W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 30.03.2023
AZBEST, AZBESTUS rzecz. m
Warianty fonetyczne: AZBEST || AZBESTUS, ALBEST, AZWEST
Słowniki:
L (XVIII), SWil, SW, SJP notują
SStp, SXVI, Kn, T nie notują
Formy: lp M. azbest // albest // azbestus; D. azbestu // albestu; N. azwestem
Etymologia: <łac. asbestos, z gr.>
Znaczenia:
»minerał odporny na działanie wysokiej temperatury«: Asbest kamień raz zapalony nie zgara nigdy. KalCuda 194. Asbestus iest kamień, a ten raz przyiąwszy w siebie ogień, nigdy go, aż chyba stłuczony nie utraca. KalCuda 194. Robią takie knoty z kamieniá nazwánego Asbest, ktory się da prząść y kręcić ná nici. SolArch 189. Kardynał Bolloniusz nad grobem swego stryia trzy lampy wystawił y niezgasłym zapaliwszy azwestem [...] troisty przydał napis. MikSil 287. ALBEST álbo Amianthus, iest to Kámien według Pliniuszá w gorách Arkádyi rodzący sie, ták miętki, że się da prząść y płotná z siebie robić, á z płotná Obrusy, koszule, Száty; ktore zábrukáne, nie praczki ani wody, lecz ogniá potrzebuią; w ktory wrzuciwszy wypaliwszy się, czyste zostáią. ChmielAteny1755 I I, 500. Sam widziałem nakształt bibuły kawałek Albestu, ktory do ognia przytkniony, był iák ogien, odięty od ogniá wlot znowu cały iák bibułá. ChmielAteny1755 I I, 550.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Autorka: KS