W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 11.06.2024
AKORDOWAĆ czas. dk/ndk
Słowniki:
L (bez cyt.), SWil (w in. zn.), SW notują
SStp, SXVI, Kn, T, SJP nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1641-1653
Formy: bezok. akordować; ~ cz. przy. pr./cz. ter. lp 3. os. akorduje; ~ cz. prze. lp n 3. os. akordowało; lm mos 3. os. akordowali; ~ nieos. cz. prze. akordowano
Etymologia: <śr. łac. accordare 'przyznawać, dawać co komu'>
Znaczenia:
1. »zawrzeć/zawierać ugodę, rozejm; (s)kończyć walkę; (s)kapitulować«:
Rekcja: co; z kim
Walkę z Cesarzem tak twardą tak zgryzną Chciał akkordować [Pompejusz]. ChrośKon 344. Praesidiu[m] Tureckie tam [w Oczakowie] się w 15.000. znayduiące, zważywszy siły Woysk Rossyiskich akkordowało, zkąd przez akkord wypuszczone, pośli do Biłhorodka alias Akermamanu [!]. MerkHist 585. Ieżeli ieszcze po bombardowaniu, uporczywie się niepoddaie forteca, ani akkorduie, oblegaiący wszelką siłą się staraią [...] o iey opanowanie. BystrzInfPolem K1v. [Komenderowani] nie maią żadnym sposobem oney [fortecy] odbiegać, pogotowiu z nieprzyiacielem akkordować; a maią mężnie bronić. ArtWoj 122.
2. »zgodzić/zgadzać się na co, pozwolić/pozwalać na co, przyrzec/przyrzekać co«:
Rekcja: kogo, co || bezok.; komu
Co ze iusz na Seimie accordowano [sprawy unii religijnej], Suspectum ze to wznawiaią. OpalKListy 519. Die 7. Praesentis będąc ia, y Rezydent Cesarski y Imć P. Baron Tallmann na audyencyi u Wezyra, tośmy w interessie Jm Pana Stadnickiego sprawili, że go nam uwolnić akkordowano [...]. GazPol 1736 95 6 nlb. Cesarz Imc y Xiążę Lotarynski akordowali Krolowi [za żonę], Xiężniczkę Elizabetę Teressę Lotaryńską. MerkHist 23.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
AKORDOWANY
im. przym. bier.
Formy: lp M. ż akordowana; lm M. nmos akordowane
Znaczenia:
1. »obiecany, przyrzeczony«: Krol Hiszpański insistit, ażeby ante omnia investitura Krolestw Sycyliyskich, Infantowi Don Carlos przez Oyca S. była akkordowana. MerkHist 88. Na resztę fractus będąc ich usilnością próśb, wymówiwszy sobie, że i tam w Przybysławicach, abym nie pierwej był wokowany do księcia, wpóki te dwa punkta nie będą mi akordowane, wsiadłem do karety Sosnowskiego i pojechaliśmy do Przybysławic, a Dłuski w mojej karetce pojechał do siebie. MatDiar 711.
2. hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji[...] odszedszy [król] nie co od Ołtarzá ku Káplicy zwyczáyney Krolewskiey przebrał się more Episcopali, y ták Vestitus Regalibus, to iest Kapę Lamową białą, ktorą cingebant brzegi szkárłátne Axámitne suto galonámi, accordowáne v ktorey Kapy srzodku wiśiał Orzeł, bogáto perłámi i Dyámentami rożnemi kámieniámi sádzony [...]. RelWjazdKról B.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]

Patrz *Akordować się, akord.
Autorka: TS