Słownik XVII wieku

Słowniki:
SW, SJP notują
SStp, SXVI, Kn, T, L, SWil nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1621-1648

Formy: lp M. animadwersja; D. animadwersji; animadwersjej; C. animadwersji; B. animadwersją; Ms. animadwersji

Etymologia: <łac. animadversio>

Znaczenia:

1. »dbałość, uwaga, baczenie na co; przestrzeganie czego«: Ciż żydzi sposobami różnemi uchodzą podatków do obrony R. P. należących; animadwersyja ma być w tej mierze, aby im to na tym sejmie nie uszło. AktaKrak II/1 217. Wszelkie staranie swoie obrocił [podskarbi] ku pilnei animadwersii. zebyscie wszyscy w przigotowaniu, te posługe decenter i wygodnie odprawowali. VorLetSkarb 200. Wzioł ktos dobrze w animaduersyą narodzenia Panskiego dzien y bynamniey elatum nie zbłądził. MikSil 183. Raporta iako nayczęstsze y punktualne czynić Zalecam pod animadwerssyą Artykułow Woyskowych. GazPol 1736 82 5-6 nlb.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ mieć animadwersją na kogo, co (sz. zm.): IokMsc Pan nasz Miłosciwy musi tez miec osobliwą y na ich konferrencye animadwersyią. PasPam 141v. I w tym miec animadwersyą na gospodarzow, azeby z chłopami nie społkowali się, z nimi nie przysiewali. SprawyCzerUl 411. ▲ mieć w animadwersji co: Panstwo jego tak wielkie Synowie miedzy Siebie podzielili, co dla osobliwszey in Specie Historij Azyatyckiey dobrze w animadwersij mieć nalezy. IntrHist 96-97. ▲ dać animadwersją na co: Na co [aby nie sprowadzali Żydzi obcej wódki] dwór i zwierzchność miejska przez swoich stróżów osobliwie w nocy dać będą powinni pilną animadwersyją. JewPriv II 1724 Ostrów 170.

2. »wzgląd na kogo, co, poważanie«: Upraszał o animadwersyą żeby go [pana Dowoyno] nie Wzdano. SapADiar 152. Iednak Biskupi albo papieze Rzymscy nie w Wielkicy byli animadwersyi, poki Cesarze Rzymscy poganami byli. IntrHist 185.

3. »karna odpowiedzialność za co«: U poganow taka była rigida na wszytkie grzechy animadwersia, jako nigdy u nas Chrzęścijan. PotWoj IV. Tylko [astrologowie] znáć dla tego ich [monarchów] nad gwiazdy wynoszą, iż słuszney káry, y większey animadwersyi od ich zwierzchności zá swoie obawiaią się predykcye. BystrzInfZup 26 nlb..

4. »opinia, uwaga«: Krzysztof Columbus Szyper Genueński wziowszy Sobie reflexią Ze w zachodnich Swiata częsciach jeszcze wielki kawał Ziemi Znaydować się musi. to zdanie y Animadversyą Genueńczykom [...] opowiedział. IntrHist 202.