97. Nasiało się tedy po wszystliey Polszcze rzeczy Tureckich, Owych Hawtowanych rzeczy Slicznych. PasPam 246. Kiedy widzieli dostatki Srebra, złota Suknie Bogate Haftowane rzeczy rozne wymyslne specyały y Bogate z Dobyczy serce się im kraiało. PasPam 276. 15. Dywdykt koralowy, sukienny, aftowany złotem. InwRuchGęb 124. Wiozanię od W. X. Piotra Zywiczkiego sukięnny, złotem awtowany, częglastom kitaiką podszity, błękytnę wstosky przi nim, obrazek pargamynowy zdzięcię s krzyza, kwiatky lępione wokoło niego, piękną robotą, woreczek okrogły sczirnym złotęm szyty, ceglastą kitaiką podszity y wstosky takię u niego, to ięst w iednym papirze zwiozano. SzumInw 44. Deków na konia 2, jednakich, w pasy aksamitne różnego koloru, na rogach korony królewskie, złotem aftowane, jednym brzegiem kutasiki wiszą, w środku zaś lamparty. RuchSkarbGęb 165. Spódnica kitajkowa, biała, awtowana, do niej kamizelka takaż. WypKRzewGęb 234. Spódnica grodeturowa, szafirowa, aftowana, spodnia. WypKRzewGęb 234. Ten Order [Orłą Polskiego] wiszący jest na wstąszce błękitney, á drugi wyszyty lub haftowany na zwierzchniey sukni nad sercem. ŁubHist 265.

◼ Przenośnie: ◼ O niebiosa, gwiazdami ślicznie aftowane! HugLacPrag 143.

[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]