Słownik XVII wieku

Słowniki:
SXVI (supl.), Kn, T, L (XVII-XVIII), SWil, SW, SJP notują
SStp nie notują

Formy: lp M. ż ankra; B. ż ankrą; ~ lm M. m albo ż uż. nosob. ankry; D. m ankrów; ż ankier // ankr; B. m albo ż uż. nosob. ankry; N. m albo ż ankrami

Etymologia: <niem. Anker>

Znaczenia:

1. »metalowa a. drewniana klamra używana w budownictwie do wzmacniania, ściągania ścian, kotew«: Ankrá/ Fibula murorum [...]. Kn 7. Ankrow mnieyszych osm: y klamrow pięć iakie się zażywały do Kortygard do Ankr dębowych. ArchRadziw 1638 88, 5. Druga do gruntowności rzecz, aby ściany znowu opasane y obtoczone wiązaniem były. To ankrami do ściany przypięte krzywić się iey nie da. NaukaBud B4v-C1. Ankra der Mauer Ancker. WojnaLust 27. Pioron [...] w Mur wpadł Zkąd Naypierwey Ankry w Murach zapalił. KomonDziej 194. Przestrzegać iednak trzeba, aby dębowe ankry nie były blisko osadzone kominow, gdy ie w ścianach wywodzić należy. BystrzInfArch A4v. Schodki same, na pręcie grubym, żelaznym, u wierzchu przy drzwiach ankrą, także żelazną, do muru spojonym. ZamLaszGęb 67.

2. »klamra u pasa«: Klámra. Ansa ferrea [...] Ankra. Kn 278. Panienki y insze damy zaraz Francuzieć poczęły bo się chwycili pudrow, perfumow y wymyslnych stroiow, krymek, szwedek [...] Ankier, Ingiermin narobic kazali. HistBun 35. Cały obiad będzie o tym [...] mowa [...] iakie modne były stroie [w kościele] [...] iakie Kornety, Kufiety, Bonety [...] Iozefki, Szustmany, Ankry, Szarpy, Alsztyny. HaurSkarb 519.

Znaczenia niepewne:

1 a. 2: Ankra, klamra. eine Klammer. Crampon, harpe, ancre. T III 8.