Słownik XVII wieku

Słowniki:
SXVI, L (bez cyt.), SWil, SW, SJP notują
SStp, Kn, T nie notują

Formy: (w lp nieodmienny) lp M. aksjoma; D. aksjoma; B. aksjoma

Etymologia: <łac. axioma, z gr.>

Znaczenia:

1. »teza przyjęta bez dowodu, mogąca stanowić podstawę toku myślenia albo dowodzenia innych twierdzeń«: To iest z pisma świętego wyięte Axioma/ iż Hilarem datorem diligit Deus. StarKaz II, 645. Diabeł takiey Iurisprudentiey [...] vczy założywszy ono axioma swoie piekielne. WisCzar 57. Według axyoma Jurisprudencyi; Apud eum, qui communicat Imperium, summa vis Imperij remanet. LeszczStGłos 45. [Autor kalendarza] z wszytkich sławnego Imienia śmieie się Astrologow, [...] zapomniawszy Filozoficznego Axioma: qui se scire putat sui scit rationem non dat, nihil scire videtur. DuńKal L2v.

2. »powszechnie przyjęte zdanie, potoczna opinia«: To iest iedno Axioma ze tanszy cudzy nisz swoy Owies. OpalKSat 34. Takie było powstało Axioma. Ze kto z tych okazyi zdrowo wyszedł iezeli przedtym nazywanego sokołem. Mogł besp[i]ecznie Tytułowac Phenixem. PasPam 86.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ aksjoma pospolite: Axioma pospolite: In dubiis benignius interpretandum. SolGeom II 144. [...] áby [...] umieli poznawáć choroby, náczym wszystká rzecz należy, według áxiomá pospolitego. Medicus in tantum bene curat, in quantum bene cognoscit. CompMed 3.