Słownik XVII wieku

Słowniki:
SXVI, L (XVI-XVII, XVIII), SWil, SW, SJP notują
SStp, Kn, T nie notują

Formy: lp M. angaria; D. angarii; B. angarią; ~ lm D. angaryj; B. angarie; N. angariami; Ms. angariach

Etymologia: <łac. angaria>

Znaczenia:

1. »obciążenie, ucisk, krzywda, wyzysk«: Obessi tu w Moskwie angaryą cierpią prze drogość jako żywności ludzkiej tak i bydlęcej. NiemPam 187. A że angaryja nasza domowa na sejmie przeszłym o cle nie tylko uspokojona nie jest, ale ustawicznymi skargami i kupiectwy celników tym większą moc bierze [...] te człowieka egzacerbują. AktaPozn I/1 230. Majętności nasze ruskie w niwecz splądrowali. Dla Boga, radźcie WMość o nas, abyśmy takiej angaryi nie cierpieli. RadziwKSprawy 173. Czeladź zaś za ledaco trynkieltów się upomina, drzwić otworzy, a zaraz ręki nadstawia, co by wziąć, aż się coś dzieje człowiekowi patrząc na takie angaryje. ŁugowPodr 146. Bóg nas za chłopy karze y [ich] Angarie. OpalKSat 9 marg.. Przeto mię [mężatki] o obronę i ratunek uniżenie prosiły, suplikując, żebym władzą moją tym zbrodniom zabieżał, jakoby tych angarij więcej nie cierpiały. NiewPrerBad 145.

2.prawn., w lm »posługi, do których zobowiązani byli poddani na rzecz pana«: W tej wsi [Pleczmin] sołtysz ma włókę rolej, wolny od wszytkich angaryj dworskich. LustWielk . Przed temisz Commissarzami Naszemi proponowali Poddani Wsi Panstwa Zywieczkiego Krzywdy Angariae y rozmaite Szkargi na Vrodzonego Mikołaia Komorowskiego. KomonDziej 116.