Słownik XVII wieku

Słowniki:
SXVI, L (XVII), SWil, SW notują
SStp, Kn, T, SJP nie notują

Formy: lp M. akces; D. akcesu; B. uż. nżyw. akces; N. akcesem; ~ lm M. uż. nosob. akcesy; N. akcesami

Etymologia: <łac. akces>

Znaczenia:

1. »dostęp do kogo, czego«: Ta okazyia [...] reputacyiey szkodzić nigdy nie będzie. Ale y owszem do wszelakich IokMści y Rzpty [łask] znaczny przyniesie akces. PasPam 142. [Złodzieje] dali mu [Leśkowi Romaniakowi] [...] pierścień srebrny złocisty, ktory kazał dać Odrechowskiemu, żeby mu przeprawił u Jego Mci pana starosty wolny access y mieszkanie w Kressie. AktaMusz 48. Z gornych pokoi na salą akces być powinien. BystrzInfArch D2. Same tylko białegłowy y to w nocy, w skrytości, iey [Bogini Bonie] czyniły ofiary, płci Męskiey tam akcessu broniąc. ChmielAteny II 83.

2. »przystąpienie, dołączenie się do czego«: A gdy tym accessem roznych Wojewodztw i Ziem poczęła Owa Konfederacya Srzedzka [...] nie pomału adolescere, ziechali się Wielkopolanie w niemałey Liczbie do Warszawy. OtwFDzieje 115.

3. »pomyślne wydarzenie, sukces«: Jegoż [Boga] majestatu świętego proszę, aby On sam [...] nie tylko temi, ale i sowicie większemi na sławę dobrą, ku dobremu rzeczypospolitej [...] W. K. M. akcessami długo fortunnie w spólnem zdrowiu W. K. M. P. m. Mił: chować i pomnażać raczył. ChodKor 149.

4. »opłata za wstęp«: Tam [na bankiecie studenckim] powinien Access im dać [nowicjusz], to iest według którego conditiey, kilka Talerów. GollPam 13.

5. »o chorobie: wzmożenie się, atak«: Ciż sami [medycy] przepowiadaią ktorego dnia [...] większe y niebespiecznieysze maią przyść akcessy, y przeciwko nich zawczasu medykamenta applikuią. DuńKal P1.