Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: ALIANCJA, ALIANSJA

Słowniki:
T (aliansyja), L (aliancyja; bez cyt.) notują
SStp, SXVI, Kn, SWil, SW, SJP nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1731

Formy: lp M. aliansja // aliancja; D. aliancji; B. aliancją; Ms. aliansji // aliancji; ~ lm D. aliancyj

Etymologia: <fr. alliance>

Znaczenia:

»umowa miedzy państwami, mężami stanu w celu wzajemnej pomocy wojskowej, politycznej, przymierze, sojusz, układ«: Ta przyiaźń y Scisła Alliancya niedługo jednak trwała, albowiem znowu Triumviri woynę miedzy sobą toczyli. IntrHist 42. [...] Szwecya rezerwowała sobie tymże Traktatem indemnitatem Traktatow y Alliancyi ktore z inszemi Potencyami zawarła. GazPol 1735 55 7 nlb. [...] Alliancya z Dworem naszym nie omylnie z Persami stanie przeciwko Porcie Ottomáńskiey. GazPol 1736 97 7 nlb. Konjekturuią niektorzy, że to Poselstwo concernit [...] alliancyi respektem woyny Tureckiey. GazPol 1736 97 ???. Przez przywroconą między Cesarzem Imcią y Krolem Sardyńskim harmonią, tudziesz zawartą Alliancyą, Xięstwa Włoskie [...] dostatecznie są ubespieczone. GazPol 1736 97 ???. Alians, Aliansa, Aliansya. Bündniß, Alliance. aliance, ligue. Ścisłym aliansem złączony; iest w aliansyi; wpraszać się w aliansę. T III 5.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ aliancja hanzeatycka »związek miast w Europie w XIII-XVII w., którego celem było prowadzenie handlu i uzyskiwanie w nim przywilejów«: O Alliancyi Hanseatyckiey [tytuł]. IntrHist 215. ▲ aliancją uczynić z kimś (przeciwko komuś): Maximilian Z Ferdynandem katolikiem Hiszpańskim, y Ludwikiem XII Francuzkim Krolami Alliancyą przeciwko Wenetom uczynił. IntrHist 212. Rzeczpospolita Wenecká má też alliancyą uczynić z Imperatorową Ieymcią Rossyiską. MerkHist 110.