W TRAKCIE OPRACOWANIA Data ostatniej modyfikacji: 16.03.2023
ALKIERZYK rzecz. m
Warianty fonetyczne: ALKIERZYK, *ALKIRZYK, *ALCHIRZYK
Słowniki:
SXVI (alkierzyk), L (alkierzyk; XVI, XVIII), SWil (alkierzyk), SW (alkierzyk), SJP (alkierzyk) notują
SStp, Kn, T nie notują
Formy: lp M. alkierzyk; D. alkierzyka; N. alkierzykiem; Ms. alkierzyku; W. alchirzyku; ~ lm B. uż. nosob. alkirzyki
Znaczenia:
»uboczny pokoik pełniący różne funkcje (m.in. sypialni, pokoju kobiecego); wydzielona część większego pokoju, może wnęka«: Sam Kroláby się wszytkiemu przypátrzył/ był w Alkierzyku/ przez ten wszytek act. JudCerem B. [Pieśń panny młodej] I was żegnam, śliczne ściany, Alchirzyku malowany, Któż tu siadać będzie, Kiedy mnie nie będzie. WychWieś 13. Máią pokoie swoie krolowie y pánowie wielcy/ dla listow pisánia/ czytánia; máią álkirzyki swoie y studiola pisárze. StarKaz II, 24. W ieden rząd pokoie zakładaią [...] to iest iednę stronę dla samego Pana pokoie trzy z alkierzykiem. NarArch 147. W izbie alkierzyk z tarcic przegrodzony. InwKal I I, 261. Żaden mąż się niech nie waży paniej małżonki budzić przed ósmą abo dziewiątą godziną, ale żeby [...] w alkierzyku [...] tak długo i spokojnie spała, ażby się ona sama ocknęła. NiewPrerBad 146-147. Dwór w szachulec, o 2 izbach [...] z alkierzykiem w izbie pańskiej. InwChełm 90. Z tej izby alkierzyk mały na kształt apteczki na gołębnik obrócony. InwKal II 40. W tym alkierzyku podłogi nie masz, a posowa wcale zgniła z podcięgiem na 2 słupach pod baleczkami. InwKal II 321. Z tego pokoiku drzwi do alkierzyka na prawej stronie będącego gliną zalepione. W tym alkierzyku podłogi nie masz, a posowa wcale zgniła z podcięgiem na 2 słupach pod baleczkami. InwKal II 321.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe: alkierzyk składany: Alkierzyk składany z skor złocistych Sztuk trzy. ArchRadziw 1638 79, 43. ▲ drutowy alkierzyk: Tamze na Gurze drotowy Alkierzyk [...] Kwatery Druciane całe takze u Wierzchu drot. ArchRadziw 1638 68, 24.
Przenośnie: Nie przypominał sobie [marszałek koronny] robienia y budowania tak [...] na Smierc Alkierzyka. HerbOr 337.
[więcej cytatów w Korpusie Barokowym]
Patrz ALKIERECZEK.
Autorka: BR-K