Słownik XVII wieku

Słowniki:
SXVI, Kn, T, L (XVI), SWil, SW, SJP notują
SStp nie notują

Formy: bezok. akomodować się; ~ cz. ter. lp 1. os. akomoduję się; 2. os. akomodujesz się; 3. os. akomoduje się; lm 3. os. akomodują się; ~ cz. prze. lp m 1. os. akomodowałem się; 3. os. akomodował się; ż 3. os. akomodowała się; n 3. os. akomodowało się; lm mos 1. os. akomodowaliśmy się; ~ cz. zaprze. lp m 3. os. akomodował się był; ~ tr. przyp. prze. lp m 3. os. akomodowałby się był; ~ im. wsp. akomodując się

Znaczenia:

1. »dostosowywać się, dopasowywać się do czego; składać komuś kompromisowe propozycje«:

Rekcja: czemu, do czego, z czym, ku czemu

Casztiliani y Andalogi/ ktorych kraina iest rownieysza y uciesznieysza/ accommoduią się choć też nie z chęcią/ ku temu/ co się barziey podoba ich Panu. BotŁęczRel III 4. [...] Náostatek áccomoduie sie Moskwie/ záchowáć ich przy wszystkich práwách/ wolnościácyh/ y obrzędách w religiiey iesli go sobie dobrowolnie zá Páná y obronce obiorą. NowinyKról A. Káżdemu czyniącemu rzecz/ trzebá się accomodowáć słuchaczom/ kto nie chce ná wiátr mowić. BudnyBPow 13. Lubo I. K. Mość chce przysięgi, y aby na początku liczenia pieniędzy z Zwiąsku wyszli [żołnierze], [...] za przyiazdem Wm. M. M. Pana accomoduie się to, a po accomodowaniu Woyska rzeczy snadniey poydą. LubJMan 88. AKkomoduiąc się zwyczaiom Cesarza Iego M przydałem Sto potraw Rybnych. CzerComp 45. [...] z Siebie Wolnośćiom y Práwom Sponsionem y z wolnośći y Práw sobie wárunek gotow [król] będąc ad beneplacitum Reipublicae áccomodowáć się. WiadWarsz_1698_1III 1. Sposoby leczenia akkomodować się maią rożnościom ich [ran]. CompMed 593. Akomodować się czasowi/ Servire scenae. DasHünDict Oo2.

2. »starać się przypodobać komu, pozyskać kogo, podporządkować się komu«:

Rekcja: komu, z kim, do czego

Pan Sapieha radby się był do woli P. Hetmana accomodował. ŻółkPocz 36. Akomodowáć się komu/ v. Dogadzam komu/ Przypodobam się/ Gwoli być komu/ Ulegać/ Przestáwáć z kiem. Kn 5. W Warszawie takem się expediował z Krolem cale y z Canclerzem accomodowałem się y arcydobrze roziachał. OpalKListy 448. Piszą wszyscy ze sie Ias Vczy arcy dobrze Skacze z szkoły doszkoły bo ci co go Vczą Chcą sie rodzicom cale wtym accomodowac. OpalKSat 3v. Accomodowałem się do intenciy I. K. Mości, ile mogłem z całością Praw y Stanu Rzeczyposp. LubJMan 108. Iedni na Swoie koło wodę ciągną drudzy usługą swoią inszym się akkomoduią. PasPam 148v. Udają [ci, którzy roznoszą plotki] tu po wojsku, między milion inszych bajek, że Francja cale się juz akomodowała z Szwedami, My na to nie wiemy, co odpowiadać. SobJListy 590. Jmć ks. Bokum dziękował za biskupstwo przemyskie. W punktach zaś akomodował się declarationi et decisioni J. K. M-ci i całego senatu. DiarSejm 338. Była Ochota ImPan Podkomorzy tancował, proposse akkomodowalismy się Gościowi, z którego przyięcia Naszego Zdał się bydz kontent. SapADiar 144.

# Użycia metajęzykowe: # Accomoduię się Me accomodo. SłowPolŁac II, 1