Słownik XVII wieku

Warianty fonetyczne: ANTYCHRYST, ANCYCHRYST, *ANCYKRYST, *ANTYKRYST

Słowniki:
SStp, SXVI, L (bez cyt.), SWil, SW, SJP notują
Kn, T nie notują

Formy: lp M. antychryst // ancychryst; D. antykrysta // antychrysta; C. antychrystowi; B. uż. żyw. antychrysta; N. antychrystem; Ms. antychryście; W. ancykryście; ~ lm D. antychrystów; B. uż. osob. antychrystów

Etymologia: <łac. antichristus, z gr.>

Znaczenia:

relig. »przeciwnik Chrystusa, szatan; zwolennik, wyznawca szatana, zbior. siły wrogie Chrystusowi«: Jeśli ci sekciarze luterscy i kalwińscy Kościół rzymski za Antychrystów mają, jakoż aryjani wierzyć tej nauce jego o Trójcy przeświętej [...] winni. SkarPokNad 244. Kazanie Pierwsze [...] O Antychryście y sprzeciwieniu iego P. Chrystusowi. BirkNiedz . Dziateczki/ ostateczna godzina jest: a jakoście słyszeli/ że Antychryst przyść ma/ y teraz wiele Antychrystow powstało/ z tąd wiemy iż jest ostateczna godzina. BG Tt 1J 2, 18-19. Podobne cudom sług swoich y Antichrist sprawi: co do natury rzeczy/ mocą czartowską/ ale fałszywe/ co do sposobu cuda/ y do oszukania. KalCuda 78. Te Cuda Antichrysta nie mogą mieć w sobie doskonałey prawdy. KorRoz 15. Takową wątpliwość [...] mieć będą ludzie przy skończeniu świata od Antychrysta zwiedzieni. StarKaz . Substantiva nomina [..] Ancychryst Antependium. WojnaInst 157. Na dzień Sądu i ostatniey zguby Antychryst swoiey doczeka rachuby. ChrośJob 78. [Papież] nic iest Antichristem, to iest adwersarzem CHRYSTUSOWYM, iako kłamią bluźniersko Heretycy. ChmielAteny II 131. Azaż przez tego Antykrysta siedzenie Kościół boży przestanie być takim, żeby dla niego nie miał być Kościołem bożym. KatKoś 728. . Słowá dobrego Kácerzom nie dáią Oycowie święci/ przyrownywáią ich psom wściekłym/ wężom/ bazyliszkom/ smokom łuskowátym/ sowom/ krowkom/ ktore w gnoiu gmerzą/; żabom/ muchom/ pluskwom/ ktore poki żyią kąsáią/ gdy zdechną śmierdzą/ trędowátym/ piecom nápalonym/ w ktorych chleby Antychrystowi pieką/ koczkodanom/ máłpom/ páiąkom/ prochnowi/ członkom zgniłym/ iászczurkom/ ktore żywot Kościołá Páńskiego gryzą/ centaurom/ to iest chłopobykom/ puchaczom/ onokrotalom/ ábo bábom z klekotkámi/ cyklopom onym/ ktorzy się w iáskiniách Etneyskich y porodzili y pochowáli. BirkRus 33.

◼ Przenośnie: ◼ Na Starigo [!] Sowizrałá. NIe vmiałbyś teraz nic/ Stáry Ancikryście/ Nie stałbyś y zafigę/ baczę ia to czyście. NowSow A4v.