W TRAKCIE OPRACOWANIA
Data ostatniej modyfikacji: 14.04.2022
Najwcześniejsze poświadczenie: 1644-1660
Etymologia: <
wł. all`arme;
fr. alarme>
Znaczenia:1. »znak, sygnał; dźwięk trąb wojennych, wzywający do walki«: Woliałem tedy wgotowosci iusz będąc praeuenire, [...] nizeli czekac azby sam infractus swymi fortelami, dał nam alarmo. VorLetSkarb 245.
Opiewa trąb marsowych alarmo takie dzisieysze podłe bellatora tryumphy. MikSil 181.
▲
Ustabilizowane połączenia wyrazowe:
▲
bić alarmo:
Nieba kołowroty na horyzont nasz patrzają życzliwe, Wszędzie na wojnę dodają ochoty, Bijąc allarmo w puzany krzykliwe. KochWiedTur 6-7.
▲
przen. alarmę uderzyć:
Kiedy alarmę w trąby swe uderzę, Zda się, że górna miece gromy strona, Ale się strzały nie bój ni piorona Bo tam nie biję nigdy, kędy zmierzę. MorszAUtwKuk 194.
◼
Przenośnie:
◼
Gdzie się obrocę, Bog mię dzwignie wszędy Pomniąc ná moiey niewinnosci wzory Lepiey w tym złote usłuży alarmo Bo ia affektow tych [Putyfary] niechcę y darmo. ChrośJóz1745 D8v.
2. »zamieszanie, podniecenie na wieść o niebezpieczeństwie, popłoch«: W kilka godzin na prawym skrzydle koronnym allarmo się uczyniło na ukazanie się tylko jednego Tatara. SarPam 17.
Ta niespodziewana przez Rychlickiego relacja uczyniła alarm w Brześciu. MatDiar I, 82.
W Brześciu alarm był wielki, całą noc staliśmy w paracie. MatDiar I, 94.
Po tym alarmie armaty żelazne Pociejowskie [...] w Muchawcu pod zamkiem zatopiwszy, ruszyliśmy się za Bug do Sławatycz. MatDiar I, 95.
▲
Ustabilizowane połączenia wyrazowe:
▲
alarm rycerski:
A wyprawnego serca śpiewajcie psalm Bogu; i między alarmem rycerskim, dajcie chwałę temu, który wstąpił na zachód, a Pan jest Imie jego. KochPsalTur 42.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Patrz *LARMA, LARMO, *larm.